Stegosaurus. |
Nhưng trong tuyên bố hôm qua, các nhà khoa học lại cho rằng những tấm bẹt kỳ dị trên lưng con vật này có thể chẳng có chức năng gì khác ngoài việc giúp chúng phân biệt được nhau, giống như màu lông của chim vậy.
Stegosaurs sống ở kỷ Jura, khoảng 210 đến 144 triệu năm trước. Trong số đó, loài dễ nhận diện nhất, Stegosaurus stenops, dài khoảng 6 mét và có dãy các phiến mỏng ở trên lưng. Những con stegosaurs khác có các gai thay cho các phiến, hoặc hỗn hợp cả hai thứ.
Một nhóm các nhà cổ sinh vật học đã phân tích những phiến sống lưng thu được từ những hoá thạch, và loại bỏ một số cách giải thích trước đây về đặc điểm nổi bật này. "Khi bắt gặp những cấu trúc kỳ lạ, người ta luôn có xu hướng gán cho nó những chức năng kỳ quái", Russell Main từ Đại học Harvard nói.
Những phiến xương từng được xem là vũ khí giúp các động vật ăn cỏ này tránh được sự tấn công của những kẻ ăn thịt như lũ Allosaurus háu đói. Song, phân tích mới đây cho thấy những tấm bản hình vây cá mập đó dường như không đủ mạnh để đảm đương nhiệm vụ của mình.
"Những phiến lưng này không có tác dụng bảo vệ cho lắm - chúng gồm một lớp xương đặc bao quanh một khung xương xốp giống như cú cắn qua một chiếc bánh sandwich", Kevin Padian từ Đại học Berkeley, California cho biết.
Song không phải vì thế mà khủng long không biết cách tự vệ cho mình. Những con ankylosaurs có cái đuôi giống như chiếc chuỳ, nhẹ và mạnh mẽ, đủ sức để chống đỡ sức mạnh từ bên ngoài.
Một giả thuyết khác cho rằng phiến lưng đóng vai trò là bộ phận trao đổi nhiệt, giống như đôi tai của con voi. Trong những ngày nóng, bề mặt rộng của phiến lưng có thể toả nhiệt ra ngoài, giúp làm mát cho con vật. Giả thuyết này cũng có lý của nó, bởi sự tồn tại của những mạch máu lớn để lại vết tích trên xương. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây tìm thấy rằng những mạch máu này đều có điểm mút chết, và như vậy nó chống lại giả thuyết về sự tản nhiệt.
Một lưu ý khác là các mạch máu lớn rất phổ biến trên sừng và gạc của nhiều loài sinh vật hiện còn sống, song các phần phụ đó không có vai trò trao đổi nhiệt, thay vì thế, chúng cung cấp máu cần thiết cho những thời kỳ tăng trưởng nhanh. Và lý do này cũng có thể đúng với các mạch máu lớn của khủng long stegosaurus.
Theo nhóm nghiên cứu, các phiến lưng trên mình stegosaur không nhằm mục đích nào khác ngoài việc phân biệt giữa các loài. Những sinh vật có kiểu trang trí kỳ dị khác - như sừng của khủng long ba sừng, mào của khủng long mỏ vịt - cũng có thể chỉ thuần tuý là một cách thức làm đỏm của chúng.
T. An (theo LiveScience)