Thứ trưởng Nguyễn Thiện Luân, ông Steve Beasley (Bộ Nông nghiệp Mỹ) và ông Henry Schmick (Tùy viên nông nghiệp Đại sứ quán Mỹ) tại hội thảo. |
Sự kiện đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, chuyên gia kinh tế và luật sư của hai nước.
Giáo sư Wayne Parrot - một chuyên gia về đất và cây trồng tại Đại học Georgia - nhấn mạnh tiềm năng của thực vật chuyển gene, nhất là ngũ cốc và hoa quả. Ông nói: "Việc thiếu thông tin về thực vật chuyển gene gây ra những nỗi nghi ngờ và sợ hãi cho người sử dụng. Thực tế, công nghệ gene đã làm tăng năng suất, dẫn tới sự giảm giá ngũ cốc trên toàn cầu, khiến tỷ lệ suy dinh dưỡng trong cộng đồng thế giới ngày một giảm". Tiếp theo, Parrot giới thiệu một số thành tựu mới nhất của công nghệ sinh học, ứng dụng trên đậu nành và ngô chuyển gene ở Mỹ. Hai loài thực vật này, sau khi được chuyển gene, đã có khả năng đề kháng sâu bệnh và cho năng suất cao hơn hẳn.
Về phía Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Văn Bộ, Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và Chất lượng sản phẩm, thuộc Bộ NN&PTNT, cho biết, Việt Nam đã đạt được một số thành tựu đáng ghi nhận về nghiên cứu gene, như việc phát hiện các gene kháng sâu và thuốc diệt cỏ, cùng các gene chỉ thị liên quan đến khả năng chống bệnh đạo ôn, bạc lá của lúa. Trong các lĩnh vực khác, như nhân gene, chỉ thị phân tử ADN, nghiên cứu di truyền miễn dịch thực vật, sản xuất vacxin cho gia súc, gia cầm..., Việt Nam cũng có những bước tiến lớn.
Tuy nhiên, công nghệ sinh học ứng dụng trong nông nghiệp ở nước ta vẫn còn gặp nhiều khó khăn, như thiếu các chuyên gia giỏi, bị hạn chế về đầu tư, hạn chế về công nghệ, về tổ chức, triển khai... Ông Bộ cho biết, trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tập trung mũi nhọn vào nghiên cứu công nghệ gene, chỉ thị phân tử bản đồ gene, hệ gene chức năng (funcional genomics), di truyền miễn dịch, bệnh học phân tử. Các nhà khoa học Việt Nam sẽ phát triển công nghệ bảo quản nông sản tươi sống, xử lý chất thải trong chăn nuôi, ứng dụng công nghệ tế bào tạo ra các dòng lúa lai...
Tiến sĩ S. Gupta: "Quá trình thẩm định, cấp phép các sản phẩm CNSH phải được dựa trên những cơ sở khoa học vững chắc". |
Bàn về các vấn đề liên quan đến môi trường và vệ sinh an toàn của thực phẩm chuyển gene, Tiến sĩ Subhash Gupta, Cục kiểm tra sức khỏe động thực vật thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ, cho biết: "Ở Mỹ, sản phẩm công nghệ sinh học phải trải qua các cuộc khảo sát kỹ lưỡng bởi nhiều tổ chức trước khi được đưa ra sử dụng cho người hoặc động vật. Vì các tổ chức này đã có những kinh nghiệm cần thiết, nên họ có khả năng bổ sung, tối ưu hóa và đề xuất những quy định mới cho thực phẩm chuyển gene". Ông Gupta cũng nhấn mạnh rằng, quy trình này là rất cần thiết vì chúng tạo niềm tin cho người sử dụng sản phẩm công nghệ sinh học.
Vấn đề vệ sinh và an toàn thực phẩm cũng được nhiều nhà khoa học và chuyên gia Việt Nam quan tâm, vì hiện nay nước ta chưa có một "Quy chế quản lý về an toàn sinh học". Theo Tiến sĩ Lê Minh Sắt, Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Việt Nam vẫn ở giai đoạn xây dựng quy chế này, hy vọng đến năm 2010 có thể hoàn thành. Theo các chuyên gia, việc thiếu một quy chế về an toàn sinh học, cũng như những vấn đề về sở hữu trí tuệ, rào cản kỹ thuật đối với thương mại, nhãn hiệu sản phẩm... chính là nguyên nhân khiến sản phẩm công nghệ sinh học của Việt Nam khó đặt chân vào thị trường quốc tế.
Hội thảo Công nghệ sinh học nông nghiệp Việt - Mỹ lần này đã giúp các chuyên gia hai nước có điều kiện bàn luận về "thực trạng, thách thức và định hướng tương lai" trong CNSH. Nó là tiền đề cho các cuộc trao đổi tiếp theo về các vấn đề liên quan, nhằm thiết lập một quy chế về chuyển đổi công nghệ, an toàn thực phẩm, sở hữu trí tuệ... về sản phẩm công nghệ sinh học nông nghiệp giữa hai nước.
Minh Hy