Cối xay gió
Theo Web Ecoist, thiết kế cối xay gió cổ xưa nhất ra đời cách đây 3.000 năm ở Ba Tư cổ đại để phục vụ nghiền ngũ cốc và bơm nước. Người Ba Tư bện những cây sậy với nhau để tạo ra guồng nước xoay quanh trục ở chính giữa. Các bức tường bao ngoài được sắp đặt cẩn thận để điều chỉnh hướng gió, giúp hệ thống quay đúng hướng. Đây là ví dụ đầu tiên về sử dụng sức gió để tự động hóa những công việc thường nhật. Ảnh: Ullesthorpe.
Tháp gió
Ba Tư cũng là nơi phát kiến một trong những hệ thống làm mát và thông gió phức tạp nhất từ trước tới nay. Thiết kế 2.000 năm tuổi này có vẻ khá đơn giản nhưng không kém phần hiệu quả so với những sản phẩm công nghệ cao thời hiện đại. Kết hợp giữa chênh lệch áp suất không khí và dòng nước, những tháp gió giúp điều hòa không khí trong môi trường sa mạc khắc nghiệt với ngày nóng và đêm lạnh. Ảnh: Seier.
Cầu dẫn nước bằng trọng lực
Người La Mã cổ đại nổi tiếng với những công trình kiến trúc đồ sộ và khéo léo, trong đó có cầu dẫn nước bằng trọng lực. Một số cây cầu vẫn còn được sử dụng đến ngày nay. Chúng là ví dụ hoàn hảo cho việc sử dụng thủy năng, một dạng năng lượng tái tạo, nhằm phục vụ các hầm mỏ, lò rèn, cối xay và nhà tắm. Nguồn nước chảy ra từ đường ống được dùng để làm sạch quặng, vận hành búa nghiền quặng và bánh xe nước. Ảnh: ATPM.
Tái sử dụng nước thải
Nằm ở độ cao lớn, cách xa nơi có nguồn nước dồi dào, thành phố cổ đại Jerusalem tồn tại dựa vào những con sông ngầm và nước cận mặt đất trong gần 15.000 năm. Những đường hầm dẫn nước ở đây có niên đại từ thế kỷ 12 trước Công nguyên. Cùng với sự phát triển của thành phố, cư dân Jerusalem sử dụng nước và hệ thống tái chế ngày càng hiệu quả. Nước dùng rồi được trữ trong chậu để dội trôi rác thải tương tự ống cống hiện đại, tưới vườn hoặc để hòa phân bón cho những cánh đồng xung quanh. Ảnh: Rhedesium.
Bồn tắm địa nhiệt
Người La Mã cổ đại gián tiếp sử dụng năng lượng địa nhiệt thông qua nguồn nước nóng để tắm rửa và sưởi ấm nhà cửa. Việc sử dụng địa nhiệt bị giới hạn ở những vùng xung quanh núi lửa Vesuvius, nơi magma nóng chảy nằm gần mặt đất. Người La Mã cũng tận dụng sự chênh lệch địa nhiệt để tạo ra đá lạnh bằng cách đào hố, đổ nước, đậy miệng hố vào ban ngày và chờ nước đóng băng khi đêm xuống. Ảnh: Yasan.
Tận dụng hướng Mặt Trời để sưởi ấm
Khi rơi vào tình trạng thiếu nhiên liệu, người Hy Lạp cổ đại tìm cách thiết kế nhà ở để tận dụng và duy trì tối đa nhiệt lượng trong những tháng mùa đông. Họ bắt đầu chọn hướng xây nhà và quy hoạch thành phố để những ngôi nhà có thể thu được ánh nắng khi Mặt Trời hạ thấp trong thời gian lạnh nhất năm. Người La Mã còn tiến xa hơn bằng cách lắp kính vào cửa sổ để giữ lại nhiệt lượng từ ánh nắng Mặt Trời. Ảnh: ESN Athens.
Làm mát bằng bóng Mặt Trời
Lâu đài trên vách đá ở công viên Mesa Verde, Colorado, Mỹ là nơi cư ngụ trên vách đá lớn nhất Bắc Mỹ. Kiến trúc nhà kỳ lạ trên vách núi cheo leo cho thấy để giữ nhiệt trong các mùa, người Mỹ bản địa xây dựng kết cấu nhà ở những vị trí trọng tâm, tương ứng với vị trí Mặt Trời theo từng thời điểm như các điểm chí thiên văn. Ảnh: Britannica.
Phương Hoa