Tariq Aziz thời còn đương chức. Ông này được coi là người đại diện cho chính quyền Saddam trước cộng động quốc tế. Ảnh: AP. |
Cùng bị xử với Aziz là 5 cựu quan chức khác, những người bị cáo buộc dính tới vụ tử hình 42 người làm nghề buôn bán tại Baghdad. Những tiểu thương này bị vây bắt từ các chợ bán buôn ở thủ đô Iraq trong vòng hai ngày vào tháng 7/1992. Họ bị buộc tội đầu cơ để đẩy giá lương thực tăng cao vào thời điểm Iraq đang bị quốc tế cấm vận. Tất cả 42 người bị hành quyết chỉ vài giờ sau một phiên tòa chóng vánh.
Trong khi đó, con trai của Aziz là Ziad một mực khẳng định cha mình vô tội. "Cha tôi từng nói riêng với tôi rằng ông ấy không làm gì trong vụ này. Vào thời điểm đó, cha tôi đang thực hiện một nhiệm vụ chính thức ở bên ngoài Iraq. Hơn nữa, không có thân nhân nào của các tiểu thương nói trên đâm đơn kiện cha tôi cả", Ziad khẳng định.
Thực hiện việc phán xét Tariq Aziz là Tòa án tối cao Iraq, cơ quan được lập ra để xử các cựu thành viên chính quyền Saddam Hussein. Bản thân cựu tổng thống Iraq cũng đã bị treo cổ vào tháng 12/2006, do phạm các tội ác chống lại loài người trong vụ sát hại 148 người Shiite sau vụ ám sát hụt nhằm vào ông năm 1982.
Chủ tọa phiên tòa xử cựu phó thủ tướng Tariq Aziz là thẩm phán Rauf Rasheed Abdel Rahman thuộc sắc tộc Kurd, người từng điều hành phiên tòa xử Saddam Hussein trước đây.
Tariq Aziz, 72 tuổi, là tín đồ Thiên chúa giáo duy nhất trong ban lãnh đạo gồm chủ yếu là người Hồi giáo dòng Sunni do Saddam Hussein đứng đầu. Ông thông thạo tiếng Anh và từng nắm ghế bộ trưởng ngoại giao, đại diện cho Iraq tại Liên Hợp Quốc và nhiều diễn đàn quốc tế khác nên rất quen thuộc với nước ngoài.
Chỉ vài tuần trước khi Mỹ phát động cuộc tấn công vào Iraq, Tariq Aziz đã có cuộc gặp với cố giáo hoàng John Paul II tại Vatican trong một nỗ lực vận động nhằm tránh cuộc xung đột. Thời trẻ, ông học ngành văn học Anh ở Baghdad và từng có thời làm nghề báo.
Trong danh sách những cựu quan chức Iraq bị Mỹ truy lùng sau sự sụp đổ của Baghdad năm 2003, Tariq Aziz xếp thứ 25. Còn trong số những người cùng bị xử với Aziz trong vụ hành quyết các tiểu thương lần này có anh em cùng cha khác mẹ với Saddam là Watban Ibrahim al-Hassan và em họ Saddam là Ali Hassan al-Majid (biệt danh Ali Hóa học).
Đình Chính (theo AFP, BBC)