Trump tự hào khoe rằng nội các của mình có chỉ số IQ cao nhất từ trước tới nay nhưng một số chuyên gia lại nhận định nội các của ông mang tính bảo thủ và có ít kinh nghiệm điều hành nhất trong lịch sử Mỹ hiện đại.

Các nghị sĩ đảng Cộng hòa hài lòng với những lựa chọn ông Trump đưa ra, cho rằng nội các mới phù hợp với đường hướng trung hữu của họ. Trong khi đó, nhiều người dự đoán nội các ít kinh nghiệm này có thể gặp khó khăn trong việc điều hành chính phủ, nhưng có thể bù đắp bằng cách tuyển dụng những thứ trưởng hiểu rõ cách bộ máy chính phủ vận hành.

“Đây là một nội các quy tụ những cá nhân xuất sắc. Đây là một nội các tập hợp những người vô cùng bảo thủ”, Thượng nghị sĩ Ted Cruz bình luận.

Tuy nhiên, theo chính trị gia đảng Cộng hòa David McIntosh, chủ tịch nhóm Câu lạc bộ vì Phát triển, Tổng thống Trump “không sử dụng lăng kính ý thức để chọn người mà chỉ đang tìm kiếm các cá nhân chia sẻ những ưu tiên giống mình cho những chương trình nghị sự”.

Mike Pence được đánh giá là một chính trị gia ưu tú trên nhiều mặt. Ông giữ chức thống đốc bang Indiana từ tháng 1/2013 đến nay, sau 12 năm làm hạ nghị sĩ. Ông cũng đảm nhận cương vị Chủ tịch Hội nghị đảng Cộng hòa từ năm 2009 – 2011.

Pence tốt nghiệp Đại học Hanover và lấy bằng cử nhân Luật Đại học Indiana. Năm 1988, ông đặt bước chân đầu tiên vào chính trường Mỹ khi chạy đua ghế Quốc hội nhưng thất bại. Ông chính thức có một ghế tại bang Indiana vào năm 2000.

Theo giới quan sát, Pence sẽ là sự bổ khuyết hoàn hảo cho Tổng thống Trump với vốn liếng chính trị phong phú của mình.

Ông Tillerson đảm nhận cương vị giám đốc điều hành tập đoàn dầu khí Exxon Mobil trong gần một thập kỷ. Ông đầu quân cho cho Exxon Mobil từ năm 1975 sau khi tốt nghiệp đại học. Tuy nhiên, Tillerson không có kinh nghiệm làm việc trong chính quyền.

Tillerson được Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh giá cao vì là doanh nhân thành đạt, gặt hái thành công trong hàng loạt thương vụ lớn với các chính phủ nước ngoài lúc còn làm việc cho Exxon Mobil. Tổng giá trị tài sản ông nắm giữ ước tính hơn 150 triệu USD.

"Điều tôi thích nhất ở Rex Tillerson là ông ấy có bề dày kinh nghiệm đối phó với mọi kiểu chính quyền khác nhau"

Tổng thống Trump nhận xét về Ngoại trưởng của mình.

Trên cương vị người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ, mối quan hệ hữu hảo giữa Rex Tillerson với Tổng thống Nga Vladimir Putin được đánh giá sẽ gây trở ngại lớn cho ông trong quá trình điều hành. Tổng thống Putin hồi năm 2012 trao tặng ông Tillerson “Huân chương Hữu nghị”, một phần thưởng danh giá bậc nhất từ Điện Kremlin.

Steven Mnuchin từng là Chủ tịch Dune Capital Management, làm việc 17 năm tại Goldman Sachs, đầu quân cho Soros Fund Management và đồng sáng lập OneWest Bank Group. Giá trị tài sản ông Mnuchin nắm giữ khoảng 45 triệu USD.

Từ khi còn là chủ tịch ban tài chính trong chiến dịch tranh cử của Trump, Mnuchin đã đề ra một số ưu tiên kinh tế cho chính quyền mới nếu ông Trump giành chiến thắng, ví dụ như tập trung giảm thuế cho doanh nghiệp hay đảm bảo các công ty Mỹ có khả năng cạnh tranh trên toàn thế giới. Song như nhiều gương mặt khác trong nội các phụng sự Tổng thống Trump, Mnuchin có ít kinh nghiệm chính trị.

Trump xuất hiện cùng Mnuchin tại một sự kiện.
Ảnh: okayafrica

Nhưng đối với Trump, “Steve Mnuchin là chuyên gia tài chính, ngân hàng, doanh nhân đẳng cấp thế giới”, đóng vai trò quan trọng trong việc “phát triển các kế hoạch nhằm xây dựng nền kinh tế năng động, bùng nổ, tạo ra hàng triệu việc làm”.

Một số nhóm tự do đã bày tỏ lo lắng về các thương vụ mà Mnuchin thực hiện trong cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008. Khi đó, ông là chủ tịch một công ty thế chấp dính cáo buộc tịch thu nhà ở cầm cố trái phép, theo New York Times.

James Mattis là tướng 4 sao thủy quân lục chiến, đứng đầu Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ từ năm 2010 đến 2013. Ông đồng thời là người chỉ huy trực tiếp các lực lượng Mỹ ở Afghanistan và Iraq từ sau vụ khủng bố 11/9/2001. Ông có 40 năm kinh nghiệm trong quân đội song chưa từng đảm nhận chức vụ dân sự nào.

Tướng James Mattis đứng bên cạnh Tổng thống Trump khi ông ký sắc lệnh cải tổ quân đội hồi cuối tháng trước. Ảnh: AP

Mattis nổi tiếng là người thẳng thắn và “đọc rộng hiểu nhiều”. Tổng thống Trump từng nhận xét ông có “nhiều nét tương đồng nhất với George Patton”, nhà chỉ huy quân sự nổi tiếng Mỹ thời kỳ Thế chiến II.

Giống Trump, ông Mattis thường xuyên đưa ra các bình luận về tính đúng đắn của hệ thống chính trị Mỹ. Ông từng lên tiếng chỉ trích chiến lược mà chính quyền Barack Obama theo đuổi ở Trung Đông.

Trong một cuộc phỏng vấn với New York Times, Trump cho biết ông “ấn tượng” vì Mattis đã thẳng thắn nói với ông rằng hành vi tra tấn tù nhân không đem lại hiệu quả.

Jeff Sessions giữ chức thượng nghị sĩ bang Alabama suốt 20 năm. Ông mang quan điểm chống nhập cư bất hợp pháp. Sessions nổi tiếng là người bảo thủ, chống đối gay gắt những quyết sách từ chính quyền Obama. Trước khi trở thành thượng nghị sĩ, ông trải qua vị trí công tố viên liên bang rồi về sau là tổng chưởng lý Alabama. Sessions là một trong những người giàu kinh nghiệm chính trị nhất dưới quyền Tổng thống Trump.

Jeff Sessions có mặt tại buổi vận động tranh cử của Donald Trump hồi tháng 2 năm ngoái. Ảnh: Politico

Hồi tháng hai năm ngoái, Sessions là thượng nghị sĩ đầu tiên ủng hộ tư cách ứng viên tranh cử tổng thống Mỹ của Trump. Từ đó đến nay, ông luôn đóng vai trò như một người đại diện kiêm cố vấn thân cận cho Tổng thống Mỹ. Sessions phản đối kế hoạch cải cách nhập cư toàn diện và trao quyền công dân cho người nhập cư không có giấy tờ. Ông Trump có chung quan điểm với Sessions trong vấn đề này.

Theo NPR, việc Sessions được bổ nhiệm vào vị trí Bộ trưởng Tư pháp gây tranh cãi bởi ông từng không ít lần đưa ra các bình luận phân biệt chủng tộc. Sessions từng nói một luật sư da trắng mà có khách hàng da màu là “một sự ô nhục đối với chủng tộc”. Ông gọi Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU) là một tổ chức “phi Mỹ” và chỉ trích ACLU “nhồi quyền công dân vào họng người khác”.

Giống Bộ trưởng Quốc phòng Mattis, John Kelly đã phục vụ 40 năm trong lực lượng thủy quân lục chiến, từng đứng đầu Bộ Tư lệnh miền Nam.

Hiểu biết sâu rộng của Kelly về vấn đề an ninh biên giới cũng như những thách thức của nạn nhập cư bất hợp pháp từ Mexico và Trung Mỹ dường như là điểm mấu chốt khiến Tổng thống Trump chọn ông làm Bộ trưởng An ninh Nội địa, theo Atlantic. Kelly từng cảnh báo về mối nguy hiểm khi những phần tử khủng bố sử dụng các tuyến đường buôn lậu ma túy từ Mexico xâm nhập vào Mỹ.

"Hàng chục năm tướng John Kelly cống hiến cho quân đội cùng cam kết mạnh mẽ của ông chống lại các mối đe dọa từ chủ nghĩa khủng bố bên trong đất nước biến ông trở thành lựa chọn tối ưu cho vị trí Bộ trưởng An ninh Nội địa"

Ông Trump viết.

Tom Price được biết đến như một chính trị gia bảo thủ. Ông từng giữ chức chủ tịch Ủy ban Ngân sách Nhà ở. Đồng quan điểm với Tổng thống Trump, ông phản đối Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (Obamacare).

Ông ấy “đặc biệt phù hợp với mục tiêu bãi bỏ và thay thế Obamacare của chúng tôi, đồng thời sẽ mang những chương trình chăm sóc sức khỏe giá thành hợp lý, dễ tiếp cận đến với tất cả người dân Mỹ”, Trump nhận xét về Price.

Price có 12 năm kinh nghiệm trong Quốc hội và 8 năm làm thượng nghị sĩ bang Georgia. Trước khi bắt đầu theo đuổi sự nghiệp chính trị vào những năm 1990, Price là một bác sĩ nha khoa chỉnh hình ở Atlanta. Tài sản trong tay Price ước tính đạt 13,6 triệu USD.

Ông Price hồi đầu tháng 11 năm ngoái đến gặp ông Trump tại Tháp Trump, New York Ảnh: AP

Trump và Price không có nhiều mối liên hệ trong quá khứ song Price lại là đồng minh thân cận với Phó tổng thống Mike Pence và Chủ tịch Hạ viện Mỹ Paul Ryan.

Theo giới chuyên gia, trở ngại lớn nhất đối với Price trên cương vị mới là việc ông ủng hộ đề xuất bấy lâu nay từ Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan tư nhân hóa Medicare, chương trình chăm sóc sức khỏe người già của chính phủ.

Ben Carson, cựu đối thủ của ông Trump trong cuộc đua giành vị trí đại diện đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống Mỹ, không có kinh nghiệm về chính sách nhà ở. Ông là bác sĩ phẫu thuật thần kinh đã nghỉ hưu, nổi tiếng vì lần đầu tiên tách rời thành công cặp song sinh dính liền phần gáy. Tổng tài sản ước tính 26 triệu USD.

Thứ mà Carson có thể mang đến cho Bộ Gia cư và Phát triển Đô thị là những trải nghiệm cá nhân từ quãng thời gian niên thiếu lớn lên ở khu dân cư nghèo khó Detroit, bang Michigan.

Trump và Carson năm ngoái xuất hiện tại một cuộc tranh luận giành vị trí đại diện đảng Cộng hòa chạy đua vào Nhà Trắng. Ảnh: Reuters

Lòng trung thành có lẽ là đặc điểm mà Tổng thống Trump đánh giá cao hơn cả ở Carson. Ông đã quay sang ủng hộ Trump sau khi rời cuộc đua vào Nhà Trắng. Hai người dường như mang cùng quan điểm về chống đói nghèo. Tổng thống Trump từng ca ngợi Carson “có trí tuệ tuyệt vời và nhiệt huyết trong việc phát triển cộng đồng”. Dù vậy, thiếu kinh nghiệm chính trị là điểm trừ không nhỏ đối với ông.

Ông Ben Carson đang chờ phê chuẩn chức vụ.

Rick Perry có ba nhiệm kỳ rưỡi làm thống đốc bang Texas. Ông từng hai lần chạy đua vào Nhà Trắng lần lượt vào các năm 2012 và 2016. Kinh nghiệm làm việc trong bộ máy chính quyền là lợi thế đối với Perry.

Trong giai đoạn đầu cuộc đua giành ghế tổng thống Mỹ, Perry thực tế là người đối đầu gay gắt với Trump hơn bất kỳ ứng viên Cộng hòa nào khác. Tháng 7/2015, Perry có hẳn một bài diễn văn công kích đối thủ, gọi Trump là “tế bào ung thư bảo thủ”. Nhưng vài tháng sau, Perry bật khỏi đường đua và ngay lập tức quay sang ủng hộ Trump.

Giới quan sát đặt ra nhiều câu hỏi trước việc Tổng thống Trump đề bạt Perry làm Bộ trưởng Năng lượng bởi tại một cuộc tranh luận hồi năm 2012, khi được hỏi cơ quan liên bang nào ông muốn loại bỏ, Perry trả lời là Bộ Năng lượng.

Ông Rick Perry đang chờ phê chuẩn chức vụ.

Andrew Puzder được biết đến nhiều nhất với tư cách giám đốc điều hành công ty mẹ chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh Hardee’s and Carl’s Jr. Ông bắt đầu sự nghiệp trong ngành kinh doanh từ vị trí luật sư tại công ty thực phẩm CKE.

Dù không có kinh nghiệm chính trị nhưng Puzder lại thường xuyên đưa ra những bình luận chỉ trích chính quyền Obama, lên án luật lương tối thiểu và quy tắc làm thêm giờ.

Tổng thống Mỹ quan tâm tới Puzder vì ông là một “tiếng nói mạnh mẽ bảo vệ các chính sách” Trump đề xuất và cùng có phong cách bạo miệng, theo Atlantic.

"Người đấu tranh bền bỉ cho công nhân"

Trump ca ngợi Puzder.

Tuy nhiên, giới chuyên gia lại không đồng tình với Tổng thống Trump dựa vào việc ông Puzder từng phản đối nâng lương tối thiểu liên bang lên hơn 9 USD mỗi giờ. Phe Dân chủ muốn tăng con số lên trên 15 USD. Lương tối thiểu liên bang hiện ở mức 7,25 USD nhưng 29 bang áp dụng mức cao hơn.

Tạp chí về chính trị và chính sách American Prospect đánh giá Puzder là lựa chọn “tồi tệ nhất” đối với những công nhân thu nhập thấp.

Ông Andrew Puzder ngày 15/2 xin rút lui khỏi vị trí đề cử, sau khi vấp phải sự phản đối của nhiều thượng nghị sĩ cả đảng Dân chủ và Cộng hòa.

Từng giữ chức bộ trưởng lao động dưới thời tổng thống George W. Bush, Elaine Chao mang đến cho bộ máy chính quyền liên bang nhiều kinh nghiệm dân sự nhất so với những gương mặt khác trong nội các của Tổng thống Trump. Trước đó, bà lãnh đạo hai tổ chức phi lợi nhuận Peace Corps và United Way. Bà nắm giữ khối tài sản giá trị khoảng 24 triệu USD.

Ngoài kinh nghiệm dày dặn, việc Chao là vợ Mitch McConnell, lãnh đạo đa số Thượng viện, cũng là một nhân tố quan trọng khiến ông Trump chọn bà vào ghế Bộ trưởng Giao thông.

Chao hiện được đánh giá là người phù hợp nhất cho vị trí này. Cựu phó tổng thống Mỹ Joe Biden ca ngợi ông Trump vì quyết định bổ nhiệm bà.

Betsy DeVos là một nhà từ thiện lâu năm, người ủng hộ lớn của đảng Cộng hòa. DeVos sở hữu khối tài sản khổng lồ lên tới 5,1 tỷ USD.

Bà từng đảm nhận trọng trách chủ tịch đảng Cộng hòa ở Michigan. DeVos thể hiện quan điểm ủng hộ cải cách, tập trung vào mục tiêu mở rộng hệ thống trường công tự quản, tự chủ tài chính và trường tư.

Tổng thống Trump luôn cho thấy ông rất ưu ái các lựa chọn từ khu vực tư nhân, những người dám ra mặt cải tổ các cơ quan chính quyền, và DeVos hoàn toàn phù hợp với tiêu chí đó dù bà có ít kinh nghiệm chính trường.

Ông Trump hồi tháng 11 năm ngoái đón tiếp bà DeVos tại Câu lạc bộ Golf Quốc gia Trump ở Bedminster, New Jersey. Ảnh: AP

Bà ấy “là một người ủng hộ giáo dục xuất chúng và đầy nhiệt huyết”, ông Trump hồi tháng 11 năm ngoái ca ngợi bà Betsy DeVos. “Dưới sự dẫn dắt của DeVos, ta sẽ cải cách hệ thống giáo dục Mỹ, đồng thời phá vỡ những cơ chế quan liêu đang níu chân con em chúng ta để mang đến một nền giáo dục đẳng cấp thế giới cũng như lựa chọn trường học tuyệt vời cho mọi gia đình”.

Song trên cương vị mới, DeVos chắc chắn sẽ vấp phải sự phản đối từ công đoàn giáo viên vì quan điểm muốn mở rộng hệ thống trường tư và trường công tự quản, tự chủ tài chính.

Ryan Zinke là một thành viên đảng Cộng hòa thuộc Hạ viện Mỹ vừa tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai hồi tháng 11 năm ngoái. Zinke từng phục vụ 20 năm trong lực lượng Thủy Bộ Không Phối hợp (SEAL) thuộc Hải quân Mỹ trước khi tham gia chính trường. Tại Quốc hội, ông phản đối việc bán đất chính phủ nhưng ủng hộ khai thác khoáng sản và dầu mỏ trên chúng.

Zinke lọt vào mắt Trump nhờ nền tảng quân sự vững chắc. Ông được cho là còn gây ấn tượng với cả Donald Jr., con trai Tổng thống Mỹ.

Nhưng các nhà bảo vệ môi trường đã lập tức lên tiếng phản đối Zinke, chỉ trích quan điểm ủng hộ khai thác khoáng sản, dầu mỏ trên đất công của ông.

Ryan Zinke đang chờ phê chuẩn chức vụ.

Wilbur Ross là một tỷ phú khác trong bộ máy nội các của Tổng thống Trump với giá trị tài sản đạt 2,9 tỷ USD. Ông mệnh danh là “vua phá sản” bởi năng lực thâu tóm những công ty gặp vấn đề tài chính với giá rẻ, cải tổ rồi bán lại với giá hàng tỷ USD.

Ross và Trump chia sẻ nhiều quan điểm chung về chính sách thương mại Mỹ suốt hai thập kỷ qua. Ngoài ra, Ross còn giữ vai trò cố vấn cho Trump trong quá trình vận động tranh cử.

Donald Trump tiếp Wilbur Ross tại Câu lạc bộ Golf Quốc gia Trump ở Bedminster, New Jersey, hồi cuối tháng 11 năm ngoái. Ảnh: Reuters

Trump ca ngợi Ross là “nhà vô địch trong ngành sản xuất Mỹ và biết cách để khiến các công ty thành công”.

Tuy nhiên, những người Dân chủ lại đang phản đối Ross. Họ miêu tả ông là một “nhà tài phiệt xa cách” đưa công việc từ Mỹ ra nước ngoài. Mặt khác, Ross cũng phải đối mặt với các chất vấn xung quanh vụ việc hồi năm 2006 khi công ty do ông quản lý để xảy ra một vụ nổ tại mỏ khai thác khoáng sản, khiến 12 công nhân thiệt mạng.

Wilbur Ross đang chờ phê chuẩn chức vụ.

Sonny Perdue là cựu thống đốc bang Georgia. Ông lớn lên trong một trang trại và có bằng tiến sĩ thú y.

Tổng thống Trump cho biết ông ấn tượng với kinh nghiệm của ông Perdue về nông nghiệp và muốn bổ nhiệm một người hiểu biết sâu rộng trong ngành này. Perdue hoàn toàn phù hợp với vị trí Bộ trưởng Nông nghiệp.

Ông Sonny Perdue đang chờ phê chuẩn chức vụ

Nội các hơn 14 tỷ USD của Donald Trump