Tôi là người làm phát triển phần mềm (coding) cho một công ty sử dụng hoàn toàn phần mềm mã mở. Chúng tôi hằng ngày làm việc trên Ubuntu, Eclipse, php... Vì vậy tôi hiểu rất rõ triết lý phát triển của mã nguồn mở.
Triết lý phát triển mã nguồn mở là mọi người đều có thể sửa đổi, phát triển theo ý mình. Có nghĩa là sản phẩm đưa tới tay người dùng cuối cùng không phải là hoàn thiện, mà để cho người đó nghiên cứu, phát triển thêm. Điều này khác với Windows.
Microsoft coi việc chuyển sản phẩm hoàn thiện, thân thiện người sử dụng, và việc giải phóng người sử dụng khỏi mọi rắc rối, phức tạp như là chiến lược và sự sống còn của họ.
Với 2 triết lý khác nhau như vậy, có thể thấy ngay rằng đối với những người sử dụng bình thường, không có ý định tìm hiểu nghiên cứu, thì tốt hơn hết là hãy sử dụng Windows và tập trung vào chuyên môn của họ, hơn là trở thành những chuyên gia máy tính. Còn những ai muốn nghiên cứu, tìm hiểu, hoặc không muốn phụ thuộc vào Windows, thì hãy sử dụng nguồn mở.
Nếu so sánh các phần mềm nguồn mở với các phần mềm đóng gói, chắc chắn rằng nguồn mở chỉ như một sản phẩm dở dang. Còn chương trình đóng gói như một sản phẩm hoàn thiện. Đơn giản, hãy so sánh Unikey trên Ubuntu và Windows. Trên Windows, bạn được hỗ trợ mọi chức năng. Còn trên Ubuntu, chức năng được hỗ trợ quá nghèo, ngay cả chức năng thoát khỏi chương trình cũng không dễ tìm thấy....Việc cài đặt cũng phải tải về một số thư viện (như là mua thêm vật liệu tự xây nhà vậy) chứ không phải là "trỏ-và-nhấn" như Windows.
Vì sao phải dùng nguồn mở cho các đối tượng không có ý định nghiên cứu công nghệ phần mềm? Vì sao lại bắt họ, thay vì tập trung cho ra những bản vẽ đẹp, tốt, bằng Photoshop, lại phải loay hoay hàng giờ để tìm hết thư viện này tới thư viện kia mới cài đặt nổi GIMP, rồi tính năng cũng không hơn mấy (thậm chí còn kém hơn).
Tôi cho rằng nguyên nhân sâu xa là do chúng ta nghèo. Nếu chúng ta có tiền, chẳng việc gì phải sử dụng phần mềm nguồn mở. Thà rằng dùng phần mềm đóng gói, mất tiền, đầy đủ tính năng, sử dụng thuận tiện, rồi tập trung vào chuyên môn của chúng ta, và nghiên cứu những cái thuộc về chuyên môn của ta. Còn hơn việc nghiên cứu những dòng code không chứa đựng thêm nhiều cái mới. Nếu có chăng, các nhà lập trình, viện nghiên cứu, cơ sở đào tạo nên sử dụng nguồn mở để có điều kiện tìm hiểu những cái mà cả thế giới đã biết rồi còn ta thì chưa biết. (như là viết hệ điều hành mới hay cài đặt một số thuật toán đã được nghiên cứu từ lâu...).
Tôi không ủng hộ việc sử dụng rộng rãi mã nguồn mở và biến những người không chuyên tin học thành những người biết sử dụng code và mất đi chuyên môn của họ. Tôi nghĩ rằng điều đúng nhất là những yêu thích và ủng hộ nguồn mở ở VN phải xác định là đưa tới tay người sử dụng những phần mềm có chất lượng cao, dễ cài đặt và sử dụng với giá thành rẻ.
Hãy giải phóng người sử dụng khỏi mọi sự rắc rối. Có thể đó là sự đóng góp cao nhất cho cộng đồng mà những người yêu thích nguồn mở có thể và làm được.
Tran Xuan Vinh