Luis Sepúlveda -
Tên sách: Lão già mê đọc truyện tình
Tên tác giả: Luis Sepúlveda
Dịch giả: Phạm Minh Điệp
NXB Hội nhà văn năm 2009
Cảm hứng xuất phát từ một cuộc thám hiểm kéo dài 7 tháng của tác giả, Lão già mê đọc truyện tình kể về cuộc sống trước bao biến động bên dòng Amazon kỳ vĩ. Từ một người bị rừng hủy hoại người thân yêu nhất, kẻ căm ghét rừng đã để cái địa ngục màu xanh lôi cuốn mình. Trong nỗi cô đơn không còn nơi bấu víu, lão già mới nhận ra rằng chưa hề hiểu hết rừng để có thể căm ghét được nó: "Cho dù có cố hết sức khôi phục lòng căm giận xưa kia, lão cũng không thể nào không sinh lòng yêu mến cái thế giới ấy, và rồi lòng căm giận cứ phôi pha thêm nữa khi lão bị mê hoặc bởi những vùng đất mênh mông vô biên và vô chủ".
Hình ảnh những cánh rừng già với đủ loại quả ngon ngọt và đầy rẫy những con thú hoang; hình ảnh về người Shuar như những chiến binh của tự do, tôn sùng những cái đầu khô quắt của kẻ thù đã chết, hát vang khúc anent - bài ca cảm ơn lòng dũng cảm, những buổi tiệc tùng trong men bia chicha và natema... Thiên nhiên hùng tráng hiển hiện như một bức tranh đầy ma lực, khiến độc giả cố kiềm chế mong muốn lật giở trang, để thưởng thức nhẩn nha vẻ đẹp hoang sơ mà kỳ vĩ ấy. Cũng bởi lý do sự bình yên này sao mong manh trước nhịp sống quá náo động hôm nay. Bản thân lão già dù hiểu rừng già như người Shuar, bơi giỏi như một người Shuar, có thể lần ra dấu vết như một người Shuar - nhưng vẫn không phải là người Shuar. Bản thân người Shuar dù coi lão như người trong nhà, đến mức có thể nhường bớt cho lão một người vợ, cũng không chấp nhận khi lão tìm đến kẻ thù của họ bằng khẩu súng, chứ không phải là mũi tên tẩm thuốc độc. Sự cô đơn của người Shuar, của lão già, của những con thú hoang như một bài ca khát khao tự do trước tự nhiên bao la.
Chi tiết là một đặc điểm nổi bật của cuốn sách. Thật khó có thể quên hình ảnh một lão già chỉ khi ăn hoặc nói chuyện mới sử dụng tới hàm răng giả, và đặc biệt ấn tượng với cách lão đọc truyện tình: đánh vần từng chữ rồi đọc lại từng từ trong câu, đọc lại từng đoạn, và phải cố gắng để tưởng tượng những gì nhà văn viết trong sách. Có cái gì đó thật ngược đời khi một lão già sống trong túp lều bên bờ sông Amazon tìm đến những câu chuyện tình đau đớn, sướt mướt một cách nghiêm túc, thậm chí như thể bị ma ám. Song các chi tiết này lại đan quện nhau khiến nhân vật lão già có một nét duyên đáng nhớ. Cũng thế, gã béo trong cuốn sách, viên thị trưởng với tên gọi Cóc Nhớt do mồ hôi lúc nào cũng ròng ròng chảy trên người cũng gây một dấu ấn riêng, nhưng theo cảm xúc trái ngược hẳn. Cả hai tạo nên một cặp đối lập nhau một cách hoàn hảo. Sự gặp nhau giữa hai con người này đã đưa lão già trở lại rừng thẳm để sống lại những cảm xúc nguyên sơ thuở nào.
Lão già và con mèo rừng khổng lồ thoạt đầu tạo ra hai hình ảnh trái ngược nhau. Thậm chí, lão già còn tỏ ra thờ ơ, chả mấy quan tâm đến một con thú bỗng dưng lao vào giết người để trả thù cho bạn tình. Song chính con dã thú khát máu này là cái cớ để lão quay lại rừng, để lão có thêm một lần soi lại quá khứ, nhìn thấu cả nỗi hoang mang lẫn niềm kiêu hãnh của con người trước tự nhiên bao la. Sự nổi loạn của con thú chứa đựng cả những bức xúc của lão già khi miền đất hoang đang bị thực dân hóa từng ngày, trong khi lão chẳng thể cất nổi lời nào đủ sức ngăn cản cơn lốc tàn phá đó.
Mạnh mẽ mà giàu chất thơ, đậm sắc Mỹ :atin, cuốn sách Lão già mê đọc truyện tình chinh phục trái tim hàng triệu độc giả khắp thế giới. Tác phẩm đã được trao giải Tigre Juan - giải thưởng văn học danh giá của Tây Ban Nha. Chủ nhân của cuốn sách, nhà văn Luis Sepúlveda sinh năm 1949 tại thành phố Ovalle, Chile. Sau khi tốt nghiệp trung học ở Santiago, ông học ngành sân khấu tạị ĐH quốc gia Chile. Năm 1969, Luis Sepúlveda học về kịch tại ĐH Tổng hợp Moscow. Năm 1978, ông đến Quito (Ecuador), thành lập đoàn kịch và trở thành đạo diễn của nhà hát Alliance Fracaise. Tại đây, Luis Sepúlveda đã tham gia cuộc thám hiểm do UNESCO tổ chức và Lão già mê đọc truyện tình đã được viết từ cảm hứng của chuyến đi này...
Tịnh Yên