-
Vừa qua, hàng chục nghìn cuốn Harry Potter tập mới nhất đã được bán hết trong vòng một ngày và đơn vị xuất bản phải vội vã tiến hành tái bản chỉ 1 ngày sau khi phát hành chính thức. Sự thành công của các bộ sách trên đã phản ánh rõ nhu cầu đọc sách vẫn là một nhu cầu không thể thay thế được đối với thiếu nhi, bất chấp việc xuất hiện các hình thức giải trí hấp dẫn khác.
Trong khi các tác phẩm văn học cho thiếu nhi của nước ngoài tràn ngập trên thị trường thì các tác phẩm văn học của các tác giả trong nước lại chìm lặng một cách đáng sợ. Ngoại trừ nhà văn Nguyễn Nhật Ánh lẻ loi với Chuyện xứ Lang Biang giành được thành công nhất định, còn lại hầu như không thấy bóng dáng một tác phẩm hay một nhà văn viết cho thiếu nhi nào tạo được ấn tượng trong lòng độc giả.
Không có gì lạ khi nhà văn Nguyễn Trí Công - Ủy viên Hội đồng Văn học thiếu nhi - khi nhận xét về công tác sáng tác cho thiếu nhi đã phải chua xót thừa nhận: "Còn bỏ ngỏ, tác phẩm viết ra không có tiếng vọng lại. Người ta không màng ngó tới".
Cả nước có 2 đơn vị chuyên xuất bản các ấn phẩm dành cho thiếu nhi là NXB Kim Đồng và NXB Trẻ. NXB Kim Đồng vẫn duy trì 2 dòng tác phẩm cho thiếu nhi của các nhà văn trong nước, một là tái bản tác phẩm của những nhà văn có tên tuổi, hai là các tác phẩm của nhà văn mới ở 2 thể loại sách và truyện tranh.
Thế nhưng, các tác phẩm này khi đưa ra thị trường đều không tạo được ấn tượng đối với độc giả. Thậm chí, tại khu vực phía Nam khi nhắc tới NXB Kim Đồng, độc giả nhỏ tuổi hầu như chỉ nhớ tới Thám tử Conan, Doremon, Yaiba và những bộ truyện tranh đang rất ăn khách hiện nay của NXB.
Còn NXB Trẻ với thế mạnh truyền thống của mình là mảng truyện tranh đã nỗ lực phối hợp với các đơn vị làm văn hóa khác giới thiệu ra thị trường được ba bộ truyện tranh của tác giả Việt Nam trong đó có bộ Thần đồng Đất Việt gây xôn xao một dạo và bộ Kiến Vàng đang được coi là điển hình của phong cách sáng tác mới.
Tuy nhiên, các bộ truyện này quá ít so với nhu cầu cộng với sự thiếu chuyên nghiệp trong khâu kịch bản và thể hiện, nên đã mau chóng bị các loại truyện tranh nước ngoài đè bẹp. Về phần sách văn học cho thiếu nhi, NXB Trẻ chủ yếu dựa vào nguồn sách từ các cuộc vận động sáng tác là chính.
Sáng tác cho thiếu nhi: Dễ hay khó?
Bất chấp việc các tác phẩm cho thiếu nhi của các nhà văn Việt Nam bị che khuất bởi các tác phẩm nước ngoài, nhiều nhà văn vẫn tiếp tục sáng tác cho thiếu nhi.
Nổi lên trong thời gian gần đây là 2 nhà văn Võ Phi Hùng với bộ tác phẩm nhiều tập mang đậm tính phiêu lưu, hiện thực nhan đề Sống sót vỉa hè và Nguyễn Ngọc Thuần được xem là một hiện tượng trong làng văn học thiếu nhi với các tác phẩm mang màu sắc lãng mạn, chiêm nghiệm như Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, Một thiên nằm mộng... liên tục đoạt nhiều giải thưởng trong các cuộc thi sáng tác cho thiếu nhi. Thế nhưng, các tác phẩm này cũng nhanh chóng bị lãng quên.
Theo nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, người được coi là thành công nhất hiện nay trong lĩnh vực viết truyện cho thiếu nhi, thì sáng tác cho độc giả nhỏ tuổi không phải là chuyện dễ. Cái khó nhất của một nhà văn viết cho thiếu nhi ở mọi thời kỳ có lẽ vẫn là làm sao cho tác phẩm trở nên gần gũi với các em, cả nội dung lẫn hình thức thể hiện.
Có người còn cho rằng các tác phẩm văn học cho thiếu nhi chỉ là những tác phẩm giải trí, không chứa đựng những tư tưởng lớn. Trong khi đó sáng tác xong, nhà văn phải chờ đợi một thời gian dài, có khi là vài năm mới có thể xuất bản được sách của mình. Nếu tác phẩm in 2.000 cuốn bán với mức giá 12.000 đồng thì số tiền nhuận bút chỉ khoảng 2,5 triệu đồng, không đủ để tái tạo sức lao động nói gì đến việc có tác phẩm hay.
Nhiều nhà văn khác lại cho rằng điều quan trọng nhất là phải có tác phẩm hay, từng nhà văn phải cố viết cho thật hấp dẫn. Harry Potter không thể thu hút độc giả nếu bà J.K. Rowling không có cách viết lồng hư ảo vào hiện thực một cách hấp dẫn như vậy.
Để nhà văn có thể viết tốt cần có những ưu đãi, hỗ trợ và cần được đặt ở một vị trí xứng đáng với những đóng góp của mình. Khi đã có tác phẩm hay, mới cần điều thứ hai: phải có chiến dịch quảng cáo tiếp thị cho xứng đáng.
Điều nghịch lý hiện nay là các tác phẩm nước ngoài được quảng cáo rất rầm rộ và chuyên nghiệp trong khi những tác phẩm tốt trong nước lại chưa được giới thiệu một cách xứng đáng. Việc thiếu một hình thức quảng bá rộng rãi là một nguyên nhân khiến sách văn học thiếu nhi trong nước xa rời bạn đọc.
(Nguồn: Tiền phong)