Theo TS Ngô Trí Long, chuyên gia tài chính, kinh tế, doanh nghiệp luôn thiếu sự chủ động cần thiết trong việc lên kế hoạch, quá ỷ lại vào sự dẫn dắt, định hướng của Nhà nước. Cho nên, khi những kế hoạch, dự báo đổ bể cùng với sức cầu sụt giảm, hàng hóa lập tức bị thừa thãi, ứ đọng.
Phụ thuộc 70-80% vốn ngân hàng nên khi hệ thống ngân hàng vừa "hắt hơi", hàng loạt doanh nghiệp đã "bệnh nặng". Đây là mệnh đề đã được nói đi nói lại suốt thời gian qua. Nhưng có một lý do dẫn đến thực trạng này mà ít nói đến là việc mở rộng quá sức mình của nhiều doanh nghiệp, dẫn đến phải đi vay và dần dần bị phụ thuộc lớn vào tín dụng ngân hàng.
Theo TS Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, có thời gian dài doanh nghiệp kiếm được tiền dễ dàng nên không chịu đầu tư lâu dài, mà chỉ lo trước mắt làm sao kiếm được thật nhiều tiền nên cứ đi vay. 10 năm qua, tăng trưởng tín dụng liên tục cao. Một nền kinh tế tăng trưởng chủ yếu dựa vào bơm tiền đầu tư thì khó có thể bền vững. Do đó, Chính phủ phải thay đổi chính sách đồng tiền. Bản thân doanh nghiệp cũng phải biết sử dụng đồng tiền. "Thay da đổi thịt" là phải chịu đau. Nghĩa là chấp nhận tăng trưởng thấp hơn, sản xuất kinh doanh cùng đời sống, công ăn việc làm khó khăn hơn nhưng khi đó tăng trưởng là thực chất.
Trong khi đó, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương cho rằng, điểm yếu của doanh nghiệp dễ thấy nhất là vốn. Khi thị trường sụt giảm sẽ lộ ra ai là người đi bơi mà không mặc "đồ tắm". Đó là kinh doanh mà dựa quá lớn vào vốn vay. Bên cạnh đó, doanh nghiệp sử dụng phần lớn công nghệ lạc hậu. Thực trạng này xuất phát từ việc doanh nghiệp giàu lên nhanh chóng nhờ bất động sản hoặc khoáng sản khiến họ ngại đi vào đầu tư khoa học công nghệ. Cũng có nhiều công ty chịu khó đầu tư công nghệ nhưng năng lực tài chính không cho phép. Vì thế cần có chính sách khuyến khích đầu tư khoa học công nghệ và triệt đầu cơ.
Nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ, TS Cao Sĩ Kiêm lưu ý, bằng mọi giá doanh nghiệp phải đầu tư được công nghệ máy móc, nhà xưởng hiện đại, từ đó giảm chi phí nhân công, tăng chất cho sản phẩm mới mong cạnh tranh được với hàng hóa của các công ty nước ngoài.
Ngoài ra, việc xây dựng một hệ thống báo cáo tài chính theo chuẩn mực sẽ giúp người điều hành thấy được mức độ khó khăn về nguồn vốn, việc quá phụ thuộc vào nó gây những hệ lụy như thế nào.
TS Ngô Trí Long cũng khẳng định, các doanh nghiệp muốn phát triển bền vững, lâu dài phải có sự đầu tư thích đáng, đúng mức cho việc khai phá, mở rộng thị trường và tìm được nhu cầu của thị trường. Từ đó, sản xuất sản lượng đáp ứng đúng đòi hỏi của nó.
Đây cũng là quan điểm của luật sư Trần Hữu Huỳnh (Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp VN) khi nhấn mạnh rằng, doanh nghiệp phải thay đổi, phải chủ động trong chiến lược, phải bán cái thị trường luôn cần, chứ không bán cái mình có. Muốn vậy, phải có sự liên kết chặt chẽ với các tập đoàn lớn trong chuỗi liên kết toàn cầu, phải trở thành một mắt xích trong đó. Ngoài ra, doanh nghiệp cần đầu tư nguồn lực và vốn cho việc tìm kiếm đối tác, thị trường ổn định, bền chặt... khi đó mới chống được những cú sốc của thị trường.
(Theo Thanh Niên)