Vài năm gần đây, một số “đại gia” trong nước nhận ra điều này và hướng cái nhìn rộng hơn ra thị trường quốc tế. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, không ít “giấc mơ ngoại” đã đổ bể.
Sau sự kiện Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai tự nguyện xin hủy niêm yết trái phiếu tại Sở giao dịch chứng khoán Singapore (SGX), tiếp tục xuất hiện một số tin tức không mấy lạc quan với thị trường vốn Việt Nam. Đầu tiên là kế hoạch niêm yết trên sàn ngoại của Tổng công ty khí Việt Nam-PV Gas (GAS) lỗi hẹn trong năm nay. Nguồn tin tại đơn vị tư vấn cho biết, đến cuối tháng 8, PV Gas chưa thực hiện các bước đi nào để xúc tiến kế hoạch niêm yết trên SGX.
Tham vọng lên sàn SGX đã được lãnh đạo PV Gas đề cập trong đại hội cổ đông diễn ra hồi đầu quý II năm nay. Mặc dù doanh nghiệp chưa tiết lộ công cụ huy động vốn quốc tế, nhưng thị trường nội địa khá kỳ vọng vào khả năng PV Gas sớm xuất ngoại. Một phần do PV Gas có nhu cầu đầu tư rất lớn trong những năm tới, mặt khác, Tổng công ty không chỉ là doanh nghiệp đầu ngành khí, mà còn là doanh nghiệp có vốn hóa thị trường đạt gần 4 tỷ USD, dẫn đầu khối doanh nghiệp niêm yết hiện nay. Trước đây, cũng với tham vọng đem cổ phiếu tới sàn SGX, Vinamilk mất gần 3 năm hoàn thành các thủ tục để nhận được cái gật đầu về mặt nguyên tắc, nhưng sau đó lại từ bỏ kế hoạch này. Theo bước Vinamilk, các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay không cần chừng ấy thời gian, nhưng với khung thời gian ít ỏi còn lại của năm, PV Gas hầu như không thể xuất hiện tại sàn SGX cuối năm nay.
Khác với PV Gas, Masan Group và đơn vị tư vấn đã lên kế hoạch phát hành chứng chỉ lưu ký toàn cầu (GDR-Global Depositary Receipts) và có các bước chuẩn bị từ gần 2 năm trước. Thời gian lâu như vậy vì sự việc có lúc tưởng chừng bế tắc, giậm chân tại chỗ. Lý do là khung pháp lý trong nước chưa bao quát sản phẩm mới mẻ GDR. Nhưng trải qua nhiều khó khăn, nhiều lần xin ý kiến, cuối cùng Masan Group nhận được sự đồng ý từ cơ quan quản lý như trường hợp thí điểm chính thức được cấp phép đầu tiên.
 |
|
Niêm yết ở nước ngoài rất khó, nhưng chưa chắc mang lại hiệu quả như mong đợi của doanh nghiệp. |
Vào đại hội cổ đông năm nay, Masan Group thông qua một kế hoạch khá tham vọng khi phát hành lượng GDR tối đa lên tới 1,5 tỷ USD và sau đó niêm yết tại sàn SGX. Tuy nhiên, ông Preetinder S. Panjrath, Phó giám đốc điều hành Phát triển kinh doanh của Masan Group cho biết, kế hoạch khó có thể thực hiện trong năm. Lý do là điều kiện thị trường quốc tế hiện nay không thuận lợi, mà Masan Group không muốn phát hành giá rẻ.
Đưa cổ phiếu Việt Nam xuất ngoại đã được nhiều doanh nghiệp niêm yết đánh tiếng. Gần 10 năm trước, Công ty cổ phần Gemadept là công ty niêm yết đầu tiên tuyên bố dự định xuất hiện trên trên thị trường vốn quốc tế bằng cách niêm yết cổ phiếu tại thị trường chứng khoán Singapore hoặc Hồng Kông.
Sau này, một loạt thương hiệu mạnh khác cũng tiếp tục nuôi giấc mơ “xuất khẩu” chứng khoán Việt như Công ty chứng khoán SSI, Công ty cổ phần Kinh Đô, Tổng công ty Tài chính cổ phần dầu khí… Tuy nhiên, vì nhiều lý do, tính đến nay thương hiệu chứng khoán Việt Nam hiện diện trên các sàn quốc tế chỉ lác đác trên đầu ngón tay.
Về trái phiếu doanh nghiệp, ngoài trường hợp của HAG, mới chỉ có Vincom phát hành trái phiếu công ty thành công và niêm yết tại SGX. Về cổ phiếu, từng có trường hợp Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng Việt Nam-Cavico Corp đã sáp nhập với một công ty Mỹ để đạt tiêu chuẩn niêm yết tại sàn NASDAQ. Tuy nhiên, vào giữa năm ngoái, Cavico Corp đã buộc phải rời sàn NASDAQ vì lỗi công bố thông tin. Trước khi Masan Group được cơ quan quản lý đồng ý phát hành GDR, gói 60 triệu USD sản phẩm GDR của HAG cũng đã niêm yết trên thị trường chứng khoán London.
Phía đơn vị tư vấn tiết lộ, một trong các thách thức đối với đợt phát hành của Masan Group là thanh khoản của sản phẩm GDR nói riêng và thị trường chứng khoán quốc tế nói chung. Đây cũng là một trong các lý do HAG mới đây hủy niêm yết 90 triệu USD trái phiếu trên SGX.
Ông Võ Trường Sơn, Phó tổng giám đốc phụ trách vấn đề về tài chính của HAG cho biết, sản phẩm GDR của HAG niêm yết tại thị trường chứng khoán London cũng chỉ được giao dịch khá thưa thớt. “Tuy nhiên, HAG chưa xem xét đến việc hủy niêm yết như trái phiếu vì những người nắm giữ chưa đề xuất yêu cầu này”, ông Sơn nói.
Hành trình của doanh nghiệp Việt Nam lên sàn ngoại là khá gian nan, nhưng PV Gas và Masan Group vẫn là hai cái tên được gửi gắm nhiều kỳ vọng nhất trong giai đoạn vừa qua. Mặc dù vậy năm nay sắp khép lại, việc “xuất ngoại” của cả hai vẫn mịt mù. Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới và diễn biến không thuận lợi của thị trường chứng khoán quốc tế khiến các công ty hàng đầu Việt Nam lỡ hẹn với các kế hoạch huy động vốn quốc tế. Tuy nhiên, hẳn cũng có những lý do từ nội tại khi kinh tế Việt Nam trong giai đoạn khó khăn.
“Những yếu tố cơ bản của kinh tế vĩ mô của Việt Nam nếu dần được cải thiện sẽ là điều kiện thuận lợi để các công ty nội niêm yết ở nước ngoài. Việc cổ phần hóa các doanh nghiệp Nhà nước lớn nên thực hiện sớm trở lại, giúp tạo nên các hàng hóa đủ tốt cho việc niêm yết nước ngoài”, ông Prasenjit Kumar Basu, Giám đốc nghiên cứu toàn cầu của Tập đoàn Maybank Kim Eng nhận xét.
Theo Đầu tư chứng khoán