Anh Nguyễn Đình Quang, 29 tuổi, làm việc tại Kho bạc Nhà nước Yên Châu. Do không chấp nhận kết quả điện não đồ kể trên, anh đã gửi đơn khiếu nại và yêu cầu được xét nghiệm lại. Chưa kịp minh oan cho mình thì ngày 20/7, thủ trưởng của anh đã yêu cầu làm các thủ tục để đi cai nghiện tập trung.
Để tự giải oan, anh về Hà Nội, đến Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện 103 để làm điện não đồ và xét nghiệm máu tìm chất gây nghiện, kết quả trái ngược với kết luận ở Sơn La. Với những kết quả này, anh Quang tiếp tục gửi đơn khiếu nại lên các cơ quan chức năng. Hồi âm chưa thấy đâu thì ngày 11/8, Kho bạc nhà nước tỉnh yêu cầu cơ quan anh không cho anh làm công tác nghiệp vụ và chỉ được hưởng mức lương tối thiểu là 350.000 đồng. Trong khi đó, theo chỉ đạo của Tỉnh ủy Sơn La, trong thời gian khiếu nại, người có kết quả điện não đồ là nghiện ma túy vẫn được làm việc bình thường.
Không chỉ anh Quang mà nhiều người dân khác ở thị trấn Yên Châu cũng bị "kết án" oan là có sử dụng ma túy qua điện não đồ, dẫn đến mất danh dự, việc làm. Chẳng hạn, em Phạm Tuấn Anh (16 tuổi, sống ở tiểu khu 4) sau khi có kết quả điện não đồ dương tính đã được mẹ đưa về Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện đa khoa Tràng An ở Hà Nội để xét nghiệm máu và nước tiểu, kết quả âm tính. Tuy nhiên, khiếu nại của gia đình đã không được chấp nhận; và Tuấn Anh đã bị buộc đi hỗ trợ cắt cơn bằng điện châm tại Bệnh viện Y học cổ truyền Sơn La trong 10 ngày.
Riêng anh Nguyễn Trọng Trung, 33 tuổi, giáo viên thể dục Trường THCS Bình Minh, huyện Mai Sơn, đã phải treo cổ tự tử để minh oan cho mình. Theo lời một bạn gái được anh tâm sự chuyện riêng, Trung từng nghiện cách đây 10 năm, nhưng sau đó đã từ bỏ. Gần đây, anh bị buộc đi điện não đồ và có kết luận nghiện ma túy. Là một đảng viên, bí thư đoàn trường, thày giáo này cảm thấy mất danh dự và đã tự vẫn.
Bắt buộc đo điện não đồ theo đơn tố giác là một cách thức phòng chống nghiện ma túy của Sơn La. Cơ quan chức năng phát phiếu tố giác cho người dân, kể cả các em học sinh, người tố không cần ký tên. Những người bị tố giác sử dụng ma túy sẽ được "tư vấn", ai tự nhận sẽ được đưa đi hỗ trợ cai nghiện, nếu không sẽ phải đi đo điện não đồ. Toàn thị trấn Yên Châu có 113 người bị tố giác, trong đó có nhiều công chức, học sinh. Trong đó, chỉ có 2 học sinh lớp 12 được loại khỏi danh sách đen vì vừa được khám sức khoẻ đi nghĩa vụ quân sự.
Người dân lo ngại rằng với cách làm trên, sẽ có trường hợp lạm dụng quyền tố giác để trả thù cá nhân; và việc các em học sinh từ lớp 5 trở lên đã được tham gia tố giác có thể gây nhầm lẫn. Một số giáo viên cho biết, nhiều em khi được phát phiếu đã tưởng lầm là phải phát giác cả người nghiện thuốc lá; có những em không biết viết tên ai nên đã điền bừa tên các ca sĩ, diễn viên, người mẫu...
Ông Nguyễn Vân Thi, Chủ tịch Hội Người cao tuổi thị trấn, khẳng định các tổ trưởng dân phố đã xuống tận nhà hàng xóm của người bị phát giác để tìm hiểu dư luận. Tuy nhiên, nhiều trường hợp, như em Tuấn Anh và hàng xóm của em, lại khẳng định không hề có việc này.
Ông Lầu Sáy Chứ, Giám đốc Sở Y tế Sơn La, cho biết Sở chọn điện não đồ để sàng lọc người sử dụng ma túy. Điện não đồ chỉ có thể chỉ ra người đó có ảnh hưởng bởi chất ma túy chứ không thể khẳng định là có nghiện hay không. Cách phát hiện chủ yếu vẫn là kết hợp tư vấn để người ta tự nhận và đến nay, trên 70% số người bị tố giác đã tự nhận. Ông Chứ cũng thừa nhận, một số nơi đã làm thái quá, cứng nhắc, gây oan sai. Trong 3.000 trường hợp xác định nghiện bằng điện não đồ ở Sơn La, có gần 50 lá đơn khiếu nại.
Một số người có kết quả dương tính ở Sơn La cũng xuống Bệnh viện Châm cứu Trung ương làm lại điện não đồ, kết quả không đổi; nhưng đến khi làm xét nghiệm này ở các bệnh viện Bạch Mai, 103 thì kết quả âm tính. Giải thích điều này, bác sĩ Trần Văn Thanh, Phó Trưởng khoa Thăm dò chức năng Bệnh viện Châm cứu Trung ương, nói: "Máy điện não đồ của hai bệnh viện trên là máy cơ học, không thể đánh giá được sự biến đổi điện não. Còn máy của bệnh viện Châm cứu là máy kỹ thuật số hiện đại nên có thể đo được sự biến đổi về điện não của người dùng ma túy".
Để kiểm tra tính chính xác của máy điện não đồ tại Bệnh viện Châm cứu Trung ương, chiều 22/8, phóng viên đã đến đây làm xét nghiệm dưới tên anh Nguyễn Đình Quang. Kết quả ghi "Điện não đồ kém ổn định và điều hoà". Bác sĩ của bệnh viện ghi vào bệnh án: "Hiện tại điện não đồ còn sóng kích thích. Cho vào điều trị tại khoa Cai nghiện".
(Theo Lao Động)