"Khi mây không còn che khuất tầm mắt, quang cảnh hiện ra thật hùng vĩ. Núi ngút tầm mắt, bên dưới là thung lũng Điện Biên nổi tiếng. Điều ngạc nhiên đầu tiên là kích cỡ của nó: lịch sử dành một từ thật khiêm tốn (thung lũng) để miêu tả nơi này. Đây thực ra là một vùng lòng chảo rộng tới 100 km2" - Lời mở đầu trong bài viết trên tờ Le Monde nhân 50 năm Điện Biên Phủ.
Lần đầu tiên tại Đông Dương, trong chiến dịch Điện Biên Phủ, tất cả các lực lượng tình báo Pháp cùng nhau phối hợp tác chiến. Nhiệm vụ của họ lần này không chỉ là tìm diệt các đơn vị du kích hay các lực lượng chính quy, mà còn xác định thông tin về hoạt động của đối phương.
Ở tuổi 92, Đại tướng Võ Nguyên Giáp trông khá nhỏ bé trong bộ quân phục màu kem. Nhưng ông vẫn là “ngọn núi lửa phủ đầy tuyết” cái tên mà những người Pháp từng bị quân đội của ông đánh bại cách đây 50 đặt cho ông - con người có thể gây bùng nổ với vẻ ngoài trầm tĩnh.
Nhiều học giả quân sự cho rằng Điện Biên Phủ là một trong những trận đánh vĩ đại nhất của thế kỷ 20 và là thời điểm quan trọng trong lịch sử Đông Nam Á. Và cho đến nay, sự kiện đó vẫn được đề cập đến trong hầu hết các tài liệu lịch sử.
Cứu được Điện Biên Phủ không có nghĩa là cứu được chiến dịch tái chiếm Đông Dương, nhưng Pháp vẫn hy vọng làm được nếu có sự can thiệp của Mỹ. Từ năm 1950, Washington đã nắm cuộc chiến qua tay Paris, nên cứu Điện Biên Phủ không vì Pháp thì cũng vì Mỹ. Nhưng việc Mỹ không can thiệp là hệ quả tất yếu của những khác biệt về ý đồ, chính sách và biện pháp.
"Graham Greene (tác giả tiểu thuyết Người Mỹ trầm lặng) từng miêu tả những cái ôm chầm sầu thảm. Trước trận oanh tạc cuối cùng, vợ và người yêu của các sĩ quan Pháp bay tới trong vài giờ đồng hồ vào ban ngày", phóng viên International Herald Tribune (IHT) James Pringle mở đầu bài viết về Điện Biên Phủ.
Hôm qua, 500 nhà khoa học, cựu chiến binh đến từ 15 nước trên thế giới đã tham gia hội thảo quốc tế về Điện Biên Phủ, tổ chức tại Hà Nội. Các tham luận khẳng định, chiến thắng này mang dáng vóc thời đại, là biểu tượng sức mạnh chiến tranh nhân dân VN thế kỷ 20.
Trả lời VnExpress bên lề Hội thảo Điện Biên Phủ - 50 năm nhìn lại hôm nay, Đại sứ Pháp Antoine Pouillieute cho rằng, sự kiện này quan trọng không chỉ với cuộc sống của người Việt Nam, của người Pháp, mà cả quan hệ song phương.
