From: n.p.anh
To: vne-xahoi
Sent: Tuesday, July 18, 2006 4:50 PM
Subject: duong sat cao toc
Hiện nay các báo có bài viết về đường sắt cao tốc (ĐSCT) Việt Nam và với kết luận “câu hỏi lớn nhất lại liên quan đến vốn đầu tư”. Với tâm trạng một người dân có liên quan mật thiết đến việc xây dựng đất nước (qua việc đóng thuế) tôi xin gửi đến một vài phản biện về hiệu quả kinh tế của tuyến đường sắt này.
- Hiệu quả về việc vận chuyển hành khách: Theo như dự đoán thì việc vận chuyển hành khách từ Hà Nội đi TP HCM sẽ dưới 10 giờ và chắc chắn rằng giá của tuyến hành trình này sẽ lớn hơn vé cho tàu 30 tiếng hiện nay và sẽ thấp hơn giá vé máy bay một chút, cỡ khoảng 900.000 đồng/vé.
Vậy khi gia nhập WTO mà ta cho phép các hãng hàng không giá rẻ khai thác chuyến bay nội địa hoặc tự thân nước Việt Nam có công ty hàng không giá rẻ như TIGER Airline thì giá vé nội địa chỉ khoảng 20 USD/vé (320.000 đồng). Do vậy nếu tính hiệu quả thì tuyến đường sắt này sẽ phá sản ngay khi đang lập phương án xây dựng. Các khách liên vận sẽ đi máy bay chứ không đi ĐSCT… mà nếu có đi thì tùy vào khách du lịch. Mà đã cao tốc thì du lịch ở đâu, ngắm cảnh ở đâu? Không thể dừng nhiều nơi như tàu khách cũ của ta hiện nay.
Với kinh nghiệm của các nước đã phát triển thì ĐSCT nhà nước phải bù lỗ hàng năm, và chỉ mang tính chất phục vụ lợi ích công cộng là chính. Nước ta hiện nay chưa đủ khả năng làm việc đó, do vậy ta phải tính đến phương án nào khả thi nhất, vẫn đáp ứng nhu cầu nhân dân mà lại rẻ và hiệu quả, không tạo gánh nặng cho tương lai.
- Hiệu quả của việc vận chuyển hàng hóa: Hiện nay vận chuyển theo xe tải HN - TP HCM mất khoảng 2 ngày và giá xấp xỉ 1.000 đồng/kg. Nếu ta tính theo tuyến ĐSCT thì giá sẽ 5000 đồng/kg (tính theo giá ngồi cứng, theo thể tích của người ngồi choán chỗ 250.000 đồng/người/50 kg). Vậy một lần nữa tính cạnh tranh này không phải là lựa chọn của doanh nghiệp, chưa kể các cảng biển đang xây dựng hiện nay và các đội tàu đóng mới… sẽ là một đối thủ cạnh tranh vận chuyển với loại ĐSCT này.
- Hiệu quả của sử dụng vốn: Với sự huy động 30 tỷ đôla cho dự án ĐSCT này và hiệu quả kinh tế như trên thì rõ ràng không thể thu hồi vốn được (chưa kể phát sinh, lãi suất vay…). Cái mà chúng ta cần hiện nay là nâng cao đời sống người dân với mức chi phí thấp nhất. Chúng ta không nhất thiết cứ phải đổ vốn vào các đại công trình, mong cho to cho lớn bằng người mà quyên đi cái quan trọng nhất đó là: hiệu quả sử dụng, hiệu quả kinh tế và hậu quả để lại sau này.
Vậy nên theo tôi mình nên chọn ĐSCT hay chọn các phương án sau:
- Cho phép các công ty hàng không giá rẻ xâm nhập thị trường hoặc cho phép mở các công ty hàng không giá rẻ tư nhân: giá vé sẽ giảm, nhu cầu nhân dân được đảm bảo, đời sống sẽ nâng cao do chi phí đi lại thấp. Vẫn đảm bảo nhu cầu vận chuyển mà không tốn một xu trong 30 tỷ USD, mà lại còn thu được phí sân bay, thuế…
- Hỗ trợ các công ty vận tải biển, khai thông các con đường ra các cảng biển để có nguồn vận chuyển giá rẻ.
- Thiết lập các trạm trung chuyển hàng hóa, kho bãi dọc theo quốc lộ 1A, đường Trường sơn, cứ khoảng 300 km ta lập một trạm trung chuyển khoảng 50-100 ha… do tư nhân hoặc các công ty cổ phần tham gia đấu thầu hoặc cho miễn tiền thuê đất. Tại đây có tất cả dịch vụ phục vụ cho người dân, giá cả phải chăng.
- Làm thêm, làm mới các con đường nối giữa đường 1A và đường Trường Sơn (tạo nên mạng lưới đường bàn cờ), mở rộng các đường liên tỉnh, liên huyện… vì số dân tham gia giao thông sẽ là 80 triệu chứ không phải chỉ có 2 đầu cầu là HN và TP HCM chưa đầy 10 triệu người. Việc này đem lại lợi ích như: giảm thời gian chạy xe, giảm tiêu hao năng lượng, giảm khấu hao phương tiện, và địa phương nào cũng được đầu tư mở rộng để mang lại nguồn lợi khác nữa như thu hút đầu tư, du lịch, nâng cao đời sống.