Chủ tịch Fidel Castro năm 1978. Ảnh: Reuters. |
Sự việc xảy ra ở khách sạn Havana Libre năm 1963 được coi là âm mưu gần thành nhất của cơ quan tình báo Mỹ nhằm lấy mạng ông Fidel Castro. Tuy nhiên, khi tay côn đồ mà CIA thuê thực hiện vụ này đi đến chỗ máy làm lạnh đồ uống để lấy thuốc độc, y làm viên thuốc bị hỏng.
Fidel Castro, nhà cách mạng lên nắm quyền ở Cuba năm 1959 và đưa đất nước đi theo con đường cộng sản, chỉ ở cách Mỹ 150 km, và đã sống sót qua hàng trăm âm mưu ám sát của kẻ thù của ông. Các mưu đồ ám hại rất nhiều dạng, từ phục kích đoàn xe ô tô đến ném lựu đạn trong sân vận động, Fabian Escalante, một nhân viên an ninh Mỹ đã nghỉ hưu, cho biết.
Các âm mưu được cho là bất ngờ nhất đều là sản phẩm của Cục tình báo trung ương Mỹ, chẳng hạn kế hoạch đầu độc xì gà, hay cài một con sò chứa chất nổ vào nơi Fidel thường câu cá, tẩm bộ đồ lặn của ông bằng thuốc độc.
Một trong số những âm mưu đầu tiên của CIA nhằm hạ thủ Fidel là kế hoạch đổ chất độc hóa học dạng bột vào giày của ông, với mục tiêu khiến râu của Fidel bị rụng khi ông đến New York phát biểu trước Liên Hợp Quốc năm 1960.
Khi mưu đồ này thất bại, CIA lập kế tuồn một hộp xì gà vào tầm tay Fidel, để nếu ông hút, ông sẽ phá lên cười không kiềm chế nổi trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình, Escalante - tác giả cuốn tư liệu nói về 167 âm mưu chống Fidel Castro - cho biết.
Tuy nhiên, kế hoạch đầu độc Fidel bằng chất độc botulinum là âm mưu được CIA cho là gần thành hiện thực nhất. Cơ quan tình báo này, lần đầu tiên trong lịch sử, đã công khai thừa nhận rằng mưu ám sát Chủ tịch Cuba đã được đích thân Allen Dulles, giám đốc CIA thời Kennedy, chấp thuận.
Âm mưu đó mang mật danh "Family Jewels" (tạm dịch là Nữ trang Gia bảo). Theo đó, một tay cựu nhân viên liên bang được dùng làm môi giới, bắt mối với hai tay anh chị giang hồ khét tiếng - Salvatore Giancana và Santos Trafficant - để giết Fidel. Giancana đề xuất biện pháp đầu độc.
Năm 1961, sáu viên thuốc độc được chuyển cho Juan Orta, một quan chức Cuba đã nhận hối lộ của các sòng bạc trái phép. Người này có thể tiếp xúc với Fidel và đang bị kẹp trong mối liên hệ về tiền với Mỹ. Nhưng Orta không dám làm.
Escalante kể tiếp, rằng một mẻ thuốc độc mới được chứa trong một lọ aspirin của hãng Bayer, đã được mafia chuyển cho một nhóm đối lập ở Cuba, và âm mưu đầu độc gần như đã được thực hiện vào tháng 3/1963, khi Castro đi lấy một cốc chocolate để uống.
Hầu hết những thông tin mà CIA công bố tuần trước đều đã được đưa ra trong các cuộc điều tra của Quốc hội Mỹ trong quá khứ. Nhưng Escalante, người viết cuốn "Cuộc chiến Bí mật" xuất bản năm 2005, bình luận rằng cơ quan tình báo cố "thanh minh" nhưng thực ra vẫn còn lừa bịp.
Dù không có bằng chứng nào cho thấy CIA còn mưu đồ giết Castro thêm nữa kể từ khi chính quyền của tổng thống Ford ban hành lệnh cấm ám sát các nhà lãnh đạo nước ngoài, Escalante vẫn thấy bàn tay của CIA trong những âm mưu gần đây nhằm vào Fidel Castro. Các âm mưu này thường do những phần tử, từng được CIA huấn luyện cho vụ Vịnh Con lợn, tiến hành.
Bất chấp sự thù địch từ Mỹ, Castro vẫn là lãnh đạo Cuba ở tuổi 80, dù những cuộc phẫu thuật gần đây khiến ông phải chuyển quyền lãnh đạo cho người em trai Raul.
Escalante bình luận rằng nhờ những biện pháp an ninh của Cuba và nhờ trực giác tinh nhạy của chính nhà lãnh đạo mà ông đã vượt qua nhiều nguy hiểm.
T. Huyền (theo Reuters)