Nguyên nhân thường gặp nhất gây tiêu hóa kém và ợ nóng là ăn quá nhiều mỡ hay thức ăn rán, thịt đã chế biến sẵn có tẩm nitrate hay nitrite; ăn quá nhiều đường, rượu, chocolate và thuốc (nhất là kháng sinh); và stress. Nếu đường tiêu hóa bị kích thích vì cà phê, chanh, thức ăn làm từ cà chua thì các thực phẩm nhiều gia vị sẽ làm cho đường tiêu hóa càng bị kích thích hơn nữa. Nếu bị ợ nóng thì có thể chữa đơn giản bằng cách bỏ cà phê.
Không nên dùng thuốc chống axít để chữa chứng ợ nóng. Thuốc chỉ tạm thời làm cho triệu chứng mất đi khoảng 1 giờ nhưng về lâu dài lại làm cho ợ nóng tồi tệ hơn. Thậm chí, bạn có thể bị lệ thuộc vào thuốc. Các thuốc chống axít cũng chứa nhôm, silicone, đường, thuốc màu và chất bảo quản, không có thứ nào có lợi mà còn có thể gây hại.
Những thuốc như Pepcid, Zantac và Tagamet (bán không cần đơn)còn gây hậu quả xấu hơn, làm cho dạ dày không còn bài tiết dịch toan và nhiều tác dụng phụ khó chịu. Những thuốc nói trên cản trở sự hấp thụ các chất dinh dưỡng, nhất là canxi.
Chứng ợ nóng thường do có quá ít dịch vị. Theo tuổi tác, cơ thể có xu hướng tiết ra ít dịch vị. Không có đủ dịch vị, thức ăn không được tiêu hóa hết trong dạ dày và ứ đọng tại đó, nhất là với các thức ăn có mỡ. Thức ăn còn lại tại dạ dày càng lâu thì khả năng trào ngược lên để kích thích thực quản lại càng nhiều - đó là nguồn gốc đích thực gây ra chứng ợ nóng rất khó chịu. Cảm giác có cái gì đó vướng ở cổ họng hầu như chắc chắc là dấu hiệu có quá ít dịch vị. Chứng ợ nóng mạn tính thường do thực quản bị phơi nhiễm liên tục với dịch vị gây ra.
Để phòng ngừa ợ nóng, không đi nằm ngay sau khi ăn. Nếu cơ thực quản đã bị giãn hay quá yếu thì thức ăn tiêu hóa dở dang sẽ trào ngược lên họng. Ăn thành nhiều bữa nhỏ và nhai kỹ thức ăn. Ăn quá nhiều và vừa đi vừa ăn là hai nguyên nhân thường gặp nhất của chứng ợ nóng. Mất quá nhiều cân nặng; béo phì cũng có gây ợ nóng.
Nếu uống quá nhiều rượu thì cần giảm.
BS Đào Xuân Dũng, Sức Khỏe & Đời Sống