-
16h18
Cơ hội trong Covid-19
Theo các chuyên gia, Covid-19 đang tác động gây đứt gây ở nhiều lĩnh vực song nông nghiệp vẫn có tốc độ tăng trưởng tốt. Dù một số giai đoạn hàng hoá bị ùn ứ nhưng chỉ là câu chuyện nhất thời.
Hiện nay Việt Nam đang khuyến khích xây dựng chuỗi giá trị nông sản theo hướng phân tán ưng dụng công nghệ blockchain. Công nghệ này đáp ứng những yêu cầu của đối tác quốc tế về truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý trong lĩnh vực chế biến nông sản.
Theo ông Hùng, dịch bệnh là cơ hội cho chuyển đổi số. "Giãn cách xã hội đặt ra vấn đề: làm thế nào ở xa vẫn làm việc được. Các dữ liệu cũng rất quan trọng, khác với trước kia là thủ công, giờ là phần mềm, ứng dụng, ra quyết định cho chủ doanh nghiệp dựa trên cơ sở phân tích, đánh giá", vị này giải thích.
Trong xu thế chuyển đổi số, ông Hùng đặt ra có hai vấn đề cốt lõi là công nghệ và dữ liệu.
"Với công nghệ, chỉ thị 25 khuyến khích cơ giới hóa. Còn số hóa thì liên quan đến dữ liệu, phải tận dụng từ chuyển đổi số thông qua AI để nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh", ông Hùng nói.
Đại diện doanh nghiệp này dẫn chứng, có nhiều khách hàng yêu cầu cung cấp quá trình canh tác, sản xuất chế biến. Nếu làm cách thủ công sẽ rất khó, nhưng với QR Code, họ thấy cả quá trình, từ đó sẵn sàng trả gấp đôi, gấp 3 cho các sản phẩm.
-
16h00
Bài học từ chuyển đổi số nông nghiệp quốc tế
Với kinh nghiệm đi đến nhiều thị trường các nước tìm hiểu, theo ông Hùng, việc tiếp cận, ứng dụng công nghệ, các dữ liệu phục vụ số hóa vào các hoạt động sản xuất nông nghiệp tại các nước rất dễ vì đã có sẵn hệ sinh thái số.
"Israel áp dụng công nghệ cao để ra năng suất lớn. Nhật Bản sản xuất nhỏ nhưng ứng dụng công nghệ để đảm bảo an toàn thực phẩm, tạo ra giá trị sản phẩm lớn", ông Hùng lấy ví dụ.
Từ đó, vị này đề xuất cơ quan quản lý cần tạo ra hệ sinh thái nông nghiệp để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, có đơn vị tư vấn dẫn dắt về ứng dụng phần mềm, nhà xưởng, tiêu chuẩn... tận dụng những lợi thế cạnh tranh trong nông nghiệp.
Chia sẻ về bài học từ các nước có nền nông nghiệp phát triển ông Nguyễn Anh Phong đánh giá Nhật Bản là quốc gia được xem như kiểu mẫu về sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao. Và chuyển đổi số là một yếu tố tác động vào sự hoàn thiện mảng nông nghiệp ở nước này khi họ khởi động từ những năm 1994. Hay ngay trong khu vực, Thái Lan từ năm 2007 đã coi chuyển đổi số là chiến lược quốc gia. Với một diễn đàn chuyển đổi số cho nông nghiệp, Thái Lan rút khá ngắn thời gian đưa thông tin công nghệ đến với nông dân.
Các khách mời đều đồng ý rằng hạ tầng số hoá hoàn thiện là yếu tố tiên quyết để chuyển đổi số ở bất kỳ lĩnh vực vào. Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn cho biết Việt Nam bắt đầu biến đến số hoá từ năm 2000 và chỉ đẩy mạnh trong một thập kỷ gần đây. Trong nông nghiệp, thiết bị cảm biến rất quan trọng. Đây là "trái tim" để sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Người nông dân hay doanh nghiệp ngồi trong phòng cũng có thể kiểm soát quá trình tăng trưởng của cây trồng.
-
15h47
Doanh nghiệp nhỏ gặp nhiều khó khăn về vốn
Đề cập đến tài sản thế chấp, điều phối viên nhận định, doanh nghiệp gặp nhiều rào cản từ ngân hàng. "Doanh nghiệp có thể tốn nhiều triệu USD cho phần mềm, nhưng có thể không được coi là tài sản thế chấp ngân hàng", vị này nhận định.
Bày tỏ quan điểm, ông Hùng cho rằng, doanh nghiệp bây giờ "dễ thở" hơn so với trước đây vì có môi trường thuận lợi để phát triển, đặc biệt là các chính sách chú trọng doanh nghiệp.
"Nói về tín dụng, ngân hàng cũng là doanh nghiệp nên cũng cần đảm bảo hiệu quả kinh doanh, an toàn vốn. Tuy nhiên, nhiều đơn vị hiện nay nhìn nhận giá trị dựa trên uy tín, tín nhiệm, trình độ quản lý, dòng tiền", ông nhận định.
Với các SMEs, bà con nông dân, ông Hùng cho rằng gặp khó khăn hơn về vốn so với các doanh nghiệp lớn.
TS Phạm Anh Tuấn cho rằng, khối doanh nghiệp SME, từ hợp tác xã, tổ hợp nông nghiệp, nông thôn, vùng nguyên liệu... nếu chuyển đổi số sẽ có tác động lớn đến ngành. "Ngoài hỗ trợ chính sách, nên đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực, đổi mới công nghệ". Theo ông Tuấn, doanh nghiệp lớn đóng vai trò đầu tàu, còn nếu tác động đến SME, bộ phận này sẽ tạo ra tăng trưởng lớn.
-
15h40
Doanh nghiệp chế biến chưa được ưu tiên
Về chính sách, ông Phạm Anh Tuấn dùng từ "chưa đủ mạnh" để nói về công tác hỗ trợ cho nông dân và doanh nghiệp thời gian qua. Việc vay vốn, thuê đất, ưu đãi lãi suất cho lĩnh vực này còn khá rắc rối và chưa nhanh.
"Ở Hàn Quốc việc ưu đãi mạnh tay của chính phủ cho nông nghiệp thể hiện ở giá thành nông sản đầu ra của họ rất thấp", ông Tuấn nói.
Để thực hiện chiến lược cơ giới hoá về sản xuất nông nghiệp, thời gian tới ông Tuấn cho rằng nên tập trung hơn vào nhóm doanh nghiệp. "Doanh nghiệp cần được thụ hưởng nhiều hơn về chính sách, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực. Giữa các đơn vị đào tạo, dạy nghề cần phối hợp tốt hơn để tạo ra nguồn lao động hàm lượng tay nghề kỹ thuật tốt", ông Tuấn nói thêm.
Hiện nay doanh nghiệp cần nhất là vốn, nhưng thực tế khả năng tiếp cận lại thấp. Theo ông Phong, trong khi ngân hàng đòi hỏi tài sản thế chấp giá trị cao thì doanh nghiệp nông nghiệp lại thường có tài sản "không được định giá cao" như nhà kính, máy móc nông nghiệp,...
-
15h31
Không chuyển đổi số, doanh nghiệp khó cạnh tranh
Ông Hùng cho biết, khi nhận thông tin về Chỉ thị 25 về một số nhiệm vụ, giải pháp phát triển công nghệ chế biến nông lâm thủy sản và cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp, ông "rất mừng", coi đó là sự khuyến khích, nhưng xác định còn nhiều khó khăn. "Gia tăng cơ giới hóa trong sản xuât nông nghiệp không chỉ trong chế biến mà còn tạo vùng nguyên liệu. Ví dụ với nông sản, đất đai rất quan trọng, đòi hỏi diện tích lớn mới đưa máy móc vào được", vị này dẫn chứng.
Thứ hai là chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người dân khi đầu tư máy móc. Theo ông Hùng, thủ tục cần đơn giản, hợp lý để đi vào thực tế, khuyến khích cho các thành phần tham gia.
Vấn đề thứ ba là logistics, hiện rất hạn chế về cạnh tranh vì giá thành cao, cần cắt giảm chi phí không đáng có để minh bạch hóa thông tin, chuyển đổi số, liên thông dữ liệu giữa các cơ quan.
"Trước áp lực của thị trường, một cách tự nhiên, doanh nghiệp phải chuyển đổi số để cạnh tranh. Các nước trong khu vực đang đi trước Việt Nam nếu không số hóa quy trình, ứng dụng công nghệ nâng cao năng suất thì rất khó để cạnh tranh", đại diện doanh nghiệp khẳng định.
-
15h26
Hạ tầng số hoá nông nghiệp còn hạn chế
Việt Nam hiện nay không chỉ có tiềm năng mà còn có cả lợi thế và thành tựu về sản xuất chế biến nông sản. Ông Phạm Anh Tuấn dẫn ví dụ cho thấy Việt Nam đã ghi dấu ấn với những mặt hàng như cà phê, hồ tiêu, gạo. Với đà tăng trưởng hiện tại cũng như sự quan tâm của các xã hội vào cơ giới hoá xản xuất nông nghiệp và công nghiệp chế biến bảo quản, Việt Nam có thể nằm trong nhóm 10 nước hàng đầu thế giới.
Bên cạnh lợi thế, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề cần quan tâm nếu muốn gia tăng cơ giới hoá. Ngoài dịch vụ công, hạ tầng số hoá của Việt Nam đang ở mức khá. Chuyển đổi số phải quan tâm đến dịch vụ công, an ninh mạng, dự liệu lớn. "Hiện nay việc tiếp cận số liệu nông nghiệp còn khá khó khăn ngay cả với cơ quan quản lý chứ chưa nói gì doanh nghiệp", TS Nguyễn Anh Phong nói.
Bản thân doanh nghiệp ngành này hầu như phải chủ động trong kìm kiếm dữ liệu, cũng như xây dựng hạ tầng cho riêng mình để tăng hàm lượng số hoá trong sản xuất. Đây cũng là khó khăn mang tính nói chung của Việt Nam.
-
15h20
Nhu cầu vốn cho công nghệ lớn
Với góc nhìn doanh nghiệp nông nghiệp, ông Thân Văn Hùng - Phó chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam nhấn mạnh, việc chuyển đổi số sắp tới là nhiệm vụ cấp bách. Hoạt động nông nghiệp đặc trưng thủ công đơn giản, đến nay, Cách mạng công nghiệp đang diễn ra buộc doanh nghiệp phải ứng dụng để gia tăng năng suất, chất lượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Điều này với doanh nghiệp lớn còn tạo ra giá trị lớn cho cả hệ sinh thái nông nghiệp, vùng nguyên liệu, tạo ra làn sóng chuyển đổi số.
Cũng theo ông Hùng, mặt bằng công nghiệp chế biến của Việt Nam không thua kém gì với các nước trong khu vực. Tuy nhiên, do 97% doanh nghiệp là vừa và nhỏ, nên nhu cầu vốn đầu tư cho công nghệ là rất lớn, đây là điểm yếu. "Chúng ta đang ở giai đoạn cầu chuyền đổi số, đang mới cảm nhân giá trị chuyển đổi số mang lại", ông Hùng nhận định.
-
15h15
Chuyển đổi số là điều kiện thay đổi bộ mặt chế biến nông sản
Mở đầu toạ đàm TS Nguyễn Đức Tùng - Giám đốc văn phòng ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân, Tổng thư ký Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam (VIDA) đặt câu hỏi về mặt bằng sản xuất nông sản và chế biến tại Việt Nam hiện nay như thế thế nào.
Trả lời câu hỏi trên, PGS. TS Phạm Anh Tuấn - Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết hiện có trên 7.000 doanh nghiệp trong lĩnh vực chế biến. Lĩnh vực này cũng thu hút nhiều tập đoàn lớn trong và ngoài nước. Ngược lại thì doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam còn hạn chế nhiều trong công nghệ.
Chia sẻ thêm về hoạt động chế biến nông sản, TS Nguyễn Anh Phong, Giám đốc Trung tâm thông tin phát triển nông nghiệp nông thôn, Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn cho biết hiện có 49.600 doanh nghiệp trong chuỗi nông sản. Quan điểm của ông Phong là chế biến không chỉ tập trung vào doanh nghiệp nhóm này và còn liên quan đến hoạt động đầu vào, đầu ra. Hiện nay tại các thị trường cao cấp như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc có yêu cầu cao về chất lượng sản phẩm. Đây là cơ hội để chuyển đổi số thể hiện rõ vai trò.
Dù 97% là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, nhưng tổng mức đầu tư vào hoạt động chế biến nông sản theo ông Phong đã tăng trưởng nhanh từ 58.000 tỷ năm 2007 lên hơn 7 lần vào thời điểm hiện tại. Ngoài ra còn có sự chuyển dịch về tỷ trọng, khi các doanh nghiệp lớn dần quan tâm đến mảng này.
-
15h00
80% cơ sở chế biến nông sản thô
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Việt Nam bước đầu hình thành hệ thống công nghiệp chế biến nông sản với hơn 7.500 cơ sở quy mô công nghiệp gắn xuất khẩu. Thời gian qua có "ông lớn" đầu tư vào chế biến sản phẩm nông nghiệp song thực tế hiện ngành vẫn có đến 70-80% cơ sở chế biến thô, giá trị thấp; 83% trong khâu làm đất được cơ giới hóa; 50-60% cơ giới hóa khâu thu hoạch nhưng vẫn chưa đồng bộ. Điều này khiến chất lượng sản phẩm nông sản qua chế biển không đồng đều trên thị trường, nhất là trong bối cảnh thị trường bị đứt gãy chuỗi cung ứng do Covid-19. Số hóa quy trình sản xuất được xem là một trong số giải pháp tháo gỡ cho các doanh nghiệp chế biến nông sản trong bối cản suy thoái còn kéo dài.
Giới chuyên gia nhận định, chuyển đổi số hứa hẹn mang đến những giá trị mới và bền vững cho ngành nông nghiệp. Đơn cử, bằng cảm biến và hệ thống quản trị dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT) và trí tuệ nhân tạo (AI) đang đơn giản hóa việc thu thập, kiểm tra và phân phối tài nguyên nông nghiệp.
Một số ngành hàng hoặc sản phẩm có công nghệ và thiết bị chế biến tương đối hiện đại mang tầm khu vực, thế giới như: chế biến hạt điều, chế biến lúa gạo, chế biến tôm và cá tra...
Trong bối cảnh bình thường mới, chuyển đổi số trong quy trình sản xuất và chế biến nông sản đặt ra những yêu cầu nào, những xu hướng công nghệ số nổi bật trong nông nghiệp, giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số trong nông nghiệp ra sao... là những nội dung được giới chuyên gia bàn luận trong tọa đàm "Chuyển đổi số trong quy trình sản xuất và chế biến nông sản", diễn ra lúc 15h ngày 3/11, trực tiếp trênVnExpress.
Chương trình có sự tham gia TS Nguyễn Đức Tùng - Giám đốc văn phòng ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân, Tổng thư ký Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam (VIDA), TS Nguyễn Anh Phong, Giám đốc Trung tâm thông tin phát triển nông nghiệp nông thôn, Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, PGS. TS Phạm Anh Tuấn- Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đại diện doanh nghiệp có ông Thân Văn Hùng -Phó chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam.