Kỹ sư Nguyễn Hữu Quang, Chủ nhiệm đề tài "Xác định nguyên nhân gây đục hệ thống cấp nước sinh hoạt của TP HCM bằng phương pháp phân tích kết hợp đánh dấu”, của Viện Hạt nhân Đà Lạt cho biết, nhóm nghiên cứu đã làm việc liên tục trong 4 tháng (từ 1/1 đến 30/4). Họ lấy 105 mẫu nước trên khắp địa bàn thành phố, kết hợp với phân tích nguồn nước lấy từ sông Sài Gòn, Đồng Nai và hệ thống nước ngầm tại một số nhà máy cấp nước như Tân Hiệp, Thủ Đức, Nhà máy nước ngầm Hóc Môn... để làm thí nghiệm.
 |
|
Nhóm nghiên cứu lấy mẫu nước tại các hộ dân ở quận Bình Tân về phân tích độ đục. Ảnh: V.H.N |
Kết quả cho thấy, lượng cặn trong nước là 130 mg/lít. Sắt, mangan, kẽm, canxi… chiếm trên 50% của cặn đục. Bên cạnh đó, sắt và mangan có độ tương quan tốt với cặn và độ đục… “Như vậy có thể thấy sắt và mangan là 2 nguyên nhân chính gây nên hiện tượng đục”, ông Quang nói.
Ngoài ra, khả năng ăn mòn điện hóa đường ống gang, hệ thống cấp nước cũ kỹ, chằng chịt, nhiều chỗ bị rò rỉ, tốc độ dòng chảy không đều… và đặc biệt chất lượng nguồn nước của sông Sài Gòn, sông Đồng Nai thường xuyên bị nhiễm mặn khi triều lên cũng là nguyên nhân gây đục nước.
Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt cũng đã đưa ra một số giải pháp khắc phục tình trạng này là: Tăng cường chất lượng xử lý nước theo hướng điều chỉnh độ ổn định của nước từ các nhà máy và giao lộ giữa các nguồn nước trong đường ống tạo áp lực thường xuyên trong hệ thống cấp nước; Không lấy nước từ sông Sài Gòn, sông Đồng Nai khi triều cường; Khảo sát, thay thế những đoạn đường ống đã bị rò rỉ nước nhằm giảm sự thất thoát nước và nhiễm bẩn từ bên ngoài.
Các nhà khoa học phản đối
Phần lớn trong số 30 nhà khoa học đầu ngành về môi trường, nước sạch TP HCM đã không đồng ý với kết luận mà Viện Hạt nhân Đà Lạt đưa ra. Theo họ, những giả thuyết trên chưa thuyết phục.
Giáo sư, tiến sĩ Chu Phạm Ngọc Sơn, Phó chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật TP HCM, cho rằng, không nên vội vàng đưa ra kết luận về tình trạng nước đục kéo dài khi mới nghiên cứu được 4 tháng và chỉ qua 105 mẫu xét nghiệm.
 |
|
Các nhà khoa học TP HCM chưa đồng ý với nguyên nhân đục nước được đưa ra. Ảnh chụp sáng nay 17/5. Ảnh: Việt Hùng |
"Chúng ta cần thận trọng khi đưa ra kết luận chính thức về vấn đề nan giải này. Đây là vấn đề lớn, Sở Khoa học và Công nghệ phải tạo thêm nhiều điều kiện để nhóm nghiên cứu của Viện hạt nhân Đà Lạt tìm ra nguyên nhân khách quan hơn", ông Sơn nói.
Đồng tình với ý kiến của ông Sơn, tiến sĩ Phan Văn Hoặc, Viện phó Viện Khí tượng thủy văn và Môi trường TP HCM nói: “Nếu sắt, mangan, nước biển, đường ống cũ… là những nguyên nhân gây đục thì chẳng lẽ 10 hay chỉ 15 năm nữa thì người dân TP HCM sẽ sử dụng toàn nước đục?”.
Còn thạc sĩ Phạm Kim Phương, Giám đốc Trung tâm dịch vụ phân tích thí nghiệm TP HCM kiến nghị, nên chăng UBND TP tập hợp một đội ngũ các nhà khoa học tập trung vào vấn đề này. "Nếu có vài phòng thí nghiệm với các nhà khoa học đầu ngành cùng vào cuộc, tôi tin tình trạng nước đục sẽ được giải quyết", bà Phương nói.
Sẽ mời nhiều nhà khoa học vào cuộc
Tiến sĩ Phạm Minh Tân, Phó giám đốc Sở Khoa học và công nghệ TP HCM, cho biết, Sở KH&CN sẽ yêu cầu nhóm nghiên cứu tăng thêm số lượng mẫu thử để đảm bảo tính đại diện về nguồn nước trên khắp địa bàn thành phố. Sở cũng sẽ cùng nhóm nghiên cứu về nước đục trên mô hình động, các số liệu đưa ra sẽ được trưng cầu ý kiến kết luận của nhiều nhà khoa học tại TP HCM.
Ông Sơn cho biết thêm, sắp tới Sở KH&CN sẽ cùng Sở Giao thông Công chính, Tổng Công ty cấp nước Sài Gòn (Sawaco) bàn các phương pháp trình UBND TP HCM để đề nghị mời các nhà khoa học cùng phân tích, tìm nguyên nhân căn cơ và đưa ra giải pháp cho vấn nạn nước đục. "Tuy nhiên, đến thời điểm này chúng tôi vẫn chưa nhận được một kiến nghị của bất cứ cơ quan nào ngoài Viện Hạt nhân Đà Lạt đề nghị được nghiên cứu, giải quyết nước đục", ông Tân cho hay.
Về việc một số nhà khoa học lo không có kinh phí nghiên cứu, ông Phạm Minh Tân khẳng định: “TP HCM không thiếu kinh phí, chúng tôi sẽ gấp rút tìm ra nguyên nhân nước đục để giải quyết tình trạng này để đảm bảo cuộc sống người dân”.
Việt Hùng