Họ là Nguyễn Thị Hè, Nguyễn Thị Hột và Nguyễn Thị Nghĩa ở xóm 7, xã Yên Lộc, huyện Ý Yên. Chung cảnh ngộ có chồng là liệt sĩ, từ nhiều năm nay, không quản mưa, nắng, ba bà vẫn tận tụy chăm sóc cho giấc ngủ ngàn thu của những người lính yên nghỉ nơi nghĩa trang xã Yên Lộc.
Ba người vợ liệt sĩ mỗi ngày đều đến chăm sóc cho các ngôi mộ của những người lính, với hy vọng sẽ được phù hộ giúp tìm hài cốt của mình. Ảnh: Văn Định. |
Mùng 2 tết năm 1978 là ngày mà bà Nguyễn Thị Nghĩa nhận được giấy báo tử của chồng là Trần Văn Hải hy sinh trên chiến trường Campuchia. Ông mất để lại vợ dại cùng hai đứa con thơ. Hơn 30 qua, bà Nghĩa vừa lo chăm sóc các con rồi đi khắp các nơi trong chiến trường xưa mong tìm được hài cốt chồng nhưng tất cả đều bặt vô âm tín.
Chồng bà Nguyễn Thị Hột - liệt sĩ Phạm Văn Thâu - hy sinh năm 1974 trong chiến trường Quảng Nam - Đà Nẵng, khi ấy bà mới 27 tuổi. Họ mới kết hôn chưa đầy 5 tháng, và ông Thâu không bao giờ có cơ hội nhìn thấy mặt con.
Không được may mắn như bà Nghĩa, bà Hột còn có đứa con làm chỗ dựa, bà Nguyễn Thị Hè xe duyên với ông Đinh Văn Tâng chưa đầy 4 tháng thì ông vào Long An chiến đấu. Năm 1972 ông Tâng hy sinh, không kịp để lại cho vợ giọt máu nào.
Mất chồng khi mới 28 tuổi, không ít người trong làng mai mối và bố mẹ chồng cũng khuyên cô con dâu đi bước nữa nhưng bà Hè nhất quyết không đồng ý, với bà tình yêu của mình luôn son sắt một lòng. Bà chỉ có tâm niệm là tìm được hài cốt của ông đưa về quê an táng. Do không có con nên năm 1974 bà nhận một cậu con trai của ông anh về nuôi cho đỡ cô quạnh tuổi già.
Hơn 30 năm đã trôi qua, mái tóc 3 cô gái năm xưa nay đã lốm đốm bạc, những vết chân chim đang bắt đầu hằn sâu trên khuôn mặt. Hằng ngày, họ vẫn ra nghĩa trang dọn dẹp sạch sẽ cho hơn 60 phần mộ liệt sĩ và cầu mong sớm tìm được hài cốt chồng.
Bà Nguyễn Thị Hột vui vẻ vì đã tìm được hài cốt của chồng để tiện chăm sóc. Ảnh: Văn Định. |
Công việc tự nguyện này bắt đầu từ năm 2008. Bất kể ngày mưa, nắng không ai bảo ai, các bà ra nghĩa trang dọn sạch cỏ, lau sạch sẽ cho 65 ngôi mộ liệt sĩ, trong đó có 20 ngôi mộ vô danh. Ngày rằm ngày lễ, họ còn tự bỏ tiền túi mua hương nhang, hoa quả để thắp hương cúng người đã khuất.
Nhiều năm chứng kiến nghĩa tình của 3 người phụ nữ, con cháu và hàng xóm rất ủng hộ. Những khi trái gió, trở trời các bà bị ốm thì người thân trong nhà lại ra dọn dẹp nghĩa trang thay.
Cuối cùng thì những việc làm của các bà cũng được đền đáp xứng đáng. Năm 2011, bà Nguyễn Thị Hè đã tìm được mộ chồng của mình khi có người trong tỉnh Long An tìm thấy và báo tin về. Càng vui hơn khi đầu tháng 7/2012, bà Nguyễn Thị Hột cũng đã đưa được hài cốt chồng về đoàn tụ với gia đình.
Bà Hè và bà Hột vui vẻ cho biết: “Cuối cùng chúng tôi đã toại nguyện vì đã tìm được mộ của chồng mình, chúng tôi sẽ vẫn hằng ngày dọn dẹp ở nghĩa trang này cho đến khi không còn sức khỏe nữa, để đền đáp các anh hùng liệt sĩ đã phù hộ”.
Bà Nguyễn Thị Nghĩa vẫn ngày ngày đau đáu chờ chồng về đoàn tụ. Ảnh: Văn Định. |
Riêng bà Nguyễn Thị Nghĩa, có chồng là liệt sĩ Trần Văn Hải, vẫn hằng ngày lặng lẽ mong ngóng tin chồng, chưa bao giờ bà thấy lòng mình rối bời như vậy.
Lau vội những giọt nước mắt đọng lại trên gò má, bà nghẹn ngào: “Không biết đến bao giờ vợ chồng tôi mới được đoàn tụ, đưa được hài cốt anh về quê hương để hằng ngày tôi tiện chăm sóc”.
Văn Định