Chiều 15/9, Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật thủ đô. Dự thảo tập trung vào những mục tiêu cụ thể và chính sách đặc thù của hầu hết các lĩnh vực như phát triển kinh tế, quản lý đất đai - dân cư, không gian kiến trúc, văn hóa - giáo dục...
Tán thành việc ban hành một đạo luật nhằm tạo điều kiện xây dựng, phát triển Hà Nội, tuy nhiên, trong hơn một giờ trình bày báo cáo thẩm tra, ông Nguyễn Văn Thuận, Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật đã chỉ ra hàng loạt điểm bất hợp lý. Theo ông, hầu hết các cơ chế mới chưa phản ánh được tính đặc thù cho riêng Hà Nội. Đặc biệt, tại điều 3, 7 quy định về mục tiêu xây dựng, phát triển Hà Nội, do quá chung chung nên đều có thể áp dụng được đối với tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác.
Sau nhiều lần chỉnh sửa, dự thảo Luật thủ đô vẫn chưa thể hiện được những quy định phù hợp vơi mục tiêu tạo ra cơ chế, chính sách đặc thù, tạo điều kiện phát triển thủ đô. Ảnh: Hoàng Hà. |
Bên cạnh đó, dự luật quy định 20 cơ chế, chính sách đặc thù cho thủ đô, tuy nhiên, Ủy ban pháp luật cho rằng để có cơ sở cho việc lựa chọn, quyết định những cơ chế, chính sách phù hợp, cơ quan trình dự án cần có những giải trình cụ thể hơn về sự cần thiết của từng cơ chế, chính sách mới; tính hợp lý, hiệu quả và khả thi của những quy định mới này.
Một trong những điểm đáng lưu ý của dự luật là việc áp dụng mức phạt tiền đối với một số hành vi vi phạm hành chính và quy định mức thu một số loại phí ở khu vực nội thành cao hơn so với mức áp dụng chung cho cả nước.
Theo khoản 2 Điều 25 của dự thảo luật, thủ đô có thể áp dụng mức xử phạt tiền đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong khu vực nội thành cao hơn, nhưng không quá 5 lần so với mức xử phạt áp dụng chung cho cả nước trong lĩnh vực văn hóa, đất đai, môi trường, xây dựng, giao thông vận tải và cư trú. Tại khoản 3 Điều 26 dự thảo luật quy định, HĐND Hà Nội quy định mức thu phí trong nội thành cao hơn, nhưng không quá 3 lần so với mức thu áp dụng chung cho cả nước trong lĩnh vực môi trường, giao thông vận tải...
"Cần xác định rõ mục đích của việc tăng mức phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trên địa bàn Hà Nội là gì? Đây có phải là giải pháp hiệu quả để giải quyết những vấn đề bức xúc của Hà Nội?", ông Thuận đặt câu hỏi.
Ngoài ra, việc nâng mức thu phí cao hơn tại nội đô Hà Nội so với quy định chung, theo ông Thuận cần được nghiên cứu kỹ hơn, lường trước những bức xúc có thể xảy ra khi doanh nghiệp, người dân phải chịu các chi phí tăng thêm.
Lấy dẫn chứng cho điều này, ông Thuận cho biết, hiện, người dân tại thủ đô đang phải chịu nhiều khoản lệ phí cao hơn so với các tỉnh, thành phố khác (lệ phí trước bạ ô tô dưới 10 chỗ ngồi là 12% so với quy định chung 10%; lệ phí cấp biển số xe máy cao gấp hơn 2 lần so với các thành phố trực thuộc trung ương khác, gấp 10 lần đến 40 lần so với khu vực nông thôn) với mục đích hạn chế phương tiện cá nhân nhưng trên thực tế hiệu quả mang lại không rõ ràng.
Dự luật cho rằng cần tăng mức thu phí và mức phạt vi phạm hành chính ở khu vực vực nội đô. Ảnh minh họa: Hoàng Hà. |
Cùng chung quan điểm, chủ nhiệm Ủy ban kinh tế Hà Văn Hiền cho rằng, quy định tăng mức phạt, mức thu phí là cách đặt vấn đề chưa hợp lý, không nên quan điểm, những gì không quản lý được thì cấm, tăng phạt. "Thực trạng giao thông Hà Nội hiện nay không phải chỉ do ý thức người dân mà còn do cơ sở hạ tầng", ông Hiền nói.
Dưới góc nhìn khác, Chủ nhiệm Ủy ban tài chính ngân sách Phùng Quốc Hiển cho rằng, không nên xây dựng luật có nội dung rộng như dự thảo vừa trình mà cần chọn lọc những gì đặc thù nhất. Đồng thời, các cơ chế đặc thù cũng cần có giới hạn, chứ không thể mãi mãi.
Thậm chí, Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng còn mạnh dạn đề xuất làm gọn dự luật. "Nên tìm những cái đặc thù nhất, những gì đã quy định trong các luật khác thì không nên nhắc lại trong Luật thủ đô, tránh việc hiểu khác đi", ông Vượng nói.
Kết luận phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đồng tình với ý kiến nên chọn ra những cơ chế chính sách thực sự đặc thù cho thủ đô. Về quan điểm soạn thảo, ông Lưu nhấn mạnh tránh vi hiến của văn bản song có thể xem xét đưa ra những chính sách khác với quy định của một số văn bản pháp luật hiện hành nhằm tạo điều kiện thu hút đầu tư cho Hà Nội. Tán thành việc nâng mức phạt đối với các hành vi vi phạm, ông cho rằng: "Để quản lý trật tự an toàn giao thông, trật tự đô thị, cần một số quy định mức xử phạt cao hơn để có tính chất ngăn chặn, phòng ngừa".
Tuy nhiên, ông lưu ý, nếu giảm áp lực quá tải dân cư bằng các biện pháp quản lý hành chính thì không thể thành công.
So với Pháp lệnh Thủ đô Hà Nội thì dự thảo Luật Thủ đô có 12 điều hoàn toàn mới. Ngoài 12 điều này, hầu hết các điều còn lại của dự luật đều có nội dung khác so với nội dung của Pháp lệnh. Các điều này của dự tluật khác với Pháp lệnh ở chỗ xác định rõ định hướng, mục tiêu phát triển của lĩnh vực liên quan; quy định cụ thể nội dung của cơ chế, chính sách đặc thù; giao trách nhiệm cụ thể cho bộ, ngành trong việc xây dựng, phát triển và quản lý Thủ đô; phân cấp mạnh hơn cho HĐND và UBND Hà Nội trong việc ban hành văn bản hoặc quy định biện pháp để thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù. |
Nguyễn Hưng