Tuổi già của người thầy không tay huyền thoại

Hơn 10 năm nối máy tại nhà trong con hẻm yên tĩnh quận Gò Vấp, TP HCM, để làm tư vấn cho tổng đài 1080, thầy giáo về hưu Nguyễn Ngọc Ký đã tiếp xúc với khoảng 5.000 cuộc gọi, có những cảnh đời khiến ông cứ day dứt mãi. Trong đó, có không ít cuộc tư vấn mà người gọi điện “khóc như mưa gió lúc đêm muộn”. Như vừa rồi, ông khuyên nhủ, dập tắt ý định tìm đến cái chết của một phụ nữ trẻ bỗng chốc mất cả chồng, cả con vì ngoại tình.

“Hầu hết người cần đến tư vấn tâm lý đều đang mang những vướng mắc, éo le, bế tắc cực độ. Mỗi lần tháo gỡ được vướng mắc ấy, mình thấy hân hoan, giống như giúp được cho chính những người thân yêu. Không ít trường hợp đến với mình bằng nước mắt nhưng tạm biệt mình bằng tiếng cười. Đó là điều hạnh phúc nhất”, ông Ký chia sẻ.

Nhà giáo, nhà văn, nhà tư vấn tâm lý Nguyễn Ngọc Ký. Ảnh: Lê Phương.

Cái tên Nguyễn Ngọc Ký hàng chục năm nay đã đi vào văn học và lịch sử Việt Nam, như tấm gương sáng về cuộc sống và học tập. Bằng nghị lực phi thường để đương đầu với số phận, không cam lòng với tật nguyền của chính mình, cái tên Nguyễn Ngọc Ký đã vực dậy niềm tin cho nhiều người.

Bị liệt hai tay sau trận ốm năm 4 tuổi, cậu bé Ký kiên trì tập luyện bằng chân, trở thành thầy giáo, nhà viết sách rồi nhà tâm lý... Về hưu, nhiều năm qua, cùng với công việc viết sách, ông trở thành nhà tư vấn tâm lý qua điện thoại. Với ông, làm tư vấn không chỉ hòa mình vào câu chuyện, chạm đến chiều sâu tâm hồn người chia sẻ để lắng nghe, đồng cảm mà còn phải thật tỉnh táo để giải quyết tình huống, tháo gỡ từng khúc mắc, đưa ra định hướng đúng đắn.

Có những trường hợp hóc búa, ông gợi mở nhiều giải pháp để người ta chọn. Khi chọn lựa, người ta sẽ đưa ra lý lẽ để giải thích quyết định của mình. Trong những tình huống đó, người tư vấn phải ngay lập tức nảy ra ý tưởng xử trí, phải linh hoạt đặt vào từng hoàn cảnh cụ thể chứ không máy móc, khuôn khổ.  

Gần nửa đời người gắn bó với bục giảng, là tác giả của hơn 30 đầu sách, diễn giả khoảng 1.500 buổi giao lưu, truyền nghị lực sống cho hàng triệu người, giờ đây ông Ký lại miệt mài với những cuộc tư vấn qua tổng đài điện thoại. Những công việc tưởng chừng không liên quan nhau nhưng lại bổ trợ nhau rất nhiều. “Nhà văn cần phân tích tâm lý nhân vật sắc sảo, phải sống nhiều cuộc đời; nhà giáo phải uyên bác, đứng trên bục giảng phải cân bằng cảm xúc, nhiệt huyết với học trò. Những điều này rất cần cho công việc của nhà tâm lý”, ông Ký chia sẻ.

Ông Ký hạnh phúc bên người vợ sau, vốn là em gái ruột của người vợ đầu. Câu chuyện cổ tích "tình chị, tình em" với người đàn ông có nghĩa đã làm lay động nhiều người. Ảnh: Lê Phương.

Ông tâm niệm, nếu không có ước mơ, hoài bão thì cuộc sống sẽ thật vô nghĩa. Phải luôn giữ vững tinh thần lạc quan, kiên định khi đối mặt với những thất bại. Đặc biệt, cần mạnh dạn “cắt đi những cái thừa”, nhất là cái thừa thời gian, không để lãng phí một giây phút nào.

Hơn 2 năm nay, mỗi tuần ông Ký phải chạy thận nhân tạo 3 lần. Giữa những đau đớn của bệnh tật, ông hoàn thành những trang cuối của cuốn tự truyện đong đầy cảm xúc “Tôi học đại học”. Có những lúc ông đang ngồi viết (bằng chân) thì máu từ hai mũi kim truyền trào ra, phải vội vàng rời bàn phím nằm nghỉ ngơi, xoa bóp rồi mới từ từ viết lại được. Có những lúc chân bị đau, ông ấn nhầm nút xóa cùng lúc mấy trang bản thảo mà không hay biết.

Nhìn lại quá trình gian nan đã qua, người đàn ông tuổi 67 thở phào nhẹ nhõm. Cũng có lúc ông định bỏ dở trang viết vì những cơn đau hành hạ. Nhưng cũng chính lúc mệt mỏi, bi quan như vậy, khi đã say sưa vào bàn viết thì ông như quên hết đau đớn, như được sống lại cái thời đã qua, cảm xúc lại được dịp tuôn chảy tự nhiên, ào ạt với những hoài niệm sống động.

"Bé thơ vừa khóc đã cười/ Mắt còn như suối miệng thời như hoa. Đang mưa trời bỗng nắng òa/ Mới hay trời cũng muốn là bé thơ". Lớn lên trong vòng tay yêu thương của mọi người, may mắn gặp được những người thầy, người bạn, người đồng nghiệp biết sẻ chia, tuổi về già, cậu bé tật nguyền ngày nào vẫn nuôi dưỡng cho mình được những cảm xúc hồn nhiên, trong trẻo với cuộc đời như thế. 

Lê Phương

• Nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký kể chuyện học đại học
• Cô bé không tay mơ thành kỹ sư công nghệ thông tin