Một ngày sau khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời, khuôn viên số 30 Hoàng Diệu (quận Ba Đình), nơi Đại tướng sống cùng gia đình vẫn tĩnh lặng như 4 năm qua, kể từ khi Đại tướng nằm điều trị ở Viện quân y 108. Phía sau khoảng sân rộng với hàng cổ thụ, căn biệt thự cổ hai tầng và dãy nhà văn phòng đầy ắp những đồ lưu niệm. Từ những bức trướng chúc thọ 80 tuổi, tức là cách đây hơn 20 năm, đến những bài thơ, câu đối dịp sinh nhật vừa qua đều được trưng bày lớp lang khắp phòng tiếp khách, hành lang nơi Đại tướng từng làm việc.
Những bức trướng mừng thọ qua nhiều năm, những kỷ vật của người yêu mến, kính trọng Đại tướng từ khắp nơi gửi đến trưng bày khắp Văn phòng. Ảnh: Nguyễn Hưng.
Thay nhau tiếp những đoàn khách tới chia buồn, văn phòng và người thân của Đại tướng cũng tranh thủ sắp xếp lại đồ đạc, kỷ vật. Nhiều cán bộ, cận vệ của Đại tướng dù đã nghỉ hưu hoặc chuyển công tác nhưng không ai bảo ai cùng về góp một tay dọn dẹp.
Chủ động cùng gia đình chuẩn bị hậu sự, anh Võ Hồng Nam cho hay, Bộ Quốc phòng, Văn phòng Trung ương Đảng đều đã cử người tới để phối hợp. Dù tỏ vẻ rắn rỏi, người con út của Đại tướng không thể ngăn cho đôi mắt khỏi hoe đỏ khi nói về những giây phút cuối cùng của cha.
Theo anh, tính đến lúc trút hơi thở cuối cùng, Đại tướng đã nằm ở Viện 108 liền 1.559 ngày - một kỳ tích mà "chỉ có những y bác sĩ chăm sóc Đại tướng bằng tất cả sự thương yêu, kính trọng mới có thể làm được".
"Mấy hôm vừa rồi ông yếu đi nhanh. Ba tôi như người đã đi hết quãng đường, như ngọn đèn đã cạn dầu để rồi ra đi một cách nhẹ nhàng. Bên cạnh ông những giây phút cuối có đầy đủ con, cháu và những người thân cận nhất", con trai Đại tướng chia sẻ.
Anh Võ Hồng Nam (bìa trái, đeo máy ảnh) và đại tá Nguyễn Văn Huyên (ngồi) trong buổi gặp mặt cán bộ Văn phòng dịp sinh nhật 103 của Đại tướng cuối tháng 8 vừa qua. Ảnh: Nguyễn Hưng.
Với người thư ký thân cận nhất của Đại tướng, đại tá Nguyễn Văn Huyên, dù luôn kiệm lời khi được hỏi về "anh Văn" nhưng ông vẫn run giọng khi nhớ lại buổi chiều muộn 4/10.
"Tôi nghe tin cấp báo tình hình nguy kịch của anh Văn lúc 17h30, khi đang ở nhà. Mặc dù đến thăm anh hàng ngày, ở với anh mấy chục năm nhưng lúc đó tôi đã òa khóc", đại tá Huyên nói. Giọt nước mắt ẩn sau cặp kính dày khi nhắc tới phút giây định mệnh của Đại tướng khiến người đối diện không dám nhìn thẳng vào người thư ký đã ngoài 80.
Được hỏi chia sẻ về Đại tướng sau gần 40 năm cùng làm việc, đại tá Huyên cho rằng, có lẽ chẳng cần phải bày tỏ thêm điều gì bởi con người và sự nghiệp của Đại tướng đã nói lên tất cả.
"Đại tướng là người hạnh phúc. Ông gần như được toàn dân yêu mến, kính trọng, đó là điều tôi thấy rất rõ", người thư ký lâu năm đúc kết.
Chiều 5/10, Văn phòng Ban chấp hành trung ương Đảng có thông cáo đặc biệt về lễ viếng, lễ truy điệu, lễ an táng Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Theo đó, tang lễ Đại tướng được tổ chức trọng thể theo nghi thức Quốc tang trong hai ngày 12 và 13/10. Lễ an táng được tổ chức tại Quảng Bình vào ngày 13/10 theo nguyện vọng của gia đình.
Trước đó vào hồi 18h09 ngày 4/10 tại Viện quân y 108, Đại tướng Võ Nguyên Giáp - "người anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam", "vị tướng của nhân dân" - đã trút hơi thở cuối cùng khi vừa bước sang tuổi 103.
Nguyễn Hưng