Trao đổi tại lễ ký thỏa thuận hợp tác công tư với Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Tổng Giám đốc Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC) - Hiroshi Watanabe cho rằng nếu Việt Nam giải quyết được bài toán cơ sở hạ tầng, GDP có thể sẽ cải thiện đáng kể "Cũng giống như tại Ấn Độ, nếu cơ sở hạ tầng tốt hơn, tốc độ tăng GDP sẽ lên đến 9%, thay vì 6% như hiện nay", ông Watanabe lấy ví dụ.
Theo cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật, cơ sở hạ tầng vẫn là một trong những rào cản lớn nhất đối với môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Khảo sát của JBIC thực hiện với các doanh nghiệp Nhật cho thấy 45% trong số họ cho rằng hạ tầng thấp kém là lo ngại lớn nhất.
Bộ trưởng Kế hoạch - Đầu tư và Tổng Giám đốc JBIC ký kết biên bản về việc thúc đẩy các dự án đối tác công tư tại Hà Nội sáng nay. Ảnh: TB |
Trong 5 năm vừa rồi, cái nhìn của các nhà đầu tư Nhật Bản đối với Việt Nam đã có nhiều thay đổi. Việt Nam trước đây được xem là hấp dẫn ở các yếu tố như giá lao động rẻ, khả năng đa dạng hóa rủi ro tốt hơn các quốc gia khác, nơi sản xuất để xuất khẩu sang nước thứ ba. Tuy nhiên, khảo sát năm 2012 cho thấy các yếu tố trên dần kém hấp dẫn trong 5 năm vừa rồi.
Một phần do những quan ngại trên, các dự án hợp tác công tư vào Việt Nam trong giai đoạn 2000 đến nay thấp hơn hẳn các nước "hàng xóm". Ví dụ từ năm 2000 đến tháng 2/2013, tổng giá trị các dự án hợp tác công tư tại Việt Nam chỉ là 8,5 tỷ USD, trong khi ở Thái Lan là 26,9 tỷ USD và Indonesia là 38,5 tỷ USD.
Để cải thiện cơ sở hạ tầng, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư lẫn JBIC, Viêt Nam cần đẩy nhanh tiến độ hợp tác công tư trong lĩnh vực này. "Các cấp, các ngành ở Việt Nam đã quá quen với việc sử dụng bầu sữa ngân sách Nhà nước, trong khi nguồn lực này chỉ có hạn", Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nói.
Hiện mỗi năm Việt Nam cần ít nhất 16 đến 17 tỷ USD để phát triển hệ thống điện đường, giáo dục, y tế, tuy nhiên, các kênh đầu tư truyền thống chỉ đáp ứng được 50 đến 60%. Theo ông, đã đến lúc Việt Nam cần khai thác mạnh mẽ nguồn lực ngoài ngân sách để đầu tư kết cấu hạ tầng, huy động vốn từ tư nhân hợp tác với Nhà nước, hay còn gọi là hợp tác công tư (PPP).
Hiện Chính phủ Việt Nam đã tạo nhiều bàn đạp để sẵn sàng cho việc thí điểm dự án hợp tác công tư theo phương thức mới. Ví dụ, cuối năm ngoái một Ban chỉ đạo về PPP đã được thành lập. Nhiều định chế đã hỗ trợ vốn cho Quỹ Phát triển Dự án PPP, như ADB đã rót 20 triệu USD. Chính phủ Việt Nam cũng lập một quỹ 20.000 tỷ đồng vốn đối ứng để bù đắp cho những dự án PPP trong giai đoạn 2014 - 2015.
Việc ký kết với JBIC hôm nay cũng là bước tiếp theo sau khi Việt Nam đã ký các thỏa thuận tương tự với World Bank, ADB... Sắp tới, dự kiến đường cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết sẽ là một trong vài dự án được đưa ra thí điểm theo mô hình PPP mới.
Thanh Bình