Tổng thanh tra: 'Tôi đã từ chối nhiều quà bất thường'

Ông Trần Văn Truyền. Ảnh: V.A.

- Một năm trước (6/2006), ông chuyển từ cơ quan Đảng sang Thanh tra Chính phủ đúng lúc có hàng loạt vụ thanh tra nổi cộm như Vietnam Airlines, Ngân hàng nhà nước. Ông nói gì về tâm trạng và những áp lực của mình lúc đó?

- Chuyện vất vả thì tôi đã ý thức từ trước khi nhận nhiệm vụ nên không có vấn đề gì. Tuy nhiên, đứng trước công việc này phải thừa nhận là áp lực rất lớn, áp lực từ kỳ vọng của nhân dân, từ phía đối tượng bị thanh tra. Ngay yêu cầu của lãnh đạo với thanh tra cũng là áp lực, đó là thanh tra phải nhanh hơn, chính xác hơn, tạo niềm tin hơn.

Thời điểm năm 2006, xảy ra vụ tiêu cực liên quan đến một số cán bộ thanh tra Chính phủ. Tôi để tâm rất nhiều đến việc tổ chức lại hoạt động thanh tra, làm có hiệu quả, không để sơ suất, tiêu cực, làm mất uy tín. Ngay chính lĩnh vực này tôi cũng bị áp lực. Nếu để nguyên lực lượng thì không hoàn thành nhiệm vụ, nếu bổ sung, cơ cấu lại thì đụng chạm quyền lợi cá nhân, nhiều khi dẫn tới sự sứt mẻ nhất định. Vấn đề này có lẽ mình cũng phải dũng cảm, phải chiến đấu.

- Trong vụ án của cựu Vụ phó Thanh tra Chính phủ Lương Cao Khải, có trường hợp đối tượng bị thanh tra dùng tiền, vật chất mua chuộc cán bộ. Trong cuộc chiến chống tham nhũng một năm qua, ông đã ứng xử thế nào với những món quà đáng ngờ?

- Thứ nhất, ngay trong nội bộ ngành thanh tra, tôi đã nói rõ với anh em, trong quan hệ công việc thì nghiêm túc, không có vấn đề riêng tư, mua chuộc ở đây. Với đối tượng bị thanh tra, họ thường chạy từ dưới lên, từ thanh tra viên đến trưởng đoàn. Thậm chí họ chạy với những người ở ngoài đoàn thanh tra nhưng có quan hệ với đoàn thanh tra để từ ngoài tác động vào.

Nói thật là cũng có không ít người đã tìm đến tôi hoặc qua trung gian để nói với tôi. Cũng có những trường hợp người ta mang phong bì hàng chục nghìn USD, tôi đã yêu cầu các đồng chí có trách nhiệm đến để báo vụ việc. Tôi nói với đối tượng đó là nếu các bạn có lỗi thì không ai có thể giải quyết được, còn nếu các bạn không có lỗi thì không có gì phải lo. Các bạn càng "chạy" như thế này càng làm cho chúng tôi suy nghĩ là các bạn có vấn đề.

Thú thực là từ khi làm Tổng thanh tra, không chỉ cá nhân mình mà tôi cũng phải canh giữ cả vợ con. Nhiều khi người ta tác động vào vợ con mình.

- Còn với tác động không hợp lý của cấp trên, ông ứng xử thế nào?

- Với cấp trên, có thể có chuyện nhìn nhận, quan điểm về từng vấn đề đôi khi chưa gặp nhau. Tuy nhiên, chuyện áp lực theo nghĩa buộc tôi làm sai lệch vấn đề thì chưa có.

- Trong Hội nghị tổng kết của ngành thanh tra năm ngoái, Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng đã nói một ý là "một số kết luận thanh tra còn thiếu bản lĩnh". Ông nghĩ gì nếu người ta nghĩ rằng thời gian qua Thanh tra Chính phủ ngại va chạm, đặc biệt là vụ việc liên quan đến người có chức có quyền ?

- Đúng là trình độ một bộ phận cán bộ chưa tới, hoặc có trình độ về chuyên môn nhưng khi xem xét những vấn đề thực tiễn lại không sát, không phân tích thực tiễn một cách thấu đáo nên khi kết luận, đối chứng với luật pháp thì đúng, nhưng đối chứng với thực tiễn thì chưa sát. Tôi thừa nhận một điều là khi thanh tra, làm chưa đến cùng việc cá nhân có liên quan đến tham nhũng, việc làm sai đến mức nào, có tư túi không, tư túi đến mức nào.

Tuy nhiên, ở đây có vấn đề là chúng tôi đã kết luận thanh tra là kiểm điểm trách nhiệm cán bộ đơn vị đó, nhưng đến khi chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm thì đâu phải chúng tôi.Chúng tôi kiến nghị về xử lý về tài chính nhưng khi các cơ quan báo cáo với cơ quan có thẩm quyền, đặc biệt là cơ quan quản lý tài chính, người ta cho rằng có thể châm trước chỗ này, chỗ khác, điều đó làm giảm dần kết luận của thanh tra.

Hoặc có lần chúng tôi kiến nghị chuyển sang cơ quan điều tra để xử lý hình sự nhưng xử lý hình sự thì chúng tôi chưa đủ yếu tố. Vì vậy muốn chuyển sang hình sự phải qua điều tra. Rõ ràng có những việc mình kiến nghị, chuyển sang điều tra thì cơ quan điều tra làm đến nơi đến chốn, nhưng có những việc sau khi xem xét không có điều kiện để làm. .

- Ông sẽ giải thích thế nào khi 2 vụ thanh tra được người dân rất quan tâm là Ngân hàng nhà nước và VN Airlines thực hiện quá chậm?

- Đối với Ngân hàng Nhà nước, theo tôi Thanh tra Chính phủ đã làm đầy đủ trách nhiệm và có những kết luận chính xác, Thủ tướng đánh giá rất cao việc này. Còn việc khi kết luận từng vấn đề cụ thể để công khai thì do tính nhạy cảm của ngành này nên có những vấn đề chúng ta không rốt ráo hết được.

Vụ VN Airlines, Thủ tướng đã có kết luận rõ, tất cả những nội dung thanh tra đều có sai phạm, những sai phạm cũng gây ra những tổn thất rất lớn. Thủ tướng cũng kết luận phải kiểm điểm, phải xử lý trách nhiệm của tập thể cá nhân và đặc biệt phải chấn chỉnh của hoạt động của ngành để làm tốt và hiệu quả hơn. Mục đích của thanh tra chính là chỉ ra được những sai trái gây phương hại đến đất nước, cho ngành.

Kết luận thanh tra VN Airlines sở dĩ chậm là do giữa Văn phòng Chính phủ phối hợp với Thanh tra Chính phủ chưa tốt. Văn phòng Chính phủ đã dự thảo, bên thanh tra tham gia hơi chậm nên thiếu sót này thuộc về Thanh tra Chính phủ. Nói chung không có vấn đề gì rích rắc cả, có thể công bố trong nay mai.

- Trả lời báo chí sau khi tái đắc cử, ông đã chọn lĩnh vực đất đai và tài sản công là những ưu tiên để thanh tra. Vậy, vấn đề trụ sở, văn phòng của các bộ tại TP HCM và một số tỉnh, thành sẽ được xem xét thế nào?

- Hiện, tôi chưa xác định cụ thể địa chỉ thanh tra nhưng đây là lĩnh vực mà chúng tôi sẽ quan tâm Ở đây có 2 vấn đề. Thứ nhất là cơ ngơi, tài sản của các bộ, ngành tại địa phương còn nhiều, lãng phí và dễ xảy ra tiêu cực. Vấn đề thứ hai là có khả năng tài sản, đất đai của nhà nước trong quá trình cổ phần hóa sẽ bị tham nhũng.

Chúng tôi cũng sẽ để ý đến việc triển khai dự án của các bộ ngành, nhiều dự án lớn lắm. Lĩnh vực thuế, hải quan cũng nằm trong tầm ngắm của lực lượng thanh tra thời gian tới. Thời gian qua, vấn đề thuế, thanh tra chưa làm được nhiều.

Việt Anh thực hiện