- Thời gian qua, một số nghi án tham nhũng có yếu tố nước ngoài gây xôn xao dư luận ví dụ như vụ PCI. Vấn đề chống tham nhũng trong lĩnh vực này đang được Chính chủ xem xét thế nào?
- Theo tôi, chúng ta cần phải rà soát lại cơ chế quản lý vốn đầu tư nước ngoài, ví dụ như quản lý vốn ODA, phải phân biệt được trách nhiệm của đối tác nước ngoài đến đâu, trách nhiệm của chúng ta đến đâu. Các đối tác phân bổ giải quyết vốn cho chúng ta nhưng việc thẩm định dự án cho đến khi giao dự án, đối tác nước ngoài đều tác động vào. Mình vay vốn ai thường ưu tiên lại họ để nhận thầu.
 |
|
Tổng thanh tra Trần Văn Truyền. Ảnh: Việt Anh. |
Bộ Kế hoạch Đầu tư và các cơ quan đang xây dựng quy trình, quy định để Chính phủ phân định rõ trách nhiệm của mỗi bên. Đây là vấn đề căn bản. Nếu minh bạch được việc này thì không có chuyện đổ trách nhiệm, đối tác nước ngoài nói tại doanh nghiệp VN tiêu cực nhưng các cơ quan VN nói nước ngoài nắm hết từ khâu đầu đến khâu cuối.
- Có ý kiến cho rằng, với những nghi án tham nhũng liên quan đến yếu tố nước ngoài, các cơ quan chức năng của VN thường khá bị động, chậm trễ. Nguyên nhân là do đâu, thưa ông?
- Nếu thụ động chờ khi nước ngoài tiến hành điều tra rồi mình mới làm theo thì sẽ rất khó khăn bởi có đối tác cung cấp hồ sơ đầy đủ nhưng cũng có đối tác vì lý do này khác không cung cấp hồ sơ. Thậm chí, nhiều dự án sau khi hoàn thành phía đối tác nước ngoài đem hết hồ sơ về. Do vậy cơ quan chức năng khi kiểm chứng không có tài liệu.
Với số lượng đầu tư nước ngoài vào VN ngày càng lớn và trên quy mô rộng thì cơ chế quản lý cần phải điều chỉnh kịp thời, phải có riêng cơ chế quản lý dự án có vốn đầu tư nước ngoài. Dự án khi hoàn thành, chế độ công khai quyết toán cũng phải rõ.
Vấn đề thứ hai là có rất nhiều cơ chế thỏa thuận từ bên ngoài đối với doanh nghiệp VN mà chúng ta chưa có quy định cụ thể, ví dụ cơ chế "hoa hồng" giữa hai doanh nghiệp, cá nhân. Chưa có ranh giới thế nào là "hoa hồng" bình thường còn thế nào là phạm tội hối lộ.
- Ông vừa đề cập đến vấn đề đưa hoa hồng hay còn gọi là "lại quả" giữa đối tác nước ngoài và doanh nghiệp VN. Trong thời gian tới, việc xác định ranh giới hoa hồng và hối lộ sẽ như thế nào để tránh việc lợi dụng?
- Vấn đề này chúng tôi phải bàn kỹ với các cơ quan chức năng. Tôi mới đi nước ngoài và thấy rằng có nhiều hành vi nước ngoài coi là bình thường nhưng chúng ta lại coi là tham nhũng. Ví dụ tại Mỹ, nhiều khách sạn, nhà hàng nhân viên đều đòi tiền "bo", chi hoa hồng. Còn ở ta, nếu anh nhân viên ở loại hình dịch vụ nào đó nhận tiền của khách thì sẽ bị xử lý.
Tới đây, Chính phủ cũng sẽ nghiên cứu để quy định rõ thêm về việc tặng, nhận quà. Trường hợp nào được xem như bình thường, trường hợp nào coi là bất bình thường, nhận hối lộ.
- Có ý kiến cho rằng, chúng ta cần phải tiếp cận nhanh hơn với các thông tin về tham nhũng ở VN do báo chí nước ngoài đăng tải, tránh dư luận về quyết tâm chống tham nhũng của Đảng, nhà nước. Quan điểm của ông thế nào?
- Bất cứ khi nào phát hiện thông tin có dấu hiệu không bình thường, tham nhũng, Chính phủ đều chỉ đạo điều tra. Thái độ của Chính phủ là nghiêm túc nhưng có những việc do nắm thông tin bất cập nên muốn xử nhanh, xử ngay cũng không được.
Ngay một số vụ án trọng điểm vừa qua Chính phủ liên tục đôn đốc, yêu cầu xử lý nghiêm nhưng cơ quan chức năng vì lý do này lý do khác dẫn đến chậm trễ. Thí dụ vụ việc phát hiện đã lâu, nay phải giám định về mặt tài chính rất rắc rối. Một số vụ việc cơ quan điều tra và Viện kiểm sát chưa có sự thống nhất dẫn đến hồ sơ trả đi trả lại. Đứng về mặt nguyên tắc, Chính phủ không thể can thiệp vì đây là chuyên môn của cơ quan tố tụng.
Việt Anh