Những lo lắng về thiết bị lạc hậu đang chuyển vào Việt Nam trong khi thông tư 20 (có hiệu lực từ 1/9) được coi là rào cản để ngăn chặn việc này đã bị tạm dừng được giới truyền thông đề cập trong buổi họp báo ngày 9/12 của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Bộ trưởng Nguyễn Quân cho biết, Thông tư khi được ban hành đã vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ của một số doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp FDI - nhóm nhập khẩu công nghệ cũ rất nhiều. Một số hiệp hội FDI còn kiến nghị nên tạm ngừng, xem xét và sửa đổi Thông tư.
Đại diện Bộ Khoa học cho biết Thông tư 20 sẽ sớm được ban hành để ngăn chặn việc nhập khẩu công nghệ lạc hậu, ô nhiễm môi trường vào Việt Nam. Ảnh minh họa: Anh Quân. |
Bộ trưởng Khoa học cho rằng ý tưởng và mục tiêu của Thông tư 20 là rất tốt, bởi nó giúp các bộ, ngành quản lý ngăn chặn công nghệ lạc hậu vào Việt Nam, nhưng thiếu tính khả thi. Ví dụ, thông tư 20 quy định tuổi đời từ sản xuất đến thời điểm nhập khẩu chỉ 5 năm, một số loại đến 8 năm, 10 năm, 15 năm, nhưng theo doanh nghiệp có thiết bị 30 năm vẫn dùng được với giá rẻ, điều này giúp tiết kiệm nhiên liệu, tăng hiệu quả kinh tế thì tại sao lại không nhập.
Bên cạnh đó, Việt Nam yêu cầu nhập khẩu thiết bị phải qua cơ quan giám định để đánh giá xem mức độ gây ô nhiễm môi trường, tiêu tốn nhiều năng lượng ra sao, chất lượng có đạt 70-80% không. Trên thực tế đây là việc rất khó vì mạng lưới tổ chức giám định của Việt Nam chưa thể đáp ứng được điều này.
"Các thiết bị nhập khẩu cũ khi chưa cho lắp ráp thì làm sao biết nó có chất lượng hay không. Nhưng nếu để giám định xong mới cho nhập khẩu thì doanh nghiệp sẽ bị thiệt hại lớn vì lưu kho bãi, chậm tiết bộ. Còn nếu cho lắp ráp chạy thử rồi mới kết luận thiết bị không đạt yêu cầu thì việc tháo gỡ, tái xuất không đơn giản", Bộ trưởng nói.
Từ thực tế trên, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng Bộ Công Thương đã làm việc với một số bộ, ngành và đi đến quyết định tạm dừng Thông tư. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Quân không có nghĩa là dừng vĩnh viễn mà sẽ nghiên cứu bổ sung thông tư, làm sao để siết chặt việc nhập khẩu thiết bị cũ vào Việt Nam. "Có thể trong quý I năm 2015, Thông tư sẽ được ban hành lại sau khi lấy ý kiến của bộ ngành", Bộ trưởng Quân nói.
Liên quan đến thông tin Trung Quốc đang ồ ạt thải công nghệ cũ và Việt Nam có thể là quốc gia nhập lại các thiết bị này, người đứng đầu ngành khoa học cho biết, hàng năm cơ quan đại diện thuộc Bộ ở Trung Quốc đều thường xuyên cập nhật thông tin các doanh nghiệp nào của Trung Quốc phải đóng cửa, thiết bị nào của họ ngừng sản xuất. Từ đó, Bộ đã thông báo rộng rãi để doanh nghiệp Việt Nam biết và phòng tránh.
"Trung Quốc dễ dàng đưa thiết bị vào Việt Nam bằng đường tiểu ngạch, do đó Việt Nam cần cảnh giác và cẩn trọng với các thiết bị nhập từ nước khác. Ngay cả doanh nghiệp lớn của Nhật Bản và Hàn Quốc khi làm ăn không thành công ở địa bàn khác, họ có thể di chuyển máy móc về Việt Nam để mở rộng sản xuất. Vì vậy cơ quan quản lý của Bộ sẽ tăng cường kiểm tra chất lượng và các vấn đề khác của công nghệ, để Việt Nam tránh được nguy cơ thành bãi rác công nghệ thế giới", Bộ trưởng Quân nhấn mạnh.
Hương Thu