*Clip: Tấp nập khai thác cát trên sông Hương |
Tỉnh Thừa Thiên Huế đã có văn bản cấm khai thác cát sạn trên sông Hương từ năm 2001 nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm, thay đổi dòng chảy gây sạt lở dọc bờ sông. Tuy nhiên, lượng tàu thuyền khai thác cát lại có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là những ngày sau Tết khi nước cạn.
Dọc bờ sông thuộc các xã Thủy Bằng (thị xã Hương Thủy), Hương Thọ, Hương Hồ (huyện Hương Trà) và các phường Thủy Biều, Phường Đúc (thành phố Huế) có hàng chục chiếc thuyền hút cát lớn nhỏ hoạt động suốt ngày đêm.
Mỗi ngày có hàng chục chiếc thuyền lớn nhỏ hút cát trên sông Hương. Ảnh: Văn Nguyễn. |
Cát sau khi hút từ lòng sông được tập kết tại các bến bãi ven sông rồi vận chuyển về thành phố Huế bằng xe tải cỡ lớn hoặc được vận chuyển lén lút bằng thuyền về các khu vực thượng và hạ nguồn sông Hương.
Trước đây, cát sạn được khai thác theo phương pháp truyền thống như dùng đò nhỏ, xúc bằng gàu tay, còn bây giờ được thay bằng tàu hút có sức chứa hàng trăm m3 với vòi hút vươn xa 20-30 m. Một xà lan hút cát có khoảng 5-7 người thay phiên nhau quay ròng rọc, điều khiển vòi hút, bất chấp các quy định về bảo vệ hành lang an toàn cầu, an toàn đê, bảo vệ môi trường và an toàn luồng lạch chạy tàu thuyền…
Mới đây, qua kiểm tra 33 bãi tập kết cát, sạn, sỏi dọc hai bờ sông Hương từ ngã ba Tuần đến đập Thảo Long, đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh phát hiện 16 bến bãi của các doanh nghiệp không có giấy phép hoạt động bến thủy nội địa, 9 bến bãi hết hạn sử dụng giấy phép này; 31 bến bãi không có bản cam kết bảo vệ môi trường.
Đoàn kiểm tra đã yêu cầu di dời các bến bãi không có giấy phép hoạt động bến thủy nội địa, xử phạt hành chính với các tổ chức, cá nhân có hành vi vận chuyển khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường không có nguồn gốc, neo đậu phương tiện không đúng nơi quy định, không đăng ký và đăng kiểm lại phương tiện...
Xúc cát từ trên thuyền lên các bến tập kết. Ảnh: Văn Nguyễn. |
Tuy nhiên, sau khi đoàn kiểm tra đi, hầu hết điểm khai thác cát sạn trên sông Hương vẫn hoạt động bình thường. Chứng kiến dòng sông bị rút ruột, nhà nghiên cứu Huế Hồ Tấn Phan bức xúc: “Việc làm ô nhiễm dòng nước từ khai thác cát sạn nói riêng và các tác động khác nói chung đã và đang làm mất đi vẻ đẹp vốn có của sông Hương”.
Ông Phan cho biết, từ năm 2006 đại diện của UNESCO đã có văn bản đề nghị tỉnh Thừa Thiên - Huế lập hồ sơ xin công nhận Huế là di sản thiên nhiên thế giới, trong đó bao gồm sông Hương và cảnh quan hai bên bờ sông. Tuy nhiên đến nay việc này vẫn chưa có thông tin cụ thể và con sông này vẫn chưa được bảo vệ nghiêm ngặt.
Văn Nguyễn