Mở đầu câu chuyện, bà Trần Thị Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cho biết, chưa bao giờ ngư dân địa phương lại mạnh dạn đóng nhiều tàu xa bờ công suất lớn như thời điểm hiện nay. Chỉ riêng năm 2013, ngư dân trong tỉnh đã đóng 213 chiếc.
Tàu vỏ thép công suất lớn của ngư dân Quảng Ngãi vừa được hạ thủy. Ảnh:Trí Tín. |
"Chính phủ hỗ trợ hiện đại hóa tàu cá, bà con vừa mừng vừa lo vì sợ tàu quá hiện đại khó phù hợp với ngành nghề đánh bắt. Sau khi tham khảo ý kiến ngư dân các địa phương, hầu hết bà con mong muốn chọn mẫu tàu nhẹ, chất lượng, giá cả hợp lý, phải kiêm ít nhất hai nghề trở lên tránh gây lãng phí", bà Hà nói.
Trong khi đó, ông Lê Văn Trúc, Phó chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên lo ngại, hàng loạt cửa biển ở khu vực miền Trung đang bị bồi lấp gây nhiều khó khăn cho ngư dân ra vào cảng. Do vậy Bộ Nông nghiệp nông thôn cần tính toán hiện đại hóa tàu cá kết hợp với nạo vét, khơi thông luồng lạch để đảm bảo độ sâu cho tàu thuyền đi lại thuận lợi, tránh mắc cạn hoặc gặp nguy hiểm vào mùa mưa bão.
Còn ông Nguyễn Chiến Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho rằng, khai thác thủy sản thời điểm hiện nay cần phải chuyển dần từ “nghề cá nhân dân” sang mô hình tổ chức sản xuất lớn. Phải xây dựng được đội tàu khai thác hiện đại, đối với tàu vỏ gỗ, không nên đóng mới mà chỉ nên cải hoán, nâng cấp. Việc lựa chọn giữa tàu vỏ sắt và tàu vỏ composite, cần phải tính toán hiệu quả để quyết định đầu tư.
Cũng theo ông Thắng, ngoài việc đóng mới tàu công suất lớn, hiện đại thì việc trang bị ngư lưới cụ, thiết bị bảo quản sau thu hoạch cũng cần được chú trọng để giảm tổn thất, nâng cao giá trị sản phẩm sau khai thác.
Đội tàu vỏ gỗ đánh bắt cá ngừ đại dương của ngư dân xã Tam Quan, huyện Hoài Nhơn (Bình Định). Ảnh: Trí Tín. |
"Tỉnh đã quyết định ký kết với Công ty Yanmar (Nhật Bản) triển khai thí điểm đóng tàu vật liệu composite FPR. Công ty này chuyển giao công nghệ, quản lý tổng thế chất lượng cá, bao tiêu xuất khẩu sản phẩm trên thị trường quốc tế với giá cạnh tranh. Nếu thành công, chúng tôi sẽ nhân rộng tạo thu nhập bền vững cho ngư dân", ông Thắng nói.
Chia sẻ băn khoăn với các địa phương, Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh, quan điểm của Chính phủ là hỗ trợ mức cao nhất nhằm giúp bà con ngư dân làm ăn hiệu quả yên tâm bám biển góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo. Vấn đề đóng mới tàu thuyền với quy mô như thế nào, vật liệu gì cần được tính toán kỹ.
"Bộ quyết định thành lập hội đồng khoa học mời chuyên gia trong nước, quốc tế thẩm định mẫu tàu cho ngư dân. Ngư dân có quyền chọn 'kiến trúc sư' thiết kế tàu cá sát thực tiễn với ngành nghề, đúng quy chuẩn an toàn, giá cả phù hợp, đạt hiệu quả kinh tế", Bộ trưởng khẳng định.
Theo Bộ trưởng, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ đóng mới, cải hoán, mua sắm trang thiết bị để hiện đại hóa tàu cá cho bà con như: khi đóng tàu vỏ thép được hỗ trợ vốn vay đến 90% trong thời gian 11 năm (năm đầu tiên không tính lãi, lãi suất những năm tiếp theo chỉ trả 1%). Hoặc cho vay vốn 100% hỗ trợ thiết bị ngư lưới cụ, bảo quản thủy sản (lãi suất 0% trong hai năm đầu)...
Ngư dân không thể "nhảy" ngay từ vỏ tàu sang vận hành tàu vỏ thép được. Do vậy, ngay từ bây giờ các địa phương cần có kế hoạch tập huấn kiến thức, đào tạo nghề cho ngư dân…(Chính phủ hỗ trợ 100% chi phí).
Ngư dân Quảng Ngãi đóng tàu gỗ công suất lớn có bọc thép xung quanh vỏ tàu. Ảnh:Trí Tín. |
Trước đó ngày 15/4, tại Hội nghị về giải pháp và chính sách phát triển thủy sản tổ chức tại TP Đà Nẵng, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình cam kết dành 10.000 tỷ đồng với lãi suất thấp hỗ trợ ngư dân đóng tàu lớn vươn khơi xa. Đây là cơ hội lớn để ngư dân hoán đổi, đóng mới tàu công suất lớn, ngành khai thác hải sản Việt Nam có thêm cơ hội phát triển đồng bộ và hiện đại, đưa nền kinh tế biển tiếp tục đóng góp từ 50% lên 55% GDP vào năm 2020.
Hiện, Tổng cục Thủy sản đang triển khai Đề án thí điểm tổ chức khai thác, thu mua, chế biến và tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi. Đến năm 2020, cần có 5.770 tỷ đồng để cải hoán, đóng mới tàu khai thác, xây dựng trung tâm giao dịch cá ngừ tại tỉnh Khánh Hòa; tổ chức hoạt động dịch vụ hậu cần cá ngừ tại cảng đảm bảo chất lượng sản phẩm, giảm tổn thất sau thu hoạch. Trong đó kinh phí sẽ dành hơn 2.700 tỷ đồng để nâng cấp cải hoán 2.600 tàu hiện có và đóng mới 1.000 tàu khai thác và tàu dịch vụ cá ngừ hiện đại.
Trí Tín