Ngày 16/6/1968, trung tá hải quân Walter Eugence Wilber lái máy bay ném bom bắn phá miền Bắc và bị phòng không Việt Nam bắn cháy trên bầu trời Đô Lương (Nghệ An). Đồng đội tử nạn, còn Walter kịp nhảy dù xuống cánh đồng huyện Thanh Chương và bị bắt giữ, đưa đến trại giam Hỏa Lò (Hà Nội).
Trong gần 5 năm ở Hỏa Lò, Walter được đối xử nhân đạo. Gặp báo chí quốc tế vào thời kỳ này, ông luôn nói về sự khoan dung của phía Việt Nam với các tù binh Mỹ và mong mỏi chấm dứt chiến tranh. Trở về Mỹ, những kỷ vật trong thời kỳ bị giam giữ được Walter mang theo như để nhắc nhở quãng thời gian không thể quên trong cuộc đời binh nghiệp.
Kỷ vật của cựu binh Mỹ giữ lại qua nửa thế kỷ. Ảnh: Đ.Loan
Sau khi Walter mất đi, con trai ông là Thomas Eugene Wilber và gia đình đã trao tặng cho Ban quản lý nhà tù Hỏa Lò kỷ vật mà cha ông cất giữ gồm: những bức thư cựu phi công gửi gia đình, tấm giấy gói quà của những đứa con gửi cho cha, các tập báo đăng bài viết về Walter khi ông trở về Mỹ...
Theo ông Thomas Eugene Wilber, bức thư giá trị nhất là của người cha viết cho con trai trong dịp sinh nhật 13 tuổi, trước một ngày cha lái máy bay chiến đấu bị bắn rơi. Bức thư chia sẻ những tâm tư, tình cảnh và khó khăn của cha ông trong chiến tranh Việt Nam, có thể giúp mọi người hình dung về chiến tranh khốc liệt, mâu thuẫn giữa hai quốc gia.
"Cha tôi luôn được đối xử tốt ở nhà tù Hỏa Lò cho dù đó là thời gian khó khăn với người dân Việt Nam. Nên chúng tôi muốn mọi người cảm nhận được chính sách nhân đạo của Chính phủ Việt Nam đối với tù binh Mỹ trong thời gian bị tạm giam", ông Thomas nói.
Bà Nguyễn Thị Bích Thủy, Trưởng ban di tích nhà tù Hỏa Lò, khẳng định những bức thư của cựu binh Mỹ Walter là kỷ vật vô giá. Câu chuyện chân thực của gia đình ông Walter sẽ chạm đến trái tim của du khách, là dẫn chứng xác thực, khách quan về cuộc sống của tù binh Mỹ tại trại giam Hỏa Lò.
Đoàn Loan