Bộ trưởng Mai Ái Trực. Ảnh: Tuổi trẻ |
Trước khi trả lời, Bộ trưởng Mai Ái Trực thông báo "tin vui", giờ đây người dân sẽ bớt bị "hành" khi đến cơ quan công quyền làm thủ tục nhà đất. Bởi quy chế về thời hạn giải quyết đang được hoàn thiện, sắp ban hành. Theo đó, người dân có đầy đủ hồ sơ hợp lệ, chính quyền cấp huyện phải giải quyết ngay trong ngày tiếp nhận. Trường hộp, nộp muộn vào cuối giờ chiều, chậm nhất tới hôm sau, yêu cầu của dân phải được đáp ứng. Nguyên tắc này cũng áp dụng với các thủ tục về nhà đất được tiến hành ở cấp xã.
"Phát hiện quy hoạch treo hãy gọi cho tôi"
Bức xúc của người dân trước vấn nạn dự án có quy hoạch nhưng không triển khai, gây lãng phí đất đai đã được nhiều đại biểu truyền đạt tới Bộ trưởng Mai Ái Trực. Ông Trần Văn Tuấn trăn trở: "Quốc hội từng ra nghị quyết yêu cầu xử lý dứt điểm tình trạng quy hoạch treo. Việc này đã được triển khai ra sao?".
Tự tin, ông Trực cho hay, Bộ đang đôn đốc thực hiện nghị quyết trên của Quốc hội, dự kiến hoàn thành trước 30/6. "Sau thời điểm trên, phát hiện nơi nào có quy hoạch treo... hãy gọi điện thoại cho tôi", ông Trực cởi mở. Ông cũng khẳng định, sau thời điểm này, chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm về việc để xảy ra tình trạng quy hoạch treo: "Dân còn kêu, chủ tịch tỉnh phải chịu trách nhiệm".
Con số thống kê của các địa phương cho thấy, hiện còn gần 1.650 khu vực với diện tích gần 350.000 ha được xếp vào diện quy hoạch treo. Trong số này, hạng tầng cho giáo dục, y tế... gần 25.000 ha, quy hoạch chỉnh trang nông thôn hơn 50.000 ha...
Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Tài nguyên Môi trường, những số liệu chưa phản ánh đúng thực trạng. "Thực tế còn nhiều hơn", ông Trực khẳng định. Theo Bộ trưởng, ở TP HCM, nhân dân phản ánh có rất nhiều dự án quy hoạch treo, nhưng thành phố chưa báo cáo Bộ số liệu cụ thể.
Giá đất đền bù 'chạy' không kịp giá trị trường
ĐB Nguyễn Ngọc Minh thắc mắc, Bộ Tài nguyên môi trường chưa có động thái tích cực trong giải quyết việc giá đất đề bù thấp hơn thị trường, gây bức xức trong dân. Không lúng túng trước câu hỏi khó này, ông Trực cho biết, việc áp dụng giá đền bù không cứng nhắc như các nơi vẫn thực hiện. Giá đất bồi thường được áp dụng tại thời điểm thu hồi, tùy theo mục đích và tính chất sử dụng. Nếu không sát với thực tế, UBND cấp tỉnh hay thành phố có quyền điều chỉnh lại. "Việc này đã có cơ chế, vấn đề chính là thực hiện", ông nói.
"Khung giá đất luôn xa vời so với thị trường. Chính phủ và Bộ trưởng có đổi mới gì?", ông Lê Quốc Dung chất vấn. Người đứng đầu Bộ Tài nguyên môi trường thừa nhận đây là một thực tế. "Chính những sơ hở về chính sách làm nảy nòi tham nhũng" ông nói. Hướng giải quyết được ông Trực đưa ra là "sửa cơ chế, đưa giá đền bù sát với giá thị trường - giá mua, bán của người dân. Vấn đề này nếu không khắc phục tiêu cực còn tái diễn".
Một hướng giải quyết nữa được ông Trực trình bày là xúc tiến xã hội hóa việc định giá đất đai, cho nhiều tổ chức tham gia. Hiện công việc này chủ yếu do ngân hàng và một số cơ quan nhà nước thực hiện. "Có thể ban đầu chưa chính xác nhưng do tính cạnh tranh của thị trường, mọi việc sẽ được điều chỉnh, tránh định giá đất theo chủ quan, áp đặt", ông hy vọng.
Một số đại biểu cho rằng, con số 70% đơn khiếu nại, đòi bồi thường liên quan đến đất đai, đã cho thấy việc tính cấp bách của việc định giá đất xa vời so với thực tế. Người dân bức xúc cũng là do tình trạng nhũng nhiễu, hạch sách của cán bộ địa chính "nhưng rất hiếm khi thấy việc xử lý cán bộ". Thừa nhận vấn nạn trên là có thật, nhưng ông cũng cho rằng, lĩnh vực nào cũng có sai phạm không chỉ riêng địa chính. Không đơn vị nào tự phát hiện ra tiêu cực trong chính nội bộ của mình, mà chủ yếu qua thanh tra, phát hiện của báo chí và nhân dân. "Những vụ vi phạm đều cụ thể, chứ không phải từ trên trời. Chính quyền, cấp ủy cùng các cơ quan giám sát sao không ngăn chặn từ đầu? Bộ làm sao đủ sức để kiểm tra ở địa phương", tổng tư lệnh ngành địa chính hạ giọng gửi đến Quốc hội "phân vân" này của chính mình.
Sự cố tràn dầu, đâu là trách nhiệm của bộ?
Dầu tràn đang ảnh hưởng với cuộc sống của nhiều người dân. 14 tỉnh miền Trung và miền Nam đang phải gánh chịu hậu quả của việc này. Theo Bộ Tài nguyên môi trường, hiện mới thu gom được hơn 1.300 tấn, thấp so với thực tế.
"10 năm qua, năm nào cũng tràn dầu. Phải chăng, Bộ Tài nguyên chưa hoàn thành nhiệm vụ?", ông Nguyễn Đình Xuân hoài nghi.
"Bộ Tài nguyên không phải là đơn vị duy nhất được giao giải quyết vấn đề này", Bộ trưởng cương quyết. Ông cho hay, Thủ tướng đã giao Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý".
Không bằng lòng trước trả lời này, đại biểu Hoàng Thanh Phú gay gắt: "Luật quy định Bộ chịu trách nhiệm trước Chính phủ về quản lý nhà nước về môi trường... Bộ trưởng không thể né tránh".
"Việc quản lý nhà nước khác với tác nghiệp bảo vệ môi trường, xử lý dầu tràn chính là tác nghiệp cụ thể. Thủ tướng đã cân nhắc khi giao Ủy ban tìm kiếm cứu nạn quốc gia đảm nhận việc này, chứ không phải là chúng tôi né tránh", không một chút lúng túng, vị Bộ trưởng qua tuổi 60 khẳng định..
"Tôi không đồng tình với ý kiến trả lời của bộ trưởng. Chính phủ phân công các cơ quan giúp việc, nhưng trách nhiệm quản lý thuộc về Bộ, pháp luật đã quy định, Bộ không thể thoái thác", đại biểu Phú tiếp tục nêu quan điểm.
Ông Trực đáp: "Tôi không từ chối trách nhiệm. Thủ tướng đã giao Ủy ban tìm kiếm cứu nạn, việc này là vì sao Thủ tướng sẽ trả lời trong phần sau".
Hoàng Khuê