Ngày 8/2, Ban tổ chức lễ hội chém lợn làng Ném Thượng (phường Khắc Niệm, TP Bắc Ninh) cùng cán bộ Phòng Văn hóa thành phố, UBND phường đã họp với hơn 150 người cao tuổi về cách tổ chức lễ hội truyền thống năm 2015. Đề xuất của Sở Văn hóa Bắc Ninh về việc đổi tên lễ hội thành "Rước lợn" và chuyển hình thức chém lợn giữa sân đình sang giết mổ trong khu vực riêng, được đưa ra xin ý kiến cộng đồng.
Dân làng Ném Thượng kiên quyết giữ tên lễ hội chém lợn và mong muốn thực hiện nghi thức làm cỗ ngọc tế thánh ở giữa sân đình. Ảnh: Hoàng Hà.
"Toàn bộ cao niên trong làng đã phản ứng mạnh lắm. Các cụ nhất quyết không cho đổi tên lễ hội", ông Nguyễn Đình Lợi, Phó ban tổ chức lễ hội cho biết.
Theo ông, những năm trước, các pano, áp phích tuyên truyền cho lễ hội cũng chỉ ghi "Lễ hội truyền thống làng Ném Thượng" chứ không viết "Lễ hội chém lợn". Nghi thức làm cỗ ngọc tế thánh cũng như rước lợn, chỉ là một phần trong nhiều hoạt động của lễ hội nên không có tính chất tổng quát để thay tên được.
Việc thay đổi hình thức chém lợn từ ở giữa sân đình, trước sự chứng kiến của nhiều người sang giết mổ trong khu vực riêng, được luận bàn sôi nổi. Ông Trần Văn Đức, trưởng khu Thượng, Trưởng ban tổ chức lễ hội cho biết, chỉ đạo của cấp trên là sau khi rước lợn sẽ làm cỗ ngọc tế thánh ở phía Tây đình, hạn chế người tham gia. Tuy nhiên, các cụ người cao tuổi ai cũng ý kiến muốn duy trì nghi thức truyền thống.
"Các cụ bảo nếu cán bộ không làm thì để dân chúng tôi làm. Lễ hội là của làng tôi thì hãy để dân làng tôi tự quyết định", ông Đức kể lại.
Những người cao tuổi làng Ném Thượng tỏ ra bức xúc khi nghi thức cúng tế thần linh truyền thống của làng mình với ý nghĩa tốt đẹp là tôn vinh công lao của thành hoàng Đoàn Thượng, nhắc nhở con cháu về truyền thống anh dũng và cầu cho mùa màng bội thu... bị một số người cho là dã man. Các cụ đồng loạt ý kiến, lễ hội không vi phạm pháp luật và để giữ gìn bản sắc quê hương nên muốn duy trì hình thức chém lợn ở sân đình.
Sau rất nhiều tranh luận, Ban tổ chức chưa đi đến quyết định cuối cùng với việc tổ chức nghi thức chém lợn. "Cuộc họp chốt sẽ diễn ra trước lễ hội 1-2 ngày, chúng tôi sẽ công bố làm cỗ ngọc tế thánh bằng cách chém lợn hay giết mổ ở khu vực riêng", Trưởng khu Thượng (phường Ném Thượng, TP Bắc Ninh) nói.
Trước đó ngày 5/2, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh đã phát đi công văn tham mưu UBND tỉnh để xin ý kiến cộng đồng dân cư về việc đổi tên lễ hội chém lợn thành lễ hội rước lợn. Việc tế, rước, lễ vẫn diễn ra theo nghi thức truyền thống, tuy nhiên sẽ không thực hiện nghi lễ chém lợn mà chuyển sang hình thức khác để tránh hình ảnh phản cảm.
Trao đổi với VnExpress ngày 6/2, người phát ngôn Bộ Văn hóa Phan Đình Tân nêu quan điểm của Bộ "không ủng hộ những lễ hội mang tính bạo lực" và cho rằng, đừng nên lấy lý do truyền thống của cộng đồng làng để giữ hủ tục gây bức xúc cho cộng đồng lớn là nhân dân cả nước.
Quỳnh Trang