Tại hội thảo quốc tế “Những khía cạnh pháp lý liên quan đến sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng biển Việt Nam” tổ chức ngày 26/7, Giáo sư Baladas Ghoshal cho rằng, với hành vi hạ đặt giàn khoan trái phép trước Hội nghị thượng đỉnh ASEAN, Trung Quốc đã không quan tâm đến phản ứng của các nước ASEAN. Bắc Kinh cũng không quan tâm đến động thái có thể có của Mỹ sau khi Tổng thống Obama tuyên bố không muốn can dự vào bất kỳ cuộc chiến nào nữa.
Chuyên gia về luật biển Hoàng Việt trao đổi với chuyên gia nước ngoài tại hội thảo. Ảnh: Trung Sơn.
Theo ông Baladas Ghoshal, không quốc gia nào ủng hộ việc Trung Quốc đặt giàn khoan Hải Dương - 981 tại vùng biển của Việt Nam. Ông cũng cho rằng, nước này thích đối phó bằng phương thức song phương chứ không phải đa phương. “Việc Trung Quốc rút giàn khoan và tàu hộ tống ra khỏi vùng kinh tế đặc quyền và thềm lục địa của Việt Nam có thể là một biểu hiện của sự thận trọng, là động thái có toan tính để ngăn chặn Mỹ và các cường quốc khác hợp sức lại”, vị Giáo sư nói.
Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Nam Á và Đông Nam Á Đại học Jawaharlal Nehru (Ấn Độ) cũng cho rằng, tiếng nói của ASEAN sẽ góp phần kiềm chế tham vọng của Trung Quốc, khiến nước này không thể sử dụng và đe doạ bằng vũ lực. Việt Nam nên lựa chọn biện pháp theo đuổi thủ tục trọng tài quốc tế hoặc nộp đơn lên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cùng ASEAN và Trung Quốc ký COC.
Luật gia Veeramalla Anjaiah, Phó tổng biên tập Daily Jakarta Post (Indonesia) trong bài tham luận của mình cũng cho rằng, việc hạ đặt giàn khoan là một sự vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế và trái với Tuyên bố về cách ứng xử của các các bên ở biển Đông (DOC). Ông cũng kêu gọi ASEAN cần nhanh chóng đoàn kết, thống nhất, đồng thuận để cùng Trung Quốc ký COC nhằm góp phần ngăn ngừa và giải quyết hiệu quả các tranh chấp.
“ASEAN cần vận động các quốc gia ngoài khối ủng hộ trong tiến trình giải quyết hoà bình các tranh chấp trên biển Đông với Trung Quốc. Ngoài ra, Việt Nam cũng có thể đưa vụ việc ra giải quyết tại một toà án nội bộ để giải quyết", Luật gia Veeramalla Anjaiah nói.
Trong khi đó, trao đổi với báo chí bên lề hội thảo, bà Jeanne Mirer - Chủ tịch của Hiệp hội Luật sư dân chủ quốc tế (IADL) cho rằng "Trung Quốc sẽ không dừng lại cho dù nước này đã dịch chuyển giàn khoan". Do đó, các chuyên gia luật pháp quốc tế cần ngồi lại với nhau nhằm tìm ra phương án tối ưu nhất đối phó với những bước đi tiếp theo rất khó lường của Trung Quốc.
Tại hội thảo, các học giả thống nhất nhận định, các biện pháp chính trị ngoại giao là giải pháp đặc biệt quan trọng được quy định trong luật quốc tế và cụ thể là Điều 33 khoản 1 của Hiến chương Liên Hợp quốc, một văn bản có giá trị pháp lý cao nhất trong luật quốc tế. Vì vậy, phần lớn các tranh chấp quốc tế từ trước đến nay, trong đó có tranh chấp về lãnh thổ đã được các quốc gia sử dụng biện pháp chính trị ngoại giao để giải quyết.
Hội thảo “Những khía cạnh pháp lý liên quan đến sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng biển Việt Nam do Đại học Luật TP HCM và Hội Luật gia Việt Nam tổ chức với sự tham dự của 30 học giả hàng đầu về luật quốc tế và luật biển đến từ các viện nghiên cứu, các trường đại học lớn của nhiều nước trên thế giới như: Ấn Độ, Nhật Bản, Nga, Bungari, Indonesia, Singapore. Đặc biệt, hội thảo có sự tham dự của GS Alexander Yankov, nguyên Thẩm phán Tòa án La Hay, Thẩm phán Tòa án quốc tế về Luật biển và bà Jeanne Mirer - Chủ tịch của Hiệp hội Luật sư dân chủ quốc tế (IADL).
Trung Sơn