'Chính quyền không can thiệp nội bộ của tổ chức tôn giáo'

- Thưa ông, gần đây dư luận có nhiều thông tin khác nhau về vụ việc xảy ra tại Tu viện Bát Nhã ở Lâm Đồng. Ông nói gì về điều này? 

- Những năm trước trong một số lần về Việt Nam, thiền sư Thích Nhất Hạnh đã đặt vấn đề tổ chức các khóa tu cho người theo pháp môn Làng Mai.

Giữa năm 2006, thượng tọa Thích Đức Nghi (Viện chủ Tu viện Bát Nhã) đứng tên xin phép việc tổ chức khóa tu và bảo lãnh cho những người theo pháp môn Làng Mai tại đây và được Giáo hội Phật giáo chấp thuận. Số lượng người tham gia những khóa tu này ban đầu cũng không nhiều.

Tháng 5/2008, sau chuyến về thăm lần thứ ba của Thiền sư Thích Nhất Hạnh và đoàn tăng thân Làng Mai đã có đến gần 400 người tu tập theo pháp môn Làng Mai tại Tu viện.

Ít lâu sau đó tại Tu viện đã xảy ra mâu thuẫn nội bộ. Ngày 1/9/2008, Thượng tọa Thích Đức Nghi đã có văn bản gửi Giáo hội Phật giáo Việt Nam và chính quyền thông báo không bảo lãnh cho những người tu theo pháp môn Làng Mai nữa và yêu cầu họ rời khỏi Tu viện để đảm bảo hoạt động ở đây được trở lại bình thường.

Thượng tọa Thích Đức Nghi nêu rằng những người tu theo pháp môn Làng Mai đã có những việc làm và biểu hiện không tuân thủ Hiến chương và quy định của Giáo hội. Trong đó có việc tổ chức các khóa tu khi chưa được sự chấp thuận của Giáo hội, bổ nhiệm Phó tu viện trưởng không thông qua chính quyền và viện chủ, nhận vào tu những người dưới 18 tuổi mà không có sự chấp thuận của cha mẹ hoặc người giám hộ theo quy định của pháp luật...

- Sau khi Thượng tọa Thích Đức Nghi có văn bản khước từ sự bảo lãnh đối với những người tu theo pháp môn Làng Mai, tình hình tại Tu viện ra sao thưa ông?

- Văn bản của Viện chủ Tu viện đã thể hiện rõ việc không bảo lãnh đối với những người tu theo pháp môn Làng Mai, và đề nghị họ rời khỏi Tu viện Bát Nhã. Nhưng những người theo pháp môn Làng Mai vẫn ở lại tu viện. Do đó, những người ủng hộ Thượng tọa Thích Đức Nghi đã có hành động quá khích.

Sự việc xảy ra 27/9 có thể coi là đỉnh điểm của mâu thuẫn dẫn đến xô xát khi 200 phật tử tập trung kéo vào “rừng Phương Bối” nơi các pháp môn Làng Mai sinh hoạt để khiêng đồ đạc ra ngoài, buộc những người này ra khỏi tu viện....

- Có thông tin cho rằng, đã có người bị thương trong sự việc này?

- Không có ai bị thương, bị đánh đập.

Một góc tu viện Bát Nhã. Ảnh: Thư viện Hoa Sen.

- Cơ quan chức năng đã giải quyết việc này thế nào?

- Tôi khẳng định đây là tranh chấp nội bộ giữa phật tử tại Tu viện và những người tu theo pháp môn Làng Mai. Chính quyền không can thiệp vào nội bộ của tổ chức tôn giáo. Nhưng với trách nhiệm của mình, chính quyền đã giữ an ninh không để xảy ra xô xát lớn, đảm bảo tính mạng, tài sản của công dân không phân biệt Phật tử của Thượng tọa Thich Đức Nghi hay người tu theo pháp môn Làng Mai.

Chính quyền địa phương phối hợp với tổ chức tôn giáo địa phương thuyết phục các phật tử không được manh động, xúc phạm làm ảnh hưởng nhân phẩm, thân thể của những người tu theo pháp môn Làng Mai; đồng thời yêu cầu các vị tu theo pháp môn Làng Mai tuân thủ những quy định của Giáo hội Phật giáo Việt Nam và pháp luật.

- Sau khi rời khởi tu viện, những người theo pháp môn Làng Mai hiện ra sao, thưa ông?

- Trong hai ngày 27-28/9, số người tu theo pháp môn Làng Mai đã rời khởi Tu viện Bát Nhã tới chùa Phước Huệ, cách đó 15 km.

Hiện số người này đã được Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phật giáo địa phương tạo điều kiện để họ đến các chùa ở các địa phương khác nhận các vị sư thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam làm thầy hướng đạo để tiếp tục tu tập.

Một số người khác đã trở về gia đình, số còn lại, 196 người hiện ở lại chùa Phước Huệ và sẽ được giúp đỡ để trở về gia đình hoặc tới các chùa khác.

- Có thông tin rằng chính quyền đã can thiệp, gây khó khăn trong sinh hoạt cho những người theo pháp môn Làng Mai sau khi họ không chịu rời khỏi tu viện? Ông nhận xét gì về việc này?

- Điều đó là không chính xác. Việc mất điện ở tại tu viện hoàn toàn liên quan quan hệ nội bộ, hợp đồng dân sự giữa những người dùng điện tại Tu viện Bát Nhã và bộ phận điện lực địa phương. Do thượng tọa Thích Đức Nghi không bảo lãnh nữa nên tu viện không chịu trách nhiệm về khoản tiền điện mà những người tu theo pháp môn Làng Mai tiêu tốn.

Dư luận nói rằng điều kiện sống ở Bát Nhã của những người này như "thời kỳ đồ đá" là không đúng. Những người tu theo pháp môn Làng Mai đã tự bỏ tiền ra mua máy phát điện để phục vụ nhu cầu cấp nước và các hoạt động khác đảm bảo điều kiện sinh hoạt bình thường. Thực tế sau đó Thượng toạ Thích Đức Nghi đã làm việc với những người tu theo Pháp môn Làng Mai về vấn đề phục hồi điện nhưng họ từ chối.

- Quan điểm của chính quyền ra sao trước nguyện vọng được tu tập của những người theo pháp môn Làng Mai, trong khi VN ủng hộ quan điểm tự do tôn giáo?

- Giáo hội Phật giáo đến thời điểm này chưa công nhận mặt tổ chức của tổ chức tu hành Làng Mai (ở nước Pháp) tại VN mà chỉ công nhận các khóa tu đi theo Pháp môn Làng Mai của những tín đồ phật tử và tăng ni VN phát tâm tu tập theo.

Nhà nước tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng của công dân, họ có quyền theo hoặc không theo một tôn giáo nào, quyền sinh hoạt tôn giáo trong môi trường pháp lý hợp pháp. Nếu trụ trì nào có thiện tâm muốn bảo lãnh cho những người tu theo pháp môn Làng Mai thì phải tiến hành các thủ tục với Ban trị sự Phật giáo và chính quyền nơi đó.

 Hoàng Khuê thực hiện