Chiều 7/11, Quốc hội họp theo tổ góp ý về luật tổ chức chính quyền địa phương, mà theo dự án luật, mô hình tổ chức được đề nghị 2 phương án.
Đầu tiên, HĐND và UBND được tổ chức ở các đơn vị hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Đơn vị hành chính tương đương thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, xã, thị trấn. Ở quận, phường tổ chức UBND mà không tổ chức HĐND; chức năng đại diện, giám sát, quyết định các vấn đề ở địa phương do HĐND thành phố, thị xã đảm nhiệm.
Ở phương án hai, HĐND và UBND được tổ chức ở các đơn vị hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Đơn vị hành chính tương đương thuộc thành phố trực thuộc trung ương, xã, phường, thị trấn.
"Tôi có cảm giác chính quyền địa phương nêu trong dự án luật không ổn định. Cần phải rành mạch những quyền địa phương được làm, không được làm", đại biểu Trần Thị Quốc Khánh nhận xét.
Nữ đại biểu của TP Hà Nội cũng phản đối dự thảo xoá bỏ HĐND quận, huyện, phường và đề nghị điều này nên phải bỏ ra ngoài dự thảo. "Nếu bỏ HĐND quận, tiếng nói của nhân dân sẽ yếu đi, tước bỏ vai trò quyền lực của nhân dân để người quản lý rảnh tay, muốn làm gì thì làm. Cần phải cảnh giác", bà Khánh nhấn mạnh.
Đại biểu Nguyễn Đức Chung, Giám đốc Công an Hà Nội, cũng đồng tình với các ý kiến về việc cần thiết phải tổ chức HĐND ở 3 cấp tỉnh, huyện, xã. Theo ông Chung, số lượng đại biểu HĐND nên căn cứ vào số lượng dân để quy định cho phù hợp, bởi vì có những xã vùng biên diện tích rất rộng nhưng dân ít, nếu nhiều đại biểu HĐND là không phù hợp.
HĐND các cấp có chức năng giám sát, tuy nhiên, đại biểu - giám đốc Công an TP Hà Nội - đề nghị tùy mỗi tỉnh thành có chức năng nhiệm vụ khác nhau mà chức năng giám sát của HĐND khác nhau. Chức năng giám sát của HĐND cơ sở từng xã, phường do HĐND cấp tỉnh đó quyết định vì nhiệm vụ của mỗi địa phương không giống nhau. "Ví như những xã ở vùng biên không có công nghiệp, dịch vụ thì chức năng giám sát chỉ liên quan đến an ninh biên giới, dân sinh, lâm nghiệp…", ông Chung nói.
Đại biểu Hà Hùng Cường. |
Vấn đề đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt cũng nhận được nhiều ý kiến đóng góp của đại biểu quốc hội. Đại biểu Đỗ Kim Tuyến cho biết, ông chưa rõ mô hình đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt sẽ như thế nào và mức độ quyền lực đến đâu là phù hợp.
"Sinh ra chính quyền địa phương là để anh tự lo những việc trung ương phân cấp. Hiến pháp hiện đã mở, tôi mong muốn mỗi địa bàn có thể tự chủ tự chịu tách nhiệm trong một số lĩnh vực, phát huy sáng tạo, từ đó có sự ganh đua tạo ra động lực, đột phá trong phát triển", đại biểu Hà Hùng Cường, Bộ trưởng Tư pháp nói.
Bộ trưởng Tư pháp cũng cho hay từng nhìn thấy đồng tiền được trưng bày lưu niệm khi đến thăm phòng của thị trưởng của một nước cộng hoà. Ông ngạc nhiên khi biết đó là đồng tiền riêng của thành phố và người dân mua bằng tiền đó sẽ được giảm 10%. Trong khi đó đồng tiền chung quốc gia vẫn tiêu bình thường. Nhiều vị khách trung ương đến đây còn đổi lấy tiền thành phố để tiêu.
"Người ta được tự quản như thế là điều kiện để tạo nên sự khác biệt và sắc thái riêng", ông Cường nhận xét.
Theo người đứng đầu Bộ Tư pháp, khi được giao tự quản, địa phương phải có chính quyền đứng ra tổ chức thực hiện, có người dân giám sát và đưa ra quyết định, lúc đấy mới có hội đồng. Mảng thực thi pháp luật nhà nước, trung ương không phân cấp thì trung ương sẽ quản lý mà không cần đến hội đồng.
"Cái gì thuộc của trung ương thì trung ương phải lo từ con người, ngân sách, kiểm tra. Còn vấn đề gì của địa phương thì địa phương tự giải quyết. Lúc đấy sự tồn tại của cơ quan dân cử vô cùng quan trọng. HĐND sẽ giám sát việc tự chủ, xem chính quyền điều hành có đúng quyền tự chủ, đúng nguyện vọng của dân hay không", Bộ trưởng tư pháp giải thích.
Phân tích tình hình đất nước với dân số 90 triệu dân nhưng lãnh thổ quá hẹp, lại chia thành 63 tỉnh, thành phố, ông Cường nói: "Không có đất nước nào mà địa giới hành chính lại chia cắt như Việt Nam". Ông cho rằng, Trung Quốc rộng lớn với 1,3 tỷ dân mà chỉ có 17 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, trong khi Việt Nam có 63 tỉnh rồi còn đòi chia thêm là đi ngược lại với xu thế phát triển.
Vấn đề khu kinh tế đặc biệt cũng được Giám đốc công an Hà Nội Nguyễn Đức Chung rất quan tâm. Ông cho biết, qua báo cáo giải trình của Uỷ ban Pháp luật và tờ trình thì đây là mô hình lần đầu tiên đưa ra trong luật tổ chức chính quyền địa phương, vì vậy có thể tham khảo mô hình ở Trung Quốc. Ngay trong thành phố Thượng Hải, Bắc Kinh có đưa ra mô hình khu mậu dịch tự do, khu hành chính đặc biệt.
Hoàng Thuỳ