Máy bay do thám Ilyushin Il-20 của Nga. Ảnh: Wiki
Khi chiến dịch không kích chống IS tại Syria của Nga bước sang tuần thứ ba, giới chức quân sự Nga luôn nhấn mạnh các mục tiêu được lựa chọn dựa trên hoạt động tình báo kỹ lưỡng, bao gồm thông tin trinh sát và do thám trên không được chọn lọc và xác minh kỹ lưỡng bởi cả quân đội Nga và Syria, Sputnik đưa tin.
Nhưng những thông tin tình báo đó Nga có được từ đâu? Các phóng viên Nga tại Latakia, Syria mới đây đã hé lộ phần nào quá trình thu thập thông tin tình báo. Họ cho biết, trước khi tiến hành không kích, máy bay không người lái (UAV) được điều bay đến phía đông, rời xa bờ biển Latakia trên Địa Trung Hải và tiến sâu vào lục địa, nơi IS chiếm đóng nhiều vùng đất. UAV sẽ do thám vị trí và các thiết bị của IS.
Khi UAV trở lại, máy bay đánh bom cất cánh thành từng nhóm hai hoặc ba chiếc, trong khi trực thăng vũ trang hạng nặng Mi-24 tuần tra quanh đường băng để đề phòng nguy hiểm.
Xem thêm: Mi-24 - trực thăng bảo vệ căn cứ không quân Nga tại Syria
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng công việc chắc hẳn không chỉ đơn giản như vậy.
Theo tạp chí National Interest có trụ sở tại Mỹ, "dù Moscow không tiết lộ hệ thống do thám cơ động, hình ảnh một máy bay do thám Il-20M Coot trên chiến trường đã xuất hiện trên mạng xã hội".
"Với thiết kế dựa trên mẫu máy bay động cơ tua bin cánh quạt Ilyushin Il-18, những máy bay 4 động cơ này có sức mạnh tương đương phi cơ do thám RC-135 của không quân Mỹ", tờ này viết.
Phóng viên độc lập David Cenciotti, người từng có bài viết về mẫu máy bay này hồi tháng trước, nói rằng ít nhất một chiếc Il-20M đã "có mặt tại Syria nhằm tăng cường cho lực lượng Nga".
"Il-20 là một nền tảng tình báo điện tử (ELINT)", Cenciotti giải thích. "Máy bay được trang bị nhiều loại anten, cảm biến hồng ngoại và quang học, một radar cảnh giới bên sườn, và hệ thống liên lạc vệ tinh để chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực. Theo giới chuyên gia, đây là một trong số những máy bay do thám hàng đầu của không quân Nga".
Theo Cenciotti, chiếc Coot được sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo và nghe lén liên lạc của các chiến binh IS. Đồng thời, nó còn phát hiện tín hiệu từ hệ thống của IS để xây dựng mô phỏng thế trận của nhóm này bằng điện tử, từ đó xác định chính xác vị trí của chúng.
Nga dường như không chỉ có hệ thống do thám trên không. RBTH, trang tin do báo chính thức của chính quyền Nga tài trợ, hôm 5/10 đưa tin tàu trinh sát lớp Vishnya, Vasily Tatishchev, được thiết kế để làm nhiệm vụ chia sẻ thông tin tình báo và liên lạc qua hệ thống cảm biến, đang tiếp cận khu vực giao tranh.
Tàu Vasily Tatishchev của quân đội Nga. Ảnh: Sputnik
Vasily Tatishchev truyền dữ liệu lên bờ thông qua các anten kết nối vệ tinh được đặt ở hai vòm bọc lớn. Con tàu được cho là đã đi qua eo biển Baltic của Đan Mạch hai tuần trước.
National Interest đánh giá sự xuất hiện của con tàu trong khu vực "không có vẻ gì là hoạt động thông thường". Với việc Moscow chú trọng khai thác tình báo điện tử, "khó có khả năng con tàu 3400 tấn tới đó đơn giản chỉ để theo dõi tình hình", như những gì giới chức Nga công khai với truyền thông.
Tạp chí Mỹ nhấn mạnh rằng Nga đã có "lịch sử lâu dài hậu thuẫn chính quyền Syria trong hoạt động chặn bắt tín hiệu", với dẫn chứng là một đoạn video được phe đối lập Syria đăng tải hồi năm ngoái, cho thấy phiến quân dường như đã chiếm giữ được một cơ sở tình báo chung Nga - Syria là Trung tâm S, tại Al-Harra, tây nam Syria.
Khi cơ sở tình báo tại Al-Harra được cho là đã rơi vào tay phiến quân, National Interest tin rằng máy bay Il-20 Coot và tàu Vasiliy Tatischev được triển khai "có lẽ để bù đắp cho việc mất cơ sở trên đất liền".
Cho dù thế nào chăng nữa, các "điệp viên" điện tử của Moscow chắc chắn sẽ bận rộn trong tương lai gần, tờ này nhận định.
Xem thêm: Ba lớp trinh sát giúp Nga khống chế chiến trường Syria
Hoàng Nguyên