Ông Trump và ông Obama tại cuộc gặp ở Nhà Trắng hồi tháng 11 năm ngoái. Ảnh: AP
Gần 5 tháng trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiễn người tiền nhiệm Barack Obama rời Nhà Trắng trên chiếc trực thăng Marine One. Từ đó đến nay, cả hai chưa nói chuyện hay gặp mặt nhau, theo CNN.
Đối với một tổng thống Mỹ luôn tìm kiếm sự tư vấn bên ngoài Nhà Trắng, từ những bạn bè cũ, chủ doanh nghiệp hay thậm chí cả các lãnh đạo thế giới, ông Trump đã bỏ qua một nguồn cung cấp chỉ dẫn vô cùng quý giá khi phớt lờ người tiền nhiệm, chuyên gia nhận định.
Các cố vấn Nhà Trắng và cựu quan chức chính quyền cho biết nhiều tháng sau khi nhậm chức, ông Trump vẫn chưa phát triển được một mối quan hệ công việc thực chất với cựu tổng thống Mỹ Barack Obama.
Theo thông tin từ các trợ lý, họ còn không trao đổi qua điện thoại. Cả hai không thể hiện bất kỳ nỗ lực hòa giải nào từ thời điểm ông Trump cáo buộc ông Obama nghe lén Tháp Trump ở New York.
Đây dường như là kết quả dễ đoán đối với hai người đàn ông từng xảy ra nhiều xung đột cũng như trái ngược về phong cách điều hành lẫn đường lối chính sách. Song trong lịch sử Mỹ hiện đại, việc một tổng thống đương nhiệm quan hệ "lạnh nhạt" với người tiền nhiệm là điều chưa từng có tiền lệ.
"Tôi nghĩ họ không có mối liên hệ nào với nhau", David Axelrod, cố vấn cho ông Obama trong nhiệm kỳ đầu tiên, nhận định. "Tổng thống Obama đã làm mọi việc có thể để giúp đỡ suốt quá trình chuyển giao quyền lực nhưng rõ ràng mối quan hệ giữa họ bị ảnh hưởng bởi nhiều sự kiện khác nhau".
Vợ chồng Obama lên trực thăng rời Nhà Trắng hồi tháng một
Nồng ấm theo giai đoạn
Mối quan hệ Trump - Obama không phải lúc nào cũng lạnh nhạt. Quãng thời gian sau khi ông Trump giành chiến thắng cuộc đua vào Nhà Trắng hồi tháng 11 năm ngoái, ông Obama đã cố gắng hỗ trợ người kế nhiệm để việc chuyển giao quyền lực diễn ra thuận lợi. Họ thảo luận hơn 60 phút tại Phòng Bầu dục và ông Trump khẳng định cuộc nói chuyện khá "nồng ấm".
Ngày ông Trump nhậm chức, gạt bỏ bất đồng, ông Obama cùng vợ vẫn niềm nở đón tiếp gia đình người kế nhiệm bằng một bữa tiệc cà phê ấm cúng ở Nhà Trắng.
Nhưng từ lúc ông Trump chính thức bước chân vào Nhà Trắng, mọi chuyện dần xấu đi mà đỉnh điểm là ở những dòng bình luận trên mạng xã hội Twitter của Tổng thống Mỹ, cáo buộc người tiền nhiệm ra lệnh nghe lén Tháp Trump.
"Ông ấy đã rất tốt với tôi nhưng sau đó chúng tôi có vài khó khăn", ông Trump nói về cựu tổng thống Obama trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình hồi đầu tháng 5. "Ông ấy dùng những lời lẽ dễ nghe với tôi khi chúng tôi ngồi với nhau. Nhưng sau tất cả, không có bất kỳ mối quan hệ nào".
Câu lạc bộ tổng thống
Ông Obama chúc mừng người kế nhiệm trong buổi lễ nhậm chức của ông Trump ngày 20/1. Ảnh: AP
Các tổng thống Mỹ thường có xu hướng tìm đến những người tiền nhiệm để xin lời khuyên về công việc, giới quan sát cho hay. Thỉnh thoảng, họ còn kêu gọi thành viên thuộc cái gọi là "Câu lạc bộ tổng thống" thực hiện những sứ mệnh nhân danh nước Mỹ.
Tình trạng lạnh nhạt giữa ông Trump và ông Obama đánh dấu lần đầu tiên trong nhiều thập kỷ một tổng thống đương nhiệm Mỹ cắt đứt giao lưu, liên lạc với người tiền nhiệm. Điều này đồng nghĩa với việc Tổng thống Trump đang đánh mất đi một nguồn tham vấn vô cùng hữu ích, người hiểu những nghĩa vụ trên chiếc ghế lãnh đạo nước Mỹ hơn ai hết.
"Chỉ có 6 người trên hành tinh này nắm rõ yêu cầu của công việc ấy", ông David Axelrod nói. "Chỉ dẫn từ họ thường hữu dụng nhưng họ không bắt buộc phải tham vấn".
Theo ông, việc Tổng thống Trump liên tục cáo buộc người tiền nhiệm nghe lén nhưng lại không đưa ra bằng chứng cụ thể cho thấy "họ dường như không nói chuyện nhiều".
Hồi tháng 6/2001, lần đầu tiên sau khi hoàn tất chuyển giao quyền lực, tổng thống Mỹ George W. Bush gặp người tiền nhiệm Bill Clinton tại một đám tang ở Boston. Hai người ngồi cùng hàng ghế. Ông Bush lúc bấy giờ chủ động phát triển mối quan hệ thân thiện với ông Clinton, thường xuyên trao đổi qua điện thoại về những khía cạnh công việc mà chỉ họ mới hiểu.
Nhiều ngày trước khi nhậm chức, ông Obama triệu tập một cuộc họp để tham khảo lời khuyên, kinh nghiệm từ các tổng thống Mỹ đi trước về những việc phải làm. Cựu tổng thống Bush chủ trì cuộc gặp mặt. Theo giới sử học, đây là lần đầu tiên tất cả các tổng thống Mỹ còn sống tề tựu ở Nhà Trắng.
Một tháng sau, ông Obama thực hiện cuộc gọi bất thường tới người tiền nhiệm Bush để thông báo rằng ông đang lên kế hoạch rút quân khỏi Iraq. Các trợ lý nhận xét đây không khác gì một biểu hiện "lịch sự" của tổng thống Obama trước người khơi mào cuộc chiến mà ông thề sẽ chấm dứt. Dù ngắn ngủi, cuộc điện thoại vẫn phản ánh rõ nét sự cởi mở trong giao tiếp giữa ông Obama và người tiền nhiệm, chuyên gia đánh giá.
Hồi tháng trước, ông Trump và ông Obama cùng xuất hiện tại châu Âu. Cựu tổng thống Mỹ Obama có cuộc gặp Thủ tướng Đức Angela Merkel tại Berlin, trong khi ông Trump thực hiện chuyến công du qua hàng loạt nước và gặp các lãnh đạo thế giới tại một hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Brussels, Bỉ.
Bài phát biểu đầu tiên của ông Trump tại trụ sở NATO phải rời sang buổi chiều để đáp ứng lịch trình cuộc gặp giữa bà Merkel và ông Obama, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề.
Tuần trước, ông Obama cũng gặp Thủ tướng Canada Justin Trudeau sau khi phát biểu tại Montreal. Cả bà Merkel và ông Trudeau đều tham gia phiên họp của G7 hồi tháng trước ở Sicily, Italy, nơi ông Trump bị cô lập vì một loạt vấn đề, ví dụ như biến đổi khí hậu.
Theo Julian Zelizer, nhà sử gia chuyên nghiên cứu về các đời tổng thống Mỹ tại Đại học Princeton, "dù Tổng thống Trump không thích, việc để ông Obama xuất hiện và trao đổi với các lãnh đạo thế giới... có lẽ sẽ rất hữu ích". "Ông Obama có thể đảm nhận vai trò ngoại giao mà bản thân chính quyền chưa thể thực hiện được", Zelizer nhấn mạnh.
Vũ Hoàng