Tàu chiến Nga bắn thử tên lửa hành trình Calibr trên biển Caspian. Ảnh: Plymouth
Ngày 7/10, 4 tàu chiến của hải quân Nga trên biển Caspian đã bắn 26 quả tên lửa hành trình Kalibr vào lãnh thổ Syria từ khoảng cách 1.500 km, tiêu diệt nhiều mục tiêu của phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS). Giới chuyên gia quân sự nhận định cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình này của Nga là một động thái phô trương vũ khí, cho thấy tiềm lực của tên lửa Nga.
Tên lửa hành trình Kalibr 3M-14T (được NATO định danh là SS-N-30A) là vũ khí tấn công mặt đất dẫn đường chính xác được sử dụng trên các tàu chiến mặt nước của hải quân Nga. Tên lửa dài 8,9 mét, có đầu đạn nặng 450 kg, có thể bay với tốc độ cận âm Mach 0,8 (980 km/h) và tầm bắn 1.500-2.500 km.
Tên lửa hành trình Kalibr sử dụng các hệ thống dẫn đường bằng định vị vệ tinh Glonass, dẫn đường quán tính và radar chủ động ARGS-14E, giúp nó bay sát mặt đất ở độ cao 50 mét, tự điều chỉnh đường đi dựa theo địa hình để tránh sự phát hiện của radar đối phương và có thể đánh trúng mục tiêu với độ sai lệch dưới ba mét.
Chuyên gia Jeffrey Lewis của trang quân sự Arms Control Wonk cho biết tên lửa Kalibr của Nga có lịch sử phát triển khá phức tạp và thú vị. Nó được coi là một thế hệ tên lửa mới dựa trên tên lửa hành trình tầm xa phóng từ biển Granat của Nga, vốn được phát triển từ thời Liên Xô để đối phó với tên lửa Tomahawk của Mỹ.
Từ loại tên lửa Granat có tầm bắn 3.000 km, Cục Thiết kế Novator của Nga đã phát triển cả một dòng tên lửa hành trình rất đa dạng, gồm các loại 3M-14E, 3M-54E và 3M-54E-1, được xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới với các tên gọi Klub-S (dành cho tàu ngầm), Klub-N (dành cho tàu nổi), và Klub-M (tên lửa chống tàu phòng thủ ven biển). Ngoài ra, Novator còn phát triển hệ thống Klub-A dành cho máy bay. Các tên lửa này hầu hết đều có tầm bắn dưới 300 km.
Phiên bản xuất khẩu 3M-14E của tên lửa hành trình Calibr. Ảnh: Military
Phiên bản nội địa của các dòng tên lửa này có tầm bắn từ 1.500 km đến 2.600 km, lớn hơn phiên bản xuất khẩu rất nhiều. Các tên lửa này có thể bay theo quỹ đạo dẫn đường rất phức tạp và có thể chuyển hướng tới 15 lần trong hành trình bay. Chẳng hạn nếu mục tiêu nằm ở phía sau một quả núi hay hòn đảo, tên lửa Kalibr có thể bay vòng quanh các địa hình này để lao tới mục tiêu.
Video: Cách bay vòng tránh radar để tấn công mục tiêu của tên lửa Nga
Từ khi được đưa vào biên chế trong quân đội Nga từ năm ngoái, tên lửa hành trình Kalibr 3M-14T đã khiến nhiều chuyên gia phân tích quốc phòng phương Tây lo ngại, bởi nó được coi là một trong những loại vũ khí tầm xa chính xác nhất, uy lực nhất trong kho vũ khí Nga.
Theo Freebeacon, các quan chức Lầu Năm Góc cho rằng tên lửa hành trình Kalibr của Nga có thể được gắn cả đầu đạn thông thường hoặc đầu đạn hạt nhân, có thể vươn tới hầu hết các mục tiêu trên khắp châu Âu nếu được bắn đi từ tàu chiến trên Biển Đen.
Loại tên lửa hành trình chính xác này gây lo ngại đến mức hồi tháng 8, sau khi được tin Nga bắn thử tên lửa Kalibr, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã tuyên bố với báo giới ở Lầu Năm Góc rằng Nga "là một mối đe dọa rất lớn".
Với việc Nga lần đầu tiên triển khai tên lửa Kalibr tiêu diệt các mục tiêu IS ở Syria, nỗi lo ngại của các quan chức quốc phòng phương Tây càng lớn. Một quan chức quân sự Mỹ giấu tên tiết lộ: "Loại tên lửa này cho phép Nga khống chế gần như toàn bộ châu Âu từ các tàu chiến trên Biển Đen. Họ có thể đe dọa đến toàn bộ châu lục này, giống như việc họ từng triển khai tên lửa đạn đạo tầm trung SS-20 ở gần châu Âu trước đây". Nga đã rút số tên lửa SS-20 này về sau khi ký hiệp ước Tên lửa Hạt nhân Tầm trung INF với Mỹ vào năm 1987.
Tên lửa hành trình Nga có thể bay vòng tránh radar của đối phương để tấn công mục tiêu. Đồ họa: RussianDefense
Ông Mark Schneider, cựu chuyên gia chiến lược hạt nhân Lầu Năm Góc, đánh giá Kalibr là loại tên lửa thông thường và hạt nhân cận âm rất chính xác. Với hai biến thể, Kalibr có thể được triển khai rộng khắp, đặc biệt là trên tàu ngầm lớp Yasen 885 mới, cùng các loại tàu ngầm và tuần dương hạm của Nga.
Việc Nga sử dụng các tàu tên lửa cỡ nhỏ trên biển Caspian để phóng Kalibr vào mục tiêu IS ở Syria cho thấy nó có thể được bố trí dễ dàng như thế nào trên các loại tàu chiến dù lớn hay nhỏ.
Theo ông Schneider, điều khiến Mỹ và phương Tây lo ngại hiện nay là họ không có trong tay loại vũ khí nào tương xứng về sức mạnh so với tên lửa Kalibr trang bị đầu đạn hạt nhân của Nga. "Trong bản báo cáo hạt nhân năm 2010, Nhà Trắng cho biết đã loại bỏ phiên bản mang theo đầu đạn hạt nhân của tên lửa hành trình Tomahawk phóng từ tàu ngầm", ông này cho biết.
"Kalibr sẽ là loại vũ khí chính nhằm răn đe NATO. Các quyết định loại bỏ tên lửa mang đầu đạn hạt nhân tương đương của Mỹ trong suốt 25 năm qua đã khiến Nga gần như độc quyền về các loại vũ khí hạt nhân chiến thuật", Schneider nhấn mạnh.
Trí Dũng