Chân dung trùm ma túy có biệt danh 'gã lùn'

Guzman được gọi là "El Chapo", nghĩa là "gã lùn", vì chỉ cao 1,65 m. Y gần như mù chữ và được cho là gần 60 tuổi. 

Thành phố Chicago so sánh Guzman với Al Capone, một ông trùm người Mỹ khét tiếng về buôn lậu và mại dâm thế kỷ 20. Tạp chí Forbes liệt y vào danh sách một trong những người quyền lực và giàu nhất thế giới. Còn tại Mexico, Guzman là một kẻ bất kham sống ngoài vòng pháp luật.

Guzman sinh ra ở bang Sinaloa, là con trai của một nông dân nghèo. Y gia nhập giới buôn lậu ma túy địa phương vào những năm 1970, sau khi bỏ học. Bằng sự tinh ranh của mình, Guzman ngày càng khẳng định được tiếng tăm trong mạng lưới Sinaloa và lên nắm quyền kiểm soát vào đầu những năm 1990. 

Guzman đã bắt tay với các nhà sản xuất Colombia để kiểm soát hoàn toàn hệ thống phân phối ma túy và biến tổ chức Sinaloa trở thành nhà môi giới lớn nhất về cần sa, cocaine và heroin vận chuyển vào Mỹ, châu Âu và cả Australia. Y cũng nắm giữ các tuyến đường ma túy ở Nam Phi và khắp toàn cầu. 

Năm 1993, Guzman bị bắt lần đầu tiên tại Guatemala và dẫn độ về Mexico với bản án 20 năm tù. Tuy nhiên, 8 năm sau, y hối lộ cho lính gác và vượt ngục thành công bằng cách trốn trong một giỏ giặt là.

Suốt 13 năm sau đó, y khiến cảnh sát vất vả săn lùng nhờ gây dựng được lực lượng đàn em trung thành, mua chuộc những kẻ đưa tin, hối lộ giới quan chức và đặc biệt là những đường hầm tinh vi nằm dưới các biệt thự, nối liền với hệ thống cống nước của thành phố Culiacan.

Nhờ lối dẫn bí mật ở phía dưới bồn tắm mà y đã chạy thoát khi cảnh sát Mexico đột kích vào tháng 2 năm ngoái. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau đó, thủy quân lục chiến Mexico ập vào tầng 4 của một tòa chung cư bên bờ biển và tóm gọn Guzman. Khi đó, bên cạnh y chỉ có một vệ sĩ và một phụ nữ được tin là vợ. Đây được xem là chiến thắng lớn của chính phủ và giới chức thi hành pháp Mexico.

Một năm rưỡi sau, vào cuối ngày 11/7 vừa qua, ông trùm ma túy lại gây chấn động dư luận khi vượt ngục lần hai.Y trốn khỏi một nhà tù được bảo vệ nghiêm ngặt thông qua một đường hầm tự tạo dài khoảng 1,5 km, từ nhà tắm trong buồng giam nối đến một căn nhà trống đang xây ở cách thủ đô 80 km về phía tây. 

Mexico đang huy động toàn bộ lực lượng truy bắt Guzman. Các chuyến bay từ thành phố Toluca, gần nhà tù Altiplano, nơi giam giữ Guzman, đã bị đình chỉ.

Các cáo trạng liên bang chống lại Guzman về buôn lậu ma túy và tội phạm có tổ chức đã được nộp lên tòa án ở California và Chicago, Mỹ, nơi giới chức liệt y vào hàng "kẻ thù số một của dân chúng", giống như Capone.

Bất chấp việc phải lẩn trốn cảnh sát, nhiều năm qua Guzman vẫn hưởng thụ một cuộc sống giàu sang với những bữa tiệc xa hoa, một danh sách dài nhân tình và gái mại dâm. Y cũng đã kết hôn ít nhất ba lần. Y và người vợ hiện tại, cựu hoa hậu Sinaloan, đã có hai con gái.

Guzman từng được cho là cùng các tay sai vào một nhà hàng, yêu cầu tất cả mọi người tắt hết điện thoại, sau đó ăn và thanh toán tiền cho toàn bộ thực khách. 

Khi phóng viên của tờ The Times đến thăm quê nhà Badiraguato của y ở Sinaloa vào năm 2011, một chiếc SUV màu đen bất ngờ bám theo họ. Người dân trong vùng tỏ ra miễn cưỡng khi được hỏi về Guzman hoặc chỉ kể về những điểm tốt của y. Khi các phóng viên quay lại đây vào năm ngoái, sau khi trùm ma túy bị bắt, người dân bày tỏ lo ngại về nạn thất nghiệp và khó khăn kinh tế.

Dù là tội phạm khét tiếng, bằng uy tín của mình, Guzman vẫn là ân nhân hào phóng với nhiều người. Những lần y né đạn hoặc thoát bị cùm tay được người dân địa phương truyền tai nhau và đưa vào cả bài hát dân ca. Nhiều thanh niên ở vùng quê nghèo này ủng hộ Guzman, bất chấp việc y chịu trách nhiệm về cái chết của hàng nghìn người Mexico, trong đó có cả cảnh sát và những người dân vô tội.

Anh Ngọc

• Trùm ma túy Mexico vượt ngục qua đường hầm bí mật
• Đường hầm bí mật giúp trùm ma túy Mexico vượt ngục