Lee Harvey Oswald, nghi phạm ám sát Tổng thống Kennedy. Ảnh: Corbis
Nghi phạm bị bắt không phải vì lý do giết tổng thống
Tổng thống Kennedy bị ám sát lúc 12h30 ngày 22/11/1963, khi đang trên đường đến Trung tâm thương mại Dallas, bang Texas. Ông bị bắn hai phát, một ở lưng và vết thương thứ hai ở phía bên phải sau đầu, được cho là chí mạng. Kennedy qua đời sau đó một tiếng tại bệnh viện Parkland.
Lee Harvey Oswald, nghi phạm duy nhất của vụ án, bị bắt 45 phút sau khi vụ ám sát xảy ra, nhưng không phải vì lý do ám sát tổng thống, mà bởi hành vi bắn chết Tippit, một cảnh sát giao thông địa phương.
Oswald phủ nhận cáo buộc giết tổng thống và khăng khăng tuyên bố mình bị hãm hại. Hai ngày sau vụ ám sát, nghi phạm này bị Jack Ruby, một chủ hộp đêm ở Dallas, bắn chết trên đường di chuyển từ sở cảnh sát đến nhà tù địa phương.
Sau đó, một ủy ban điều tra đặc biệt do Tổng thống kế nhiệm Lyndon Johnson thành lập, kết luận Oswald là thủ phạm ám sát Tổng thống Kennedy. Tuy nhiên, những điểm mập mờ trong lời khai và cái chết của Oswald khiến dư luận Mỹ lúc đó có nhiều lời đồn đại về sát thủ thực sự và một âm mưu đen tối đằng sau.
Ám sát tổng thống không phải là tội danh liên bang
Tổng thống Kennedy (trái) và vợ Jacqueline Kennedy vẫy chào người dân Texas ngay trước khi bị bắn. Ảnh: Newsbusters
John Kennedy là tổng thống thứ 4 trong lịch sử Mỹ bị ám sát. Nhưng vào năm 1963, hành vi ám sát và làm hại tổng thống hay phó tổng thống không phải là tội danh liên bang. Tội danh này được bổ sung vào danh sách hành vi phạm tội liên bang vào năm 1965.
Ba tổng thống bị ám sát trước đó là Abraham Lincoln (14/4/1865), James Garfield (2/7/1881) và William McKinley (6/9/1901). Ngoài ra, còn có 15 tổng thống Mỹ khác bị ám sát bất thành, trong đó có Tổng thống đương nhiệm Barack Obama.
Ông Obama cho đến nay có 6 lần bị đe dọa ám sát. Lần gần đây nhất là vào tháng 6 năm nay, khi Nhà Trắng nhận được một bức thư nặc danh gửi đến tổng thống được tẩm thuốc độc, với lời đe dọa "bất kỳ ai tước quyền được sử dụng súng đều phải chết".
Vụ ám sát phủ sóng truyền hình Mỹ suốt 4 ngày
Đài truyền hình NBC đưa tin về vụ ám sát Tổng thống Kennedy. Ảnh: Los Angeles Times
10 phút sau khi Tổng thống Kennedy bị bắn, đài CBS là kênh truyền hình toàn quốc đầu tiên đưa tin. Ngay sau đó, ba đài truyền hình lớn khác là CBS, NBC và ABC quyết định dừng phát sóng tất cả các chương trình không liên quan, chỉ đưa tin về vụ ám sát tổng thống trong suốt gần 4 ngày.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử truyền thông Mỹ, các hãng truyền hình liên tục đưa tin về một sự kiện trong thời gian dài kỷ lục 90 tiếng. Kỷ lục này chỉ bị phá khi vụ khủng bố 11/9/2001 diễn ra, với 93 tiếng đưa tin liên tục.
Kỷ niệm 50 năm ngày Tổng thống Kennedy bị ám sát, hãng CBS quyết định chiếu lại toàn bộ quá trình đưa tin suốt 4 ngày, trên trang web tin tức của hãng vào ngày 22/11/2013.
Người phụ nữ đầu tiên chủ trì Lễ tuyên thệ tổng thống
Bà Sarah Hughes (thứ nhất từ trái sang), thẩm phán liên bang, chủ trì Lễ nhậm chức của Tổng thống Johnson. Ảnh: Wikipedia
Lễ tuyên thệ của tổng thống Mỹ thông thường được cử hành tại Nhà Trắng dưới sự chủ trì của chánh án Tòa án tối cao liên bang. Hiến pháp Mỹ cũng quy định phó tổng thống sẽ lập tức tiếp quản chức vụ nguyên thủ quốc gia trong trường hợp tổng thống chết hoặc không có khả năng điều hành đất nước.
Chính vì vậy, ngay sau khi Kennedy chết, Phó tổng thống Johnson buộc phải phá lệ tiến hành Lễ tuyên thệ trên chiếc máy bay Không quân số 1, chuyên cơ của tổng thống, dưới sự chủ trì của bà Sarah Hughes, thẩm phán tòa án liên bang quận 14 thuộc Dallas. Bà Hughes là người phụ nữ đầu tiên và duy nhất trong lịch sử Mỹ chủ trì Lễ tuyên thệ nhậm chức của tân tổng thống.
Khi đó bà Hughes rất nổi tiếng với cương vị nữ thẩm phán liên bang cấp quận đầu tiên ở bang Texas. Bà cũng được biết đến như người bạn thân thiết lâu năm của gia đình Tổng thống Johnson. Nhiều người cho rằng đây chính là lý do Johnson chọn bà chủ trì Lễ tuyên thệ của mình.
Oswald từng âm mưu ám sát đối thủ của Kennedy
Tướng Edwin Walker. Ảnh: Wikipedia
Trong quá trình điều tra vụ ám sát Tổng thống Kennedy, các nhân viên điều tra phát hiện, Oswald từng âm mưu ám hại Tướng Edwin Walker, đối thủ chính trị của Kennedy, 8 tháng trước đó.
Ông Walker từng là tư lệnh Sư đoàn bộ binh 24 đóng tại Augsburg, Đức, nổi tiếng với quan điểm chính trị siêu bảo thủ. Ông này bị Tổng thống Kennedy công khai cảnh cáo năm 1961. Walker từ chức sau đó và lớn tiếng chỉ trích chính sách phản đối nạn phân biệt chủng tộc của chính phủ liên bang.
Theo lời kể của bà Marina, vợ của Oswald, sát thủ này coi Walker là kẻ phát xít và âm mưu sát hại ông. Oswald bắt đầu theo dõi Walker từ giữa tháng 3/1963 và quyết định thực hiện vụ ám sát vào tối hôm 10/4/1963 ngay tại nhà của ông.
Tướng Walker bị bắn khi đang ngồi tại bàn ăn trong nhà. Tuy nhiên, do cự ly bắn xa tới 30 m, viên đạn đi lệch hướng, chỉ trúng vào phần khung gỗ cửa sổ phòng ăn. Walker chỉ bị thương nhẹ ở cánh tay do các mảnh vỡ văng phải.
Đức Dương (theo CNN)