Mỹ và Nhật Bản vừa có cuộc tập trận với Ấn Độ cuối tháng 7 vừa qua. Ảnh: Asiandefencenews
Theo bản thông báo tạm thời được công bố hôm nay, Mỹ và Nhật Bản đang theo đuổi mối hợp tác rộng lớn hơn cần đến "các năng lực được tăng cường và sự chia sẻ trách nhiệm lớn hơn", theo AP.
Việc xét lại này diễn ra lần đầu tiên kể từ năm 1997 đến nay, trong bối cảnh căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc gia tăng ở quần đảo tranh chấp tại biển Hoa Đông, cũng như quan ngại về phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên.
"Điều chúng tôi cần giải quyết bây giờ khá khác với những gì chúng tôi nhắm tới hồi năm 1997. Vấn đề là làm sao Nhật Bản và Mỹ có thể phản ứng tốt hơn trong hoàn cảnh hiện nay", Koji Kano, một quan chức của Bộ Quốc phòng Nhật, nói hôm đầu tuần.
Giới quan sát cho rằng điều chỉnh nguyên tắc hợp tác sẽ là nhân tố trong việc thay đổi chính sách dưới thời của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe, giúp Tokyo đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn với việc tự vệ và phòng vệ ở khu vực, san sẻ bớt chút ít gánh nặng quân sự cho Mỹ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Phản ứng trước thông báo này, đại diện của Trung Quốc cho hay sẽ theo dõi chặt chẽ những nguyên tắc mới và cảnh báo Mỹ và Nhật không nên xâm phạm lợi ích của Bắc Kinh.
"Các nguyên tắc mới không nên đi quá phạm vi hợp tác song phương (Mỹ và Nhật). Nó không nên xâm phạm lợi ích của bên thứ ba như Trung Quốc", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nói trong buổi họp báo thường kỳ tại Bắc Kinh.
Hồi tháng 7, Nội các Nhật Bản nhất trí thông qua việc diễn giải lại Hiến pháp của nước này, cho phép quân đội bảo vệ Mỹ và đồng minh dưới chính sách "tự vệ chung". Cuối năm ngoái Tokyo cũng chấp thuận các nguyên tắc quốc phòng trong đó ưu tiên bảo vệ đảo phía nam, đáng chú ý là quần đảo có tranh chấp với Trung Quốc là Senkaku/Điếu Ngư.
Báo cáo tạm thời nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác "liền một mạch" giữa Nhật và Mỹ để đảm bảo phản ứng nhanh trước hàng loạt sự kiện bất ngờ, gồm cả sự kiện chưa hẳn là cuộc tấn công quân sự. Nhật Bản từng nêu quan ngại trong các báo cáo trước đây về những sự vụ được gọi là "vùng xám", như việc ngư dân Trung Quốc chiếm giữ các đảo tranh chấp hoặc một tàu ngầm nước ngoài đi vào khu vực biển gần đảo tranh chấp.
Các nguyên tắc chỉ đạo mới sẽ bao trùm các vấn đề về phòng thủ bằng tên lửa, thiết bị quân sự và an ninh hàng hải để phản ánh tốt hơn sự thay đổi trong môi trường an ninh khu vực, các quan chức Nhật cho hay.
"Những nguyên tắc chỉ đạo được xét lại sẽ bao trùm phạm vi rộng hơn về hợp tác liên minh của chúng tôi, phản ánh trạng thái toàn cầu hơn. Bằng cách miêu tả rõ Mỹ và Nhật sẽ hợp tác như thế nào trong mỗi lĩnh vực trong thời kỳ hòa bình, trong những vụ khiêu khích trong vùng xám ở mức độ thấp hoặc trong cuộc tấn công có vũ trang, các nguyên tắc này sẽ đưa ra định hướng chính sách cho mối hợp tác đồng minh mạnh mẽ hơn, có năng lực ngăn chặn các mối đe dọa và đóng góp vào an ninh toàn cầu", một quan chức Mỹ giấu tên nói với Reuters.
Khánh Lynh