Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao, Thủ tướng hôm 16/2 hội kiến trong gần 40 phút với Tổng thống Obama bên lề Hội nghị Cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN tại Sunnylands, nam California.
Tại cuộc gặp, Thủ tướng cho biết Việt Nam rất quan ngại khi tình hình Biển Đông diễn biến ngày càng phức tạp, đe dọa thực sự hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không. Nguyên nhân của tình hình này là những hành động đơn phương bồi đắp quy mô lớn các đảo chiếm đóng trái phép và xây dựng trên quy mô lớn các đảo nhân tạo từ những cấu trúc nửa nổi nửa chìm, làm thay đổi nguyên trạng, và việc tăng cường quân sự hóa dưới các hình thức khác nhau.
Thủ tướng đề nghị Mỹ có tiếng nói mạnh mẽ và những hành động thiết thực hơn, hiệu quả hơn để yêu cầu chấm dứt mọi hoạt động làm thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông, nhất là việc xây dựng các đảo nhân tạo với quy mô lớn.
Thủ tướng cũng đề nghị Washington có lời nói và hành động giúp chấm dứt ngay việc quân sự hóa ở Biển Đông, tôn trọng và thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm thỏa thuận thực chất Bộ Quy tắc về ứng xử COC. Thủ tướng đề xuất Mỹ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong vấn đề tăng cường năng lực thực thi pháp luật trên biển, hỗ trợ kỹ thuật cho lực lượng cảnh sát biển.
Ông Obama cho hay Mỹ lo ngại về tình hình Biển Đông và ủng hộ mạnh mẽ những nỗ lực ngoại giao, tiến trình pháp lý nhằm giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 và DOC.
Obama thông báo về chuyến thăm chính thức Việt Nam vào tháng 5 tới và cho biết ông mong muốn tìm hiểu về đất nước, con người và văn hóa Việt Nam, đồng thời trao đổi về những biện pháp hợp tác cụ thể nhằm duy trì đà tích cực của quan hệ đối tác hợp tác toàn diện Việt - Mỹ.
Trong cuộc hội kiến, hai lãnh đạo cũng trao đổi về các lĩnh vực hợp tác quan trọng giữa hai nước cũng như các vấn đề quốc tế và khu vực.
Về quan hệ song phương, Thủ tướng nêu rõ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã được ký chính thức, do đó các bên cần khẩn trương hoàn tất quá trình phê chuẩn Hiệp định theo quy định của từng nước.
Thủ tướng đề nghị Mỹ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường và đề xuất Mỹ kéo dài thời gian từ 18 tháng lên ba đến bốn năm để phía Việt Nam thực hiện việc chuyển đổi các biện pháp quản lý nhằm đáp ứng những quy định liên quan trong Luật Nông trại 2014 (Farm Bill 2014) của Mỹ.
Đồng thời, Thủ tướng đề nghị Washington hỗ trợ kỹ thuật về quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm đối với cá tra, ba sa của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Theo Thủ tướng, mặt hàng cá tra, ba sa của Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ sẽ gặp khó khăn rất lớn nếu không có biện pháp xử lý phù hợp và kim ngạch xuất khẩu sẽ giảm mạnh, ảnh hưởng đến hàng chục triệu người lao động nghèo của Việt Nam.
Về khắc phục hậu quả chiến tranh tại Việt Nam, Thủ tướng đề nghị Tổng thống Obama tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ, thiết thực hơn trong việc tẩy độc dioxin và rà phá bom mìn còn sót lại sau chiến tranh. Phía Việt Nam đề nghị Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương, coi đây là biện pháp quan trọng để củng cố lòng tin chính trị giữa hai nước.
Tổng thống Obama nhất trí với các đề nghị của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và khẳng định sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng liên quan của Mỹ phối hợp với phía Việt Nam để đề xuất các giải pháp xử lý phù hợp cho từng vấn đề. Mục đích là tăng cường lòng tin, hiểu biết lẫn nhau và làm sâu sắc, thực chất hơn quan hệ đối tác hợp tác toàn diện Việt - Mỹ.
Trọng Giáp