Oanh tạc cơ Heinkel He-177 của phát xít Đức. Ảnh: History.
Năm 1937, nhằm thiết lập ưu thế vượt trội về không quân chuẩn bị cho Thế Chiến II, lãnh đạo phát xít Đức đã lên ý tưởng sản xuất một oanh tạc cơ có tải trọng và tầm bay ngang với các phi cơ của phe Đồng minh, nhưng có khả năng bay nhanh hơn và cao hơn, theo Aviations militaires.
Sau hai năm nghiên cứu và phát triển, năm 1939, 8 phiên bản oanh tạc cơ Heinkel He-177 đầu tiên ra đời với kỳ vọng có thể mang được hai tấn bom, vận tốc đạt 540 km/h và phạm vi hoạt động lên đến 6.700 km.
Các tướng lĩnh phát xít Đức hy vọng rằng Heinkel He-177 sẽ trở thành nỗi ám ảnh cho các hạm đội tàu chiến phe Đồng Minh ở Đại Tây Dương cũng như các căn cứ của Liên Xô bên kia dãy núi Ural.
Các kỹ sư phát xít tính toán rằng để đạt được các yêu cầu đó, Heinkel He-177 cần ít nhất một cặp động cơ có sức mạnh khoảng 2000 mã lực. Nhưng tại thời điểm đó, công nghiệp hàng không của Đức chưa có loại động cơ nào mạnh như vậy, nên họ quyết định dùng động cơ Daimler DB-601 yếu hơn của máy bay BF-109 để thay thế.
Một trong những yếu điểm của động cơ Daimler DB-601 là khả năng xả nhiệt kém, khiến động cơ nóng lên rất nhanh. Ngay cả khi hoạt động bình thường, nhiệt độ trong động cơ có thể tăng lên mức xà dọc bằng kim loại của cánh máy bay bị nung mềm.
Hậu quả là 6 trong số 8 chiếc Heinkel He-177 đầu tiên đã bị rơi khi bay thử nghiệm do cháy động cơ, khiến các phi công thiệt mạng. Trong số 35 chiếc Heinkel He-177 A-0 cải tiến sản xuất tiếp theo, hơn một nửa cũng chịu chung số phận.
Một chiếc Heinkel He-177 của phát xít Đức rơi do cháy động cơ. Ảnh: History.
Các chỉ huy không quân Đức còn phạm một sai lầm nghiêm trọng về chiến thuật khi đặt ra các yêu cầu tác chiến không phù hợp cho Heinkel He-177. Họ đòi hỏi tất cả các oanh tạc cơ này phải có khả năng bổ nhào ném bom, theo cách của chiếc Junker 87 Stuka.
Năm 1942, 170 chiếc Heinkel He-177 A-3 được cải tiến về động cơ và biên chế chính thức cho quân đội Đức ở mặt trận phía đông để tấn công Liên Xô. Trong chiến dịch Stalingrad, mặc dù được trang bị thêm pháo hạng nặng 75 mm, những oanh tạc cơ này vẫn phải gánh chịu thất bại thảm hại. Hầu hết máy bay đều tự bốc cháy khi tiến hành ném bom bổ nhào mà không cần trúng bất kỳ phát đạn nào từ vũ khí phòng không Liên Xô.
Thất bại nhục nhã này khiến các phi công phát xít Đức vô cùng thất vọng và đặt biệt danh cho các oanh tạc cơ hạng nặng này là "những cỗ quan tài bay" hay "pháo hoa bay" để phản đối lãnh đạo không quân tiếp tục ép buộc họ sử dụng Heinkel He-177.
Tư lệnh không quân Đức thời điểm đó là Hermann Göring lại đổ tội cho cấp dưới, nói rằng ông ta không biết gì về điều này và khẳng định yêu cầu một chiếc máy bay ném bom 4 động cơ phải bổ nhào là điều "ngu ngốc".
Theo ước tính, phát xít Đức chế tạo vài nghìn chiếc Heinkel He-177, song chúng hầu như không gây tác động lớn tới cục diện chiến tranh, mà chỉ làm cho Hitler lãng phí tiền của và sinh mạng phi công Đức.
Xem thêm: Chiếc cường kích 'tự chữa lành vết thương' của Liên Xô.
Nguyễn Hoàng