Thiết kế siêu tàu sân bay Đề án 23000E "Shtorm" của Nga
Bộ Quốc phòng Nga hôm 29/6 xác nhận kế hoạch đóng siêu tàu sân bay Đề án 23000E "Shtorm" (Bão táp) trị giá 9 tỷ USD để tăng cường năng lực hải quân, trực tiếp cạnh tranh với tàu sân bay lớp Nimitz và Ford của Mỹ. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng tham vọng sở hữu siêu tàu sân bay của Nga khó trở thành hiện thực ở thời điểm này, theo National Interest.
Siêu tàu sân bay lớp Shtorm sẽ có lượng giãn nước 100.000 tấn, dài 330 m, rộng 40 m, thủy thủ đoàn 4.000 người và có thể mang tới 90 máy bay các loại. Tuy nhiên, chuyên gia quân sự Kyle Mizokami cho rằng Moscow đang phải đối mặt với ba vấn đề chính trong dự án này.
Hạn chế kỹ thuật
Trước đây Nga chưa bao giờ đóng tàu sân bay. Chiếc Đô đốc Kuznetsov trong biên chế hải quân Nga, cũng như mọi tàu sân bay từ thời Liên Xô, đều được đóng ở Ukraine. Một tàu sân bay đóng dở cùng lớp với Đô đốc Kuznetsov sau này bị bán cho Trung Quốc, trước khi được đại tu và biên chế với tên gọi Liêu Ninh.
Việc Liên Xô tan rã khiến ngành đóng tàu quân sự Nga bị thu hẹp, mất khả năng đóng các tàu cỡ lớn ngang tàu sân bay. Moscow vốn gặp nhiều khó khăn khi đóng mới các tàu hộ vệ hạng nặng với giãn nước dưới 6.000 tấn như Đề án 11356PM "Đô đốc Grigorovich" hay Đề án 20350 "Đô đốc Gorshkov". Điều này khiến một tàu chiến với giãn nước 100.000 tấn như lớp Shtorm gần như nằm ngoài tầm tay của công nghiệp đóng tàu Nga.
Thiếu kinh nghiệm
Nga không có nhiều kinh nghiệm đóng tàu mặt nước chạy bằng năng lượng hạt nhân. Hiện nước này chỉ sở hữu một vài tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân, bao gồm 4 tàu tuần dương hạng nặng Đề án 1144 Orlan (lớp Kirov) và các tàu phá băng chiến lược.
Hồi năm 2007, Nga đã cân nhắc đóng tàu sân bay hạt nhân. Tuy nhiên, hệ thống động lực mới của Đề án 23000E là thứ nằm ngoài tầm tay Nga, kể cả khi họ có thể thừa hưởng thành tựu đóng tàu thời Liên Xô. Trong suốt lịch sử tồn tại, cả Liên Xô, Nga và Ukraine chưa bao giờ chế tạo tàu sân bay hạt nhân.
Liên Xô và Nga chưa từng sở hữu tàu sân bay hạt nhân. Ảnh: Sputnik.
Moscow dự tính tiếp thu kinh nghiệm tàu nổi dùng động cơ hạt nhân bằng việc đóng siêu khu trục hạm Đề án 23560 "Lider". Tuy nhiên, chương trình liên tiếp bị chậm tiến độ. Việc đóng tàu bị hoãn đến năm 2019, trong khi chiếc đầu tiên chỉ có thể hoàn thiện sớm nhất vào năm 2025, muộn 6 năm so với kế hoạch.
Việc chậm trễ của dự án tàu Lider sẽ khiến Nga mất thêm thời gian kiểm tra, xây dựng kinh nghiệm vận hành động cơ hạt nhân cho tàu chiến. Điều đó càng làm hệ thống động cơ hạt nhân cho lớp Shtorm nằm ngoài tầm với của Moscow.
Ngân sách quốc phòng bị cắt giảm
Trong những năm gần đây, chi tiêu quốc phòng Nga liên tiếp bị cắt giảm. Moscow đang trải qua năm cắt giảm ngân sách quốc phòng thứ ba liên tiếp, với mức cắt giảm 25%. Đây là đợt cắt giảm chi phí quân sự lớn nhất tại Nga kể từ khi Liên Xô tan rã. Nếu Đề án 2300E được bố trí ngân sách, nó sẽ ngốn tới 20% trong số 49,2 tỷ USD ngân sách quốc phòng Nga năm 2017.
Chuyên gia quân sự Zachary Keck khẳng định siêu tàu sân bay Shtorm đứng đầu trong các chương trình quân sự buộc phải cắt giảm. Nga là cường quốc trên đất liền, nên họ sẽ không có nhu cầu duy trì một siêu tàu sân bay và biên đội hộ tống, vốn tiêu tốn khoản tiền rất lớn để vận hành.
Shtorm có thể đứng đầu các dự án bị cắt giảm của Nga. Ảnh: Sputnik.
Nhiệm vụ cụ thể của siêu tàu sân bay lớp Shtorm vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, nhu cầu triển khai sức mạnh hải quân toàn cầu của Moscow vẫn nhỏ hơn nhiều so với Washington. Điều này càng làm tương lai của Đề án 23000E trở nên mờ mịt hơn nhiều.
Trong bối cảnh ngân sách quốc phòng bị cắt giảm, nhiều khả năng Nga sẽ tập trung chế tạo máy bay và tên lửa tầm xa để bảo vệ lợi ích quốc gia. Tham vọng sở hữu siêu tàu sân bay lớp Shtorm vẫn khó thành hiện thực trong tương lai gần, ông Keck nhấn mạnh.
Duy Sơn