Susanne Craig, nữ phóng viên phanh phui hồ sơ hoàn thuế của Donald Trump. Ảnh: NBC News.
Susanne Craig được truyền thông Mỹ coi là phóng viên săn được tin tức sốt dẻo nhất mùa tranh cử tổng thống 2016 khi cô đưa lên tờ New York Times hồ sơ hoàn thuế của tỷ phú Donald Trump.
Nguồn tin đến từ một bức thư gửi tới cho Craig với ghi chú nếu thư không đến tay cô thì gửi lại cho "Tổ chức Trump". Khi đó, cô vừa gọi điện vừa mở hộp thư và nghĩ có thể nhận được các danh mục sự kiện hoặc thư rác nhưng một phong thư khiến cô lập tức ngắt điện thoại. "Tôi mở thư ra và thấy trong đó có ba trang hồ sơ hoàn thuế của Trump", Craig kể và cho biết lúc đó cô đã thốt lên: "Không thể nào".
Tài liệu này lập tức thu hút Craig song cô cảm thấy nghi ngờ tính xác thực của nó bởi nguồn tin ẩn danh. Cô mau chóng gọi đồng nghiệp David Barstow cùng vào cuộc điều tra. Những gì họ thu được từ tài liệu là ông Trump có thể đã lách luật thuế suốt một thập kỷ qua, điều đã được tờ New York Times đưa lên trang nhất hôm 2/10 và hứa hẹn sẽ chiếm vị trí hàng đầu so với các tin tức khác trong suốt tuần này.
Craig cùng các đồng nghiệp ở tòa soạn xem xét chặt chẽ tài liệu và kết luận rằng năm 1995, ông Trump đã khai báo lỗ 916 triệu USD, khiến ông không phải nộp thuế trong hai thập kỷ kế tiếp.
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ông Trump đã làm ngược với truyền thống bằng cách không công khai hồ sơ thuế. Craig nói ba tờ hồ sơ hoàn thuế cô thu được cung cấp cái nhìn sâu hơn vào sự nhạy bén kinh doanh của ông Trump và thách thức tuyên bố thường thấy của ứng viên đảng Cộng hòa về việc ông "hiểu luật thuế Mỹ hơn bất cứ ai".
"Nếu bạn hiểu luật thuế, bạn là người thông minh. Nhưng tôi thắc mắc rằng vì sao ông ấy lại thua lỗ nhiều như thế, nhiều công ty do ông Trump quản lý lại nộp đơn xin phá sản. Nhiều người sẽ đặt câu hỏi nếu đó là chiến lược kinh doanh thông minh", Craig cho biết.
Nữ phóng viên tiết lộ rằng cuối những năm 80, đầu 90, nhiều khách sạn và sòng bạc trong đế chế kinh doanh của ông Trump đã nộp đơn xin phá sản. Tờ New York Times cho biết ông Trump đã xây dựng các công ty trong đế chế thành đối tác của nhau để các khoản lỗ chảy vào túi của tỷ phú New York.
"Tôi nghĩ hồ sơ hoàn thuế là cửa sổ quan trọng để nhìn vào tài chính của Donald Trump và xem ai là người có thể ra khỏi đó, gây ảnh hưởng tới ông ấy", Craig nói.
Trong bài viết gây chấn động, tờ New York Times cho biết hồ sơ hoàn thuế năm 1995 liên quan đến ba sòng bạc ở thành phố Atlantic City, bang New Jersey, hãng hàng không Trump Shuttle đoản mệnh và thương vụ khách sạn Plaza ở Manhattan.
Tờ báo thuê các chuyên gia thuế phân tích hồ sơ. Họ nhận định những quy định thuế cho phép Trump được miễn thuế thu nhập tương đương khoản lỗ 916 triệu USD trong 18 năm, tức trung bình khoảng 50 triệu USD một năm. Hiện chưa rõ thuế thu nhập của ông Trump trong những năm tiếp đó.
Marc E. Kasowitz, luật sư của Trump, gửi thư đến New York Times cho rằng việc tờ báo công khai hồ sơ thuế là phi pháp vì Trump chưa cho phép. Kasowitz dọa sẽ "có hành động pháp lý phù hợp".
Câu chuyện về hồ sơ thuế của ông Trump trên New York Times được coi là quả bom tấn dựa trên các nguồn tin ẩn danh. Mặc dù các nhà báo thường dùng nguồn tin ẩn danh để tìm thông tin nhạy cảm, nhưng họ luôn biết rõ nhân thân nguồn tin.
Trong trường hợp này, tờ báo và Craig cùng ba tác giả khác, gồm David Barstow, phóng viên điều tra từng giành ba giải Pulitzer cao quý đều không biết ai đã gửi thư cho Craig.
Nữ phóng viên từ chối nói về nguồn tin, trong khi Phó tổng biên tập New York Times Matt Purdy khẳng định: "Chúng tôi không biết danh tính nguồn tin". Tổng biên tập Dean Baquet cho rằng điều quan trọng nhất là xác thực ba trang hồ sơ thuế của ông Trump và đặt chúng trong bối cảnh thích hợp để hiểu chiến thuật thuế của tỷ phú New York.
Người chủ chốt thẩm định hồ sơ là một kế toán tên Jack Mitnick, người đã ký vào hồ sơ thuế của ông Trump năm 1995. Phóng viên điều tra Barstow đã đến gặp Mitnick ở Nam Florida. Sau một cuộc "cà phê và bánh ngọt", Mitnick xác nhận ông là người đã chuẩn bị các hồ sơ này cho ông Trump.
Mitnick cũng giải thích về hai chữ số 9 và 1 được viết tay trong hồ sơ. Ông nói các con số liên tục bị xóa mất khi truyền dữ liệu nên buộc phải viết bằng tay. Dựa trên nhiều dữ liệu khác do các phóng viên thu thập, Tổng biên tập Baquet quyết định xuất bản bài báo.
Một trang trong hồ sơ thuế năm 1995 của Donald Trump. Ảnh: New York Times.
Xem thêm: 5 đòn hiểm Clinton có thể giữ miếng chờ Trump ở hiệp hai
Văn Việt