Tổng thống Nga Putin trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng trước. Ảnh: Reuters |
Thể thao Nga đang trong tâm bão khi Cơ quan phòng chống doping quốc tế (WADA) cáo buộc chính phủ Nga biết việc các vận động viên sử dụng doping nhưng không hề ngăn cấm. Thậm chí, WADA cho rằng Tổng thống Vladimir Putin đã sử dụng thể thao làm công cụ để nâng cao vị thế của Nga trên trường quốc tế. Các vận động viên điền kinh Nga đang phải đối mặt trước nguy cơ không được dự Thế vận hội ở Brazil mùa hè tới.
Tuy nhiên, công chúng Nga và thậm chí cả một số quan chức đối mặt với những cáo buộc này chỉ bằng một cái nhún vai.
Theo New York Times, hầu như không có sự phẫn nộ từ công chúng, người Nga cũng không đặt câu hỏi về năng lực của giới chức trong việc vận hành chính quyền quản lý một cách trong sạch.
Dmitry Peskov, người phát ngôn của điện Kremlin, phát biểu về báo cáo của WADA rằng, "khi không có bằng chứng thì khó có thể xem xét các cáo buộc, chúng dường như không có căn cứ".
Cáo buộc doping là sự cố mới nhất trong một loạt cú sốc đối với người Nga. Với giá dầu thấp và lệnh trừng phạt phương Tây áp đặt vì khủng hoảng Ukraine, nền kinh tế Nga đang giảm sút. Đồng rúp đã mất hơn một nửa giá trị, với lạm phát ở mức 11,2%. Cuối tháng trước, máy bay thương mại Nga rơi tại Sinai, Ai Cập, khiến tất cả 224 người trên khoang thiệt mạng. Anh và Mỹ nghi ngờ đây là một cuộc tấn công khủng bố để trả đũa về sự can thiệp của Nga ở Syria. Chi nhánh IS tại Ai Cập cũng tuyên bố chúng đứng sau vụ việc này.
Tuy nhiên, với cáo buộc doping, phản ứng cơ bản của người Nga là nhún vai thờ ơ và một số cho rằng phương Tây đứng sau việc này. "Phương Tây ghen tị vì các vận động viên của chúng tôi đạt được kết quả tốt, do đó, họ cố tình thúc đẩy cáo buộc doping này", Boris Ivanov, một kỹ sư xây dựng đã nghỉ hưu nói. "Ai mà chả dùng doping! Mỹ và các quốc gia khác, tất cả họ đều dùng!".
Nga bị chọn làm đối tượng để bóc mẽ, vì người Mỹ vận hành hầu hết các tổ chức quản lý việc đó và "họ muốn tấn công Nga", ông nói.
Giống như trong thời Liên Xô, thể thao vẫn được coi là vấn đề tầm chính phủ và là một khía cạnh khác của uy tín toàn cầu, vì vậy, bất kỳ đòn giáng mạnh nào vào hình ảnh các vận động viên cũng là một đòn giáng mạnh vào điện Kremlin. Ông Putin tuyên bố rằng ông sẽ gặp các quan chức thể thao cấp cao vào hôm nay.
Giới chức Nga ban đầu thể hiện sự phẫn nộ trước cáo buộc, nhưng sau đó, phản ứng chính thức của Nga đã phần nào thận trọng hơn. Các quan chức hứa hẹn sẽ điều tra và thực hiện các bước để sửa chữa tình hình.
Tiến sĩ Grigory Rodchenkov, giám đốc phòng thí nghiệm Moscow bị cáo buộc là có hành động phi pháp, đã từ chức. Các quan chức Nga cũng hạ thấp tầm quan trọng của điều các chuyên gia gọi là "một trong những báo cáo công khai chỉ trích nhất trong lịch sử thể thao".
"Tin tôi đi, có rất nhiều vụ bê bối doping tương tự trên toàn thế giới", Vitaly Mutko, Bộ trưởng Thể thao Nga, nói trong phản ứng đầu tiên trước công chúng của mình. Ông cho rằng doping cần phải được xem là một vấn đề quốc tế, vì các vận động viên ưu tú của Nga đã dành khoảng 10 tháng để đi thi đấu ở nước ngoài. "Doping không phải là vấn đề của mỗi mình Nga", ông nói.
Một số yếu tố đã khiến người Nga chấp nhận lời giải thích như vậy, nguyên nhân chính có thể là bản năng sinh tồn. Hầu hết 140 triệu người Nga đang cố gắng xoay xở cho cuộc sống, và không quá quam tâm đến các vấn đề lớn hơn.
Ở Nga, cách "phòng thủ đầu tiên" trước bất kỳ vấn đề nào thường là chấp nhận nghịch cảnh. "Chúng tôi có nhiều thời gian khó khăn hơn trước đây", Viktoria Troschanskaya, một luật sư Nga nói.
"Nga là một quốc gia sẵn sàng chịu đựng nỗi đau vì lợi ích lớn của dân tộc", Natalya V. Zubarevich, một giáo sư chuyên về nhân khẩu học Nga nói. "Lời giải thích tưởng như hợp lý là "nền kinh đang giảm sút và người dân chắc hẳn phải phẫn nộ" không đúng trong trường hợp của Nga.
Thứ hai, cáo buộc này được người Nga nhìn nhận là một phần của chiến dịch làm mất uy tín. Họ cho rằng ông Putin đang tìm cách khôi phục lại nước Nga như một cường quốc, nhưng phương Tây muốn ngăn chặn điều này.
Điều mà phương Tây coi là một vụ bê bối doping thì ở Nga có thể sẽ được hiểu là nhằm phục vụ cho lợi ích riêng, Andrey Babitsky, một cựu biên tập viên của Esquire Nga, nói.
Theo ông Babitsky, người Nga có suy nghĩ rằng "chúng ta đang ở trong một cuộc cạnh tranh, thậm chí có thể gọi là một 'cuộc chiến' với phương Tây". "Mọi người đều biết rằng ai mà chả gian lận, và nếu chúng ta bị bắt quả tang, thì chỉ có nghĩa là họ ăn gian giỏi hơn chúng ta", ông lý giải thêm về suy nghĩ của công chúng.
Phương Vũ