Nhà chức trách Anh tuần trước ra lệnh truy tìm khẩn cấp ba nữ sinh London được cho là đang trên đường bỏ trốn sang Syria để tham gia hàng ngũ nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
Ngày 23/1, Mỹ tuyên án 4 năm tù với cô gái đến từ bang Colorado vì âm mưu hỗ trợ IS. Nguồn tin từ Bộ Tư Pháp cho hay cô có hành vi cung cấp tài liệu và vật chất cho các tay súng IS cũng như nhiều nhóm cực đoan khác, trong đó có al-Qaeda. Cô gái này thừa nhận muốn đến Syria, trở thành "cô dâu" IS sau khi gặp mặt rồi đính hôn với một tay súng cực đoan qua mạng.
Sĩ quan chỉ huy Richard Walton thuộc Lực lượng Chống Khủng bố Anh cho biết chính quyền đang đau đầu trước hiện tượng nhiều cô gái trẻ nước này có ý định tới Syria để trở thành thành viên của IS. "Đó là một nơi cực kỳ nguy hiểm. Cuộc sống của họ bị giới hạn nhiều mặt. Chẳng có gì lạ khi một cô gái bị cấm bước chân ra khỏi nhà", ông nói. "Cơ hội trở về quê hương đối với những người bị IS kiểm soát là vô cùng hiếm hoi".
Theo một báo cáo mới đây từ Viện Nghiên cứu Đối thoại Chiến lược, London, khoảng 550 trong số hơn 3.000 người phương Tây tới Syria và Iraq để gia nhập IS là phụ nữ.
Thực tế này làm bật lên câu hỏi: Vì sao những cô gái trẻ, một số còn đang tới trường, thường thích thú đi chơi với bạn bè, du lịch hay mua sắm quần áo, lại chịu từ bỏ một cuộc sống văn minh, đầy đủ tiện nghi, để tới vùng chiến sự, sống dưới lá cờ đen IS, trở thành những chiến binh tử vì đạo hay vợ của những kẻ cuồng tín, nổi danh vì tính tàn bạo, đối xử bất bình đẳng với phụ nữ.
Một số người tin rằng sở dĩ chiến dịch tuyên truyền chiêu mộ phụ nữ của IS thành công bởi đối tượng của chúng hầu hết đều theo đạo Hồi. Nói một cách khác, yếu tố tôn giáo là nguyên nhân cốt lõi của vấn đề.
Tuy nhiên, theo chuyên gia phân tích Humaira Patel, đạo Hồi là tôn giáo của hòa bình và đoàn kết. Những phụ nữ phương Tây lớn lên trong một xã hội hiện đại với tư tưởng cởi mở như Mỹ hay Anh chắc hẳn phải nhận thức được điều này. Hơn nữa, IS không thể là đại diện của Hồi giáo khi những hành vi giết hại người vô tội đầy dã man của chúng đang tiếp tục gây phẫn nộ trên toàn cầu. Vì thế, tôn giáo không thể là nguyên nhân sâu xa.
"IS thường xuyên tiến hành các chiến dịch chiêu mộ nữ giới rất rầm rộ. Phụ nữ gia nhập IS vì nhiều lý do, nhưng đa phần cũng giống với nam giới", ABC News dẫn lời Jayne Huckerby, Giám đốc Bệnh viện Nhân quyền Quốc tế Duke, nhận định. Họ bị lôi kéo "bởi cảm giác bị xa lánh, bất công, hay niềm ham thích muốn phiêu lưu, nhiều khi còn vì cả sự lãng mạn", bà liệt kê. "Trong một số trường hợp, những phụ nữ này bị lôi cuốn trước lời mời gọi của IS. Chúng dụ dỗ họ tham gia vào một công cuộc xây dựng nhà nước mới mà ở đấy họ tự do, thoải mái thực hành tôn giáo của mình", Huckerby nói thêm.
"Phụ nữ bị khích lệ khi cảm thấy mình có nhiều vai trò hơn, là người chịu trách nhiệm chiêu mộ các cô gái trẻ khác tham gia nhóm cực đoan, một phần quan trọng trong bộ máy tuyên truyền của IS", bà cho hay.
"Phụ nữ gia nhập cùng phiến quân cũng vì chúng hứa hẹn mang tới cho họ một chế độ chính trị không tưởng mới: Trở thành người của IS để là một phần của quá trình tạo dựng nhà nước Hồi giáo", Katherine Brown, giảng viên tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng, Đại học Hoàng gia London, hồi tháng 8 năm ngoái bình luận trên BBC.
Trên các tài khoản mạng xã hội, những phụ nữ là thành viên của các tổ chức cực đoan liên tục đổ lỗi cho "thất bại của các quốc gia phương Tây trong việc mang tới cho người Hồi giáo cảm giác thân thuộc, chân giá trị và mục tiêu sống với tư cách một công dân theo đạo Hồi", bà Brown nhấn mạnh.
Theo giáo sư Mia Bloom từ Trung tâm Nghiên cứu về An ninh và Chủ nghĩa Khủng bố tại Đại học Massachusetts Lowell, Mỹ, IS còn rêu rao về một cuộc đào tẩu "trong mơ" nhằm thu hút các thiếu nữ phương Tây.
"Hầu hết những cô gái trẻ đến với tổ chức bởi sự kết hợp của trí tưởng tượng và một cảm giác mơ hồ rằng khi gia nhập IS, họ sẽ nắm quyền, có một cuộc sống đầy thú vị và thực hiện những điều ý nghĩa với cuộc sống của chính mình", bà Bloom nói.
Chiến dịch chiêu mộ tinh vi
Giống như đối với nam giới, IS thường xuyên tung ra các chiêu bài tuyển mộ phụ nữ thông qua các kênh trực tuyến, vô cùng phổ biến, có sức lan truyền mạnh nhưng lại rất khó để kiểm soát.
Trang mạng xã hội của những phụ nữ thuộc tổ chức khủng bố luôn cập nhật cuộc sống thường ngày của họ theo chiều hướng tích cực nhất có thể để mê hoặc các cô gái phương Tây khác. "IS trả tiền nhà cho chúng tôi. Chúng tôi được nhận lương hàng tháng, có trợ cấp thực phẩm, phụ phí đi lại... Các chiến binh bảo vệ lãnh thổ của chúng tôi và tất cả mọi thứ", tài khoản Twitter của một phụ nữ IS tuần trước viết. "Chúng tôi còn nhận tiền để chăm sóc những đứa trẻ. Không một kafir (quốc gia vô đạo) nào làm được điều đó", người phụ nữ này nói thêm.
Theo Bloom, ngay cả những thành viên nam của IS cũng nỗ lực để lôi kéo phụ nữ tới Trung Đông. Tại đây, một số sẽ phải trở thành vợ của các tay súng hoặc mồi nhử để thu hút các thành viên nam khác.
"Phụ nữ bị xếp hạng và sử dụng như những phần thưởng" dựa theo những tiêu chí rất khác thường, bà bình luận. "Bằng cách ràng buộc các tay súng với một đám cưới cùng những phụ nữ thuộc tổ chức đồng thời khuyến khích sinh con ngay lập tức, IS vừa có thể giữ được các chiến binh đồng thời giảm thiểu khả năng họ sẽ từ bỏ tổ chức để quay về quê hương".
Vũ Hoàng