Mikhail Khodorkovsky, từng là người giàu nhất nước Nga, đang lên kế hoạch quay lại chính trường sau gần một năm được ân xá án tù. Ảnh: AFP. |
Mikhail Khodorkovsky, người từng là ông trùm giàu nhất nước Nga hôm 20/9 bày tỏ ý định sẵn sàng dẫn dắt đất nước, sau gần một năm được ân xá khỏi án tù. Ông vừa phát động phong trào trên mạng với tên gọi Nước Nga mở (Open Russia) để liên kết những người Nga ủng hộ châu Âu và thúc đẩy sự phát triển xã hội dân chủ. Đây được coi là bước đệm trong cuộc chạy đua mới vào chính trường của Khodorkovsky.
Đối với chiến dịch mà mục tiêu là thách thức quyền lực của Tổng thống Nga Vladimir Putin, bước khởi đầu hẳn nhiên là rất khó khăn, AFP bình luận.
Hầu hết người có tiếng nói trong giới chính trị Nga đều thể hiện hoài nghi, thậm chí chế giễu kế hoạch của Khodorkovsky. Điện Kremlin cho biết sẽ không phản hồi trước các tuyên bố của Khodorkovsky vì cho rằng làm như vậy là quá đề cao ông này. "Không có gì phải bàn luận ở đây", AFP dẫn lời Dmitry Peskov, phát ngôn viên của ông Putin, nói.
Những nhà bình luận thân điện Kremlin thì nhanh chóng chỉ ra rằng một cựu tù nhân đang sinh sống ở nước ngoài như Khodorkovsky sẽ không có khả năng tranh cử trong tương lai gần.
Dmitry Orlov, chuyên gia phân tích chính trị, thành viên cấp cao của đảng Nước Nga Thống nhất, cho rằng những lời lẽ của Khodorkovsky thật nực cười. "Ông ấy không bao giờ có cơ hội hiện thực hóa ý định của mình", Orlov nói. "Cơ hội của ông rất hạn chế, lý do đầu tiên và quan trọng nhất là vì Khodorkovsky không nhận được ủng hộ mạnh mẽ từ công chúng".
Tờ Nezavisimaya Gazeta của Nga thì nhận định Khodorkovsky có một bước đi liều lĩnh và sẽ phải nhận về hình ảnh là "kẻ thù của nước Nga" khi công khai mục đích đánh bại ông Putin. Sergei Mitrokhin, lãnh đạo Đảng Yabloko, nhận xét chiến thuật của Khodorkovsky đã quá lỗi thời.
Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: AFP |
Tuy nhiên, nhiều quan sát viên lại cho rằng sẽ rất thiếu sót nếu không xét đến hiện diện và tầm ảnh hưởng của Khodorkovsky. Điện Kremlin đang bộc lộ nhiều yếu điểm bởi nền kinh tế đất nước hiện quay cuồng khi hứng chịu nhiều trừng phạt khắt khe từ phương Tây và Mỹ xung quanh khủng hoảng ở Ukraine. Đây dường như là cơ hội tốt cho Khodorkovsky lật ngược thế cờ.
Theo nhà bình luận chính trị Mikhail Rostovsky, cuối cùng ông Putin cũng gặp đối thủ xứng tầm. "Hãy để người mạnh nhất trong phe đối lập so tài với người có quyền lực nhất trong chính quyền", Rostovsky viết trên tờ Moskovsky Komsomolets, "Điều đó sẽ mang lại sự công bằng và tốt đẹp cho đất nước". Nhưng Rostovsky cũng không tin tưởng vào chiến thắng của Khodorkovsky vì cho rằng sự ủng hộ đối với ông này không rộng rãi mà chỉ bó hẹp trong những người trí thức tự do.
Lev Gudkov, Giám đốc Trung tâm Levada, một cơ quan nghiên cứu dư luận có uy tín, cho biết hầu hết người Nga đều nghĩ Khodorkovsky không phải một mối đe dọa hiện hữu với Putin. "Họ hiểu rằng chính phủ sẽ làm mọi việc để ngăn cản ông ấy", AFP dẫn lời Gudkov nói.
Theo ông, đa phần người Nga nhìn nhận Khodorkovsky "là một nhà tài phiệt và là một tên trộm". Tuy nhiên, vẫn có gần một phần ba tin rằng ông là nạn nhân của trò chơi chính trị.
"Tầng lớp trung lưu và dân chúng thành thị, những người cảm thấy không hài lòng với các vấn đề hiện tại của đất nước và muốn cải cách, có thể sẽ ủng hộ Khodorkovsky", Gudkov nói thêm, "Ông ấy có khả năng đạt 15-18% số phiếu tại các cuộc bầu cử tự do".
Giống nhiều tỷ phú Nga khác, Khodorkovsky bắt đầu tạo dựng khối tài sản khổng lồ của mình từ việc tham gia đấu giá các thương vụ tư nhân hóa tài sản nhà nước Liên Xô cũ. Ông từng gây dựng công ty dầu mỏ Yukos, hiện nay đã bị tuyên phá sản, thành một trong những tổ chức minh bạch và thành công nhất nước Nga.
Ông bị bắt vì liên quan đến những gian lận tài chính năm 2003 và dành hơn 10 năm trong tù với tội mà những người ủng hộ ông cho rằng đó là dám đối đầu với Putin.
Trong mắt người ủng hộ, qua hai lần ngồi tù, một ở đông Siberia, một ở tây bắc Nga, Khodorkovsky đã trải qua quá trình chuyển đổi từ nhà đại tư bản giàu có nhờ gian lận thành một tù nhân kiên cường rồi trở thành một thế lực tinh thần.
Họ tin tưởng Khodorkovsky đang chuẩn bị cho cuộc cạnh tranh dài kỳ. "Khodorkovsky chưa hội đủ điều kiện để tham gia bầu cử", Viktor Shenderovich, nhà bình luận chính trị, nói. "Nhưng khi tình thế đòi hỏi một cái đầu lạnh, kinh nghiệm và trí tuệ của ông sẽ đáp ứng mọi yêu cầu".
"Khodorkovsky ôm tham vọng lịch sử thay đổi nước Nga", Shenderovich cho biết thêm. "Xét trên những gì ông đã làm được thì điều đó không hoàn toàn lố bịch".
Vũ Hoàng (theo AFP)