Chuyến thăm Việt Nam của ông Obama được nhìn nhận như một dấu hiệu cho thấy mối quan hệ Việt - Mỹ đang ngày càng trở nên khăng khít. Ảnh minh họa: AP
Tổng thống Mỹ Barack Obama tuần tới có chuyến thăm Việt Nam ba ngày, từ 23/5 đến 25/5. Sự kiện được báo chí quốc tế quan tâm bởi ông Obama mới chỉ là tổng thống Mỹ thứ ba đến Việt Nam từ sau khi chiến tranh kết thúc, đồng thời đây cũng là chuyến công du Việt Nam đầu tiên của ông Obama trong hai nhiệm kỳ.
New York Times trong bài viết với tiêu đề "Obama đến Việt Nam, hướng tới tương lai hơn là nhìn về quá khứ" cho rằng chuyến thăm lần này sẽ trở thành tâm điểm của báo giới. "Hàng trăm phóng viên, nhà báo, nhà quay phim sẽ theo sát mọi bước đi" của ông Obama, tờ báo viết.
Chuyến công du Việt Nam không chỉ giúp tổng thống Mỹ củng cố chính sách xoay trục sang châu Á mà mặt khác, đây còn là cơ hội để ông thắt chặt mối quan hệ về an ninh, kinh tế với một đối tác đang ngày càng có vai trò quan trọng trong khu vực, cây bút Gardiner Harris từ báo này bình luận. Ngoài ra, chuyến công du sẽ làm "trào dâng cảm xúc" trong lòng các cựu binh Mỹ từng tham gia cuộc chiến tranh Việt Nam và tiếp tục kéo dài tranh cãi dường như chưa bao giờ dứt về hậu quả của cuộc chiến năm xưa.
Trang tin điện tử IBTimes miêu tả Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á. Chuyến thăm của ông Obama là dấu hiệu rõ ràng cho thấy mối quan hệ an ninh, kinh tế Việt - Mỹ đang ngày một khăng khít. Chuyến công du càng có ý nghĩa hơn khi mà nó diễn ra chỉ vài tháng sau khi Mỹ, Việt Nam cùng 10 quốc gia khác ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Đây là cánh cửa rộng để Mỹ tiếp cận gần hơn với Việt Nam cũng như các nước khác trong khu vực về mặt thương mại.
Tờ Strait Times của Singapore dẫn lời ông Daniel Kritenbrink, giám đốc cấp cao Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng về Vấn đề châu Á, cho hay những bước tiến triển trong quan hệ Việt - Mỹ là rất đáng chú ý.
"Tôi thấy rất ấn tượng, nếu không muốn nói là ngoạn mục, mỗi khi nghĩ đến việc chúng ta đã đi xa đến đâu cũng như những tiến bộ mà người dân, chính phủ hai nước đạt được. Thực tế, chúng ta hiện hợp tác trên rất nhiều lĩnh vực khác nhau, đối với tất cả mọi vấn đề, từ kinh tế và quan hệ thương mại đến quân sự", ông Kritenbrink nói.
Theo báo này, ông Obama sẽ tập trung bàn thảo về TPP và mối quan hệ quốc phòng Việt - Mỹ trong chuyến thăm Việt Nam sắp tới.
Chicago Tribune hôm qua đăng tải một bài xã luận bàn về mối quan hệ hai nước Việt Nam và Mỹ trước thềm chuyến thăm. Tờ báo điểm lại lần cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton và George W. Bush đến Việt Nam hồi năm 2000 và 2006, đồng thời khẳng định Việt Nam hiện là đối tác kinh tế đặc biệt quan trọng của Mỹ ở châu Á.
Một số trang tin, tờ báo, tạp chí, hãng thông tấn lớn, có uy tín, như Reuters, AP, Forbes, USA Today... đều nhận định vấn đề Biển Đông và khả năng Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam sẽ là hai trọng tâm trong chương trình nghị sự của ông Obama.
Theo giáo sư Carlyle Thayer, chuyên gia an ninh quốc phòng tại Học viện Quốc phòng Australia, đây là thời điểm chính trị phù hợp để tổng thống Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam.
USA Today dẫn lời ông Thayer nhận xét Việt Nam và Mỹ đã đạt được nhiều thành tựu trong việc giải quyết hậu quả chiến tranh, chẳng hạn như xử lý bom mìn còn sót lại và khắc phục hậu quả chất độc da cam mà Mỹ từng rải xuống Việt Nam. "Chấm dứt lệnh cấm vận vũ khí, đưa ra cam kết về xử lý chất độc da cam, đó là những di sản của ông Obama. Di sản đó sẽ được chính quyền kế cận tiếp nối thực hiện", ông nhấn mạnh.
Reuters dẫn thông báo từ Nhà Trắng cho biết ông Obama đang cân nhắc kỹ lưỡng "quyết định lịch sử" dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam. Theo hãng tin Anh, những ý kiến ủng hộ việc gỡ bỏ hoàn toàn hoặc ít nhất nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí cho Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng trong bộ máy chính quyền Mỹ cũng như tại Đồi Capitol (quốc hội Mỹ) bởi bước đi này sẽ góp phần củng cố mối quan hệ giữa hai nước cựu thù, đưa Hà Nội và Washington đến gần nhau hơn để cùng đối phó với các nguy cơ về an ninh trong khu vực.
Động thái dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sẽ cho phép Việt Nam đẩy nhanh tiến trình hiện đại hóa lực lượng vũ trang trong bối cảnh căng thẳng khu vực không ngừng gia tăng trước những tuyên bố chủ quyền phi lý của Bắc Kinh trên Biển Đông, báo Sydney Morning Herald của Australia nhận định.
Báo Stars and Stripes thì cho rằng khi lệnh cấm vận vũ khí được dỡ bỏ, Mỹ sẽ có thể cung cấp cho Việt Nam các công nghệ, phương tiện giám sát trên biển quan trọng, ví dụ như máy bay trinh sát chống ngầm P-3 Orion.
Cùng chung quan điểm, hãng tin AP suy đoán ông Obama sẽ tháo gỡ những hạn chế về buôn bán vũ khí đối với Việt Nam nhân chuyến thăm lần này. Điều đó giúp loại bỏ "dấu tích cuối cùng" của cuộc chiến tranh năm xưa.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất đối với khả năng dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí của Mỹ đối với Việt Nam hiện nay là vấn đề nhân quyền. Một số tổ chức, cá nhân ở Mỹ đã yêu cầu ông Obama xem xét kỹ vấn đề này, coi đây như một điều kiện để dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí.
Economic Times đánh giá lần đến Việt Nam của ông Obama sắp tới không chỉ mở ra một chương mới cho quan hệ song phương mà đây còn là sự kiện mang tính cột mốc. Nhật báo Ấn Độ điểm qua lịch trình làm việc của tổng thống Mỹ trong thời gian ở Việt Nam và kết luận mối quan hệ Việt - Mỹ đang dần trở nên "sâu sắc" và "đa dạng" hơn theo thời gian.
Xem thêm: Chuyên gia CSIS: 'Lệnh cấm vận vũ khí của Mỹ với Việt Nam đã lỗi thời'
Vũ Hoàng