Giàn khoan Hải Dương 981 mà Trung Quốc hạ đặt trái phép trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Ảnh: Nguyễn Đông.
Hôm 16/5, trang web chính thức của Hạ nghị sĩ Quốc hội Mỹ Jason Chaffetz đăng tải thông cáo báo chí bày tỏ quan điểm của ông về vụ Trung Quốc đặt giàn khoan dầu trái phép trên thềm lục địa Việt Nam. Theo đó, ông rất lo ngại về tình hình biển Đông thời gian qua.
"Đây là động thái mới nhất trong chuỗi hành động mà Bắc Kinh thực hiện khiến căng thẳng khu vực leo thang", thông cáo ghi rõ. "Khi đến Việt Nam gần đây, tôi nhận thấy người dân đất nước này khao khát được sống trong hòa bình và thịnh vượng, đồng thời rất tôn trọng các nước láng giềng".
Theo ông Chaffetz, vụ việc cần được giải quyết bằng thương lượng thông qua các diễn đàn song phương cũng như đa phương. Hạ nghị sĩ khẳng định Mỹ nên đi đầu và giữ vai trò lịch sử trong việc đảm bảo hòa bình cho người dân châu Á - Thái Bình Dương.
Thái độ ngang ngược của Trung Quốc cũng khiến dư luận Thụy Sĩ bất bình. Bà Anjuska Weil, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Đảng Lao động Thụy Sĩ, khẳng định tuyên bố của Trung Quốc về chủ quyền ở biển Đông đi ngược luật pháp quốc tế. Bà Weil kêu gọi cộng đồng quốc tế cùng lên án sự "lạm quyền" và yêu cầu chính quyền nước này bỏ thái độ bất hợp tác trong việc gìn giữ hòa bình, ổn định của khu vực, TTXVN cho hay.
Việt Nam cũng nhận thêm sự ủng hộ từ Australia khi Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Biển Đông tại Học viện Quốc phòng Australia, lên tiếng chỉ trích Trung Quốc trên trang tin Sydney Morning Herald hôm 16/5. Ông nhận định Bắc Kinh đang làm những nước láng giềng lo lắng về chủ quyền, từ đó củng cố năng lực hàng hải, đồng thời tìm kiếm sự ủng hộ từ Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ hay Australia.
Giáo sư kết luận rằng hành động đe dọa Việt Nam của Trung Quốc sẽ khiến nước này chịu tổn thất lớn về ngoại giao.
Hàng loạt chính trị gia châu Âu khác vừa bày tỏ sự phẫn nộ đối với quốc gia đông dân nhất thế giới. Hạ nghị sĩ Enzo Amendola, lãnh tụ Phe đa số thuộc đảng Dân chủ cầm quyền ở Italy, hôm 16/5 nhấn mạnh mọi hành động đơn phương của Trung Quốc sẽ đe dọa nghiêm trọng an ninh tại Biển Đông. Thượng nghị sĩ Antonio Razzi thuộc Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ bày tỏ hy vọng Việt Nam và Trung Quốc sớm tìm ra giải pháp hòa bình và tránh làm tình hình trở nên nghiêm trọng hơn.
Didier Guillaume, thị trưởng thành phố Choisy-le-Roi, phía nam thủ đô Paris, Pháp, đã viết thư bày tỏ tình đoàn kết với nhân dân Việt Nam, đồng thời lấy làm tiếc về hành động xâm nhập trái phép của Trung Quốc.
Trước đó, Liên minh châu Âu (EU) từng bày tỏ sự lo ngại về những diễn biến gần đây giữa Trung Quốc và Việt Nam liên quan đến việc di chuyển giàn khoan 981 của Trung Quốc. EU khẳng định sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ các diễn biến này.
Trần Trang