Các tàu Trung Quốc cập cảng Hawaii hôm qua để bắt đầu cuộc tập trận RIMPAC 2014. Ảnh: Reuters
"Cuộc tập trận chung chỉ nên dành cho các đồng minh, đối tác hay những quốc gia quan tâm và đóng góp tích cực đến nền an ninh khu vực", trang tin Mỹ Free Beacon hôm 25/6 dẫn lời nhận xét của hạ nghị sĩ J. Randy Forbes, thành viên Ủy ban Quân lực Hạ viện Mỹ, kiêm Chủ tịch nhóm nghị sĩ Mỹ về Trung Quốc.
"Vì thái độ hung hăng của Bắc Kinh đối với các nước láng giềng ở châu Á - Thái Bình Dương gần đây, tôi cảm thấy cần thận trọng khi trao cho Trung Quốc cơ hội tham gia cuộc tập trận uy tín như vậy", ông Forbes khẳng định.
Hạ nghị sĩ Dana Rohrabacher, chủ tịch Tiểu ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, có cùng suy nghĩ với ông Forbes. "Việc cho tàu chiến Trung Quốc vào vùng tập trận như thể đặt núi băng giữa Đại Tây Dương, ít ra băng còn có thể tan", ông Rohrabacher ví von. "Sao ta phải mời đối thủ tiềm năng đến ghi nhận những điểm yếu của ta?".
Rick Fisher, một chuyên gia về quân sự Trung Quốc, nhận định Bắc Kinh có thể tận dụng cơ hội tham gia RIMPAC để quan sát cách hải quân Mỹ tương tác với các đồng minh trên chiến trận. Điều này đem đến lợi thế cho Trung Quốc nếu xảy ra xung đột.
Cựu quan chức tình báo Bộ Ngoại giao Mỹ John Tkacik cho rằng quyết định để Trung Quốc dự cuộc tập trận hải quân lớn nhất thế giới là thiếu khôn ngoan. "Chuyện này khiến tôi liên tưởng đến việc mời một con cáo đến dự hội thảo về bảo vệ gà".
Tàu của hải quân Trung Quốc hôm qua cập cảng Căn cứ hỗn hợp Pearl Harbor-Hickam, Hawaii, nơi diễn ra cuộc tập trận. RIMPAC 2014 diễn ra từ ngày 26/6 đến 1/8 với sự tham gia của 47 tàu, 6 tàu ngầm, hơn 200 máy bay và 25.000 binh sĩ từ 23 quốc gia.
Đây là lần đầu tiên Trung Quốc tham dự diễn tập kể từ năm 1971. Sự kiện này được các chuyên gia Trung Quốc xem là cơ hội để làm mềm mối quan hệ căng thẳng với Mỹ thời gian gần đây, bắt nguồn từ việc Bắc Kinh có nhiều hành vi hiếu chiến với các nước có tuyên bố chủ quyền chồng lấn trên Biển Đông và Hoa Đông.
"Trong cuộc tập trận này và nhiều cuộc tập trận chung về sau, Trung Quốc và Mỹ nên học hỏi lẫn nhau thay vì xem nhau như những đối thủ. Trao đổi có thể giúp tránh những sai lầm", Xu Qiyu, một nhà nghiên cứu đại học Quốc phòng Trung Quốc, nói. Tuy nhiên, dù có những tuyên bố tích cực, căng thẳng Mỹ - Trung vẫn gia tăng, đặc biệt là về vai trò các nước này ở châu Á.
Trần Trang