Tàu hải cảnh Trung Quốc phụt vòi rồng ngăn cản tàu Việt Nam thực thi pháp luật gần quần đảo Hoàng Sa. Ảnh: Nguyễn Đông
Ông Daniel Russel, trợ lý ngoại trưởng Mỹ về vấn đề Đông Á, cho rằng Philippines, Việt Nam, Nhật Bản và Trung Quốc phải gây ảnh hưởng lên nhau để có những biện pháp giải quyết tranh chấp trên biển.
"Các bên tuyên bố chủ quyền là những bên phải xử lý và giải quyết các tranh chấp. Họ là những bên phải gây sức ép lên nhau, bản thân cũng phải tuân theo những tiêu chuẩn cao, rồi làm gương cho nhau", Philstar dẫn lời ông Russel vừa cho biết tại diễn đàn Câu lạc bộ Thịnh vượng chung ở California, Mỹ.
Mỹ đang kêu gọi các bên liên quan ngồi xuống, định rõ và tự nguyện "đóng băng" các hành động gây phức tạp thêm ở vùng biển, ông Russel nói. "Chúng tôi đang hối thúc Trung Quốc và các nước tuyên bố chủ quyền khác thảo luận về hành động mỗi bên đều chấp nhận được, để giúp giảm căng thẳng hiện nay và xử lý những khác biệt về lâu dài".
Ông Russel cho rằng việc thảo luận trên bàn ngoại giao về Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) và việc đình chỉ các hoạt động là nhằm bù đắp cho những thiếu sót trong Tuyên bố về Ứng xử ở Biển Đông (DOC) năm 2002 giữa các nước Đông Nam Á và Trung Quốc. Tuy nhiên, Mỹ tin rằng "các nước lớn, mạnh, phải có trách nhiệm đặc biệt trong việc thể hiện sự kiềm chế".
"Căng thẳng gia tăng qua nhiều năm và đang tăng cao trong năm nay. Các hành vi đơn phương, cứng rắn của Trung Quốc mới đây làm dấy lên quan ngại nghiêm trọng về những yêu sách bành trướng của Trung Quốc, cũng như về việc nước này có sẵn sàng tuân thủ luật lệ, tiêu chuẩn quốc tế hay không", ông Russel nói.
Trợ lý ngoại trưởng Mỹ đưa ra tuyên bố trong bối cảnh Trung Quốc đang tập trận quy mô lớn ở Biển Đông và Hoa Đông. Bắc Kinh có tranh chấp lãnh hải với nhiều nước Đông Nam Á ở Biển Đông và với Nhật ở biển Hoa Đông.
Nước này hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 và triển khai nhiều tàu quân sự tại vùng biển thuộc thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, gần quần đảo Hoàng Sa, trong hai tháng rưỡi, kể từ tháng 5. Các tàu nước này còn hung hăng đâm va, phun vòi rồng vào tàu của lực lượng cảnh sát biển và kiểm ngư, đâm chìm một tàu cá Việt Nam, vi phạm trắng trợn Công ước Quốc tế về Luật Biển năm 1982 và DOC.
Trọng Giáp